Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreter Sözcü Yardımcısı Farhan Haq, BM'nin Irak'ta yapılması planlanan nüfus sayımındaki rolüne ilişkin önemli açıklamalarda bulundu.
Haq, BM'nin bu süreçte öncelikli olarak teknik destek sunduğunu, ancak şeffaf ve güvenilir bir nüfus sayımı gerçekleştirme sorumluluğunun Irak hükümetine ait olduğunu vurguladı.
BM Nüfus Fonu (UNFPA) aracılığıyla sağlanan bu destek, modern metodolojilerle en güvenilir sonuçların elde edilmesine katkı sağlıyor.
Haq, BM'nin nüfus sayımındaki rolünün teknik olduğunu belirterek, "UNFPA, Irak hükümetiyle metodolojileri paylaşıyor, ancak şeffaf bir nüfus sayımının sorumluluğu Irak hükümetine aittir. Bizim görevimiz, sadece bu süreci yürütmeleri için gerekli olan teknik uzmanlığı sağlamak" dedi.
Ayrıca, BM'nin özellikle Kürdistani bölgelerde diyalog ve kapsayıcılığı teşvik ettiğini, ancak sürecin yönetiminin tamamen yerel makamlara bırakıldığını ifade etti.
BM'nin Irak Yardım Misyonu'nun (UNAMI) görevinin 2025 sonunda sona ereceğini ve yetkilerinin daraltıldığını belirten Haq, nüfus sayımının artık UNAMI'nin sorumlulukları arasında olmadığını söyledi. Ancak, BM diğer organları aracılığıyla teknik destek sağlamaya devam edecek.
Irak'ta yapılacak nüfus sayımı, ülkedeki toplulukların hassasiyetlerine dikkat edilmesi gereken bir süreç olarak görülüyor. BM, Irak hükümetini bu konuda daha kapsayıcı ve adil olmaya teşvik ederken, sürecin şeffaflığını sağlama sorumluluğunun Irak yönetiminde olduğunu hatırlatıyor.
Sonuç olarak, BM'nin Irak'taki nüfus sayımıyla ilgili desteği teknik uzmanlık sağlamakla sınırlı olacağının altını çizen Haq, "Adil ve şeffaf bir nüfus sayımını gerçekleştirmek Irak hükümetinin görevidir” dedi.
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreter Sözcü Yardımcısı Farhan Haq , Rûdaw’dan Sinan Tunçdemir’in sorularını yanıtladı. Öne çıkan soru ve yanıtlar şöyle:
Birleşmiş Milletler, 1997’den bu yana ilk kez yapılacak nüfus sayımını kolaylaştırmak için Irak ile nasıl iş birliği yapacak?
Birleşmiş Milletler, özellikle BM Nüfus Fonu (UNFPA) aracılığıyla, nüfus sayımı sonuçlarının en etkili şekilde dağıtılmasını sağlayacak çağdaş metodolojiler sunmayı hedefliyor. Bu sonuçlar, kalkınma verileri amaçları için kullanılacak. Nüfus sayımının en güncel yöntemlerle gerçekleştirilmesini sağlamaya odaklanıyoruz.
Birleşmiş Milletler, siyasi müdahalelerden uzak, şeffaf ve tarafsız bir nüfus sayımını nasıl garanti edebilir?
Bizim rolümüz öncelikle teknik. UNFPA, Irak Hükümeti ile metodolojileri paylaşıyor, ancak şeffaf bir nüfus sayımı gerçekleştirme sorumluluğu nihayetinde Irak hükümetinin sorumluluğundadır. Şeffaflığı teşvik etsek de bizim katkımız, Irak hükümetinin bu süreci yürütmesi için gerekli teknik becerileri sağlamaktır.
Üçüncü sorum, özellikle Kürtler ve Araplar arasında tartışmalı olan Irak Anayasası'nın 140. Maddesi ile ilgili siyasi ve güvenlik zorluklarıyla ilgili. BM, bu zorlukları nasıl ele almayı planlıyor?
Bu konular artık Irak hükümetinin sorumluluğunda. Bildiğiniz gibi, BM Irak Yardım Misyonu'nun (UNAMI) görevi 2025 sonunda sona erecek ve yetkisi zaten daraltıldı. Örneğin, nüfus sayımı artık UNAMI'nin sorumlulukları arasında değil. Şu anda UNFPA ve diğer BM organları aracılığıyla teknik destek sağlıyoruz. Şeffaf ve tarafsız bir nüfus sayımı yapmak için bu desteği kullanmak Irak hükümetine kalmış.
Peki, Birleşmiş Milletler, Kerkük gibi tartışmalı bölgelerde adil ve şeffaf bir süreç sağlamak için ne gibi önlemler alabilir? Yeni yerleşimcilerle ilgili ciddi endişeler var ve Kerkük’te 600.000 yeni Arap yerleşimci rapor ediliyor. Bu sorunlar nasıl ele alınabilir?
BM'nin nüfus sayımındaki rolü tamamen teknik. Nüfus sayımının en güvenilir ve şeffaf şekilde yapılabilmesi için metodolojiler konusundaki uzmanlığı sunuyoruz. Ancak, daha önce de belirttiğim gibi, uygulama ve yönetim, tartışmalı bölgeler de dahil olmak üzere, nihayetinde Irak hükümetinin sorumluluğunda olacak.
Nüfus sayımı, özellikle IŞİD tarafından yerinden edilen 600.000 Arap’ın Kerkük sakinleri olarak sayılacağı endişesiyle, boykot tehdidinde bulunan Kürtler için tartışmalı bir konu haline geldi. Kürtler, bu Arapların geldikleri yerlerde sayılması gerektiğine inanıyor. Kerkük’ün anayasal olarak ihtilaflı bir bölge olduğunu göz önüne alırsak, Kürtlerin endişelerini nasıl ele almayı planlıyorsunuz?
Yıllar boyunca BM, Irak hükümetini tüm topluluklarla diyalog kurmaya ve onların endişelerine duyarlı olmaya teşvik etti. Ancak, yine de, nüfus sayımı sürecindeki rolümüz teknik kalıyor. Uzmanlık sağlamaya devam edeceğiz, ancak adil ve şeffaflığı sağlamak Irak hükümetinin sorumluluğunda olacak.
Eski BM Irak Özel Temsilcisi Stefan de Mistura, Kürdistan Bölgesi parlamentosunda yaptığı bir açıklamada, BM'nin 140. Madde'yi uygulamak için çalışacağına söz vermişti. BM, bu ilgili riskleri göz önüne alıp Kürt halkının taleplerine yanıt verecek mi?
Amacımız, Irak hükümetini ülke içindeki tüm toplulukların ihtiyaçlarına dikkat etmeye teşvik etmek. Kapsayıcılığı savunurken, nüfus sayımı konusundaki rolümüz teknik olarak kalıyor. Daha geniş çaplı siyasi zorluklar, ilgili Irak makamları tarafından ele alınmak zorunda.
