Ortadoğu’da Kürtlerin Devlet taleplerinin bir hak olduğu ve o nedenle güç dengesini elinde bulunduran ülkelerin bundan korkmaması gerektiğinin altını çizen Tan, Irak’ın kuzeyinde kurulacak bir Kürt devletinin içerisinde Kerkük ve Musul’un da bulunması gerektiğini söyledi. İşte Sayın Tan’ın değerlendirmeleri…
Ortadoğu’da yaşanan gelişmeler ve Kürtlerin İŞİD’e karşı vermiş oldukları mücadele sonucundaki rolünü nasıl değerlendiriyorsunuz?
Önce her zaman olduğu gibi büyük fotoğrafı görmek lazım. Ortadoğu’daki kavga aslında dünya kavgasıdır. Bunu Mehmet Altan yıllardır daha da basitleştirerek “Küreselcilerle ulusalcıların, yani bilgisayarcılarla silah tüccarlarının savaşı olarak ifade ediyor.” Şu anda Amerika’nın içinde de bu kavga var, dünyada da bu kavga var. Yani bir dünya savaşı var. Ekonomik paylaşım, siyasal güç. Bunun da şu an en önemli noktası Ortadoğu. Yani Amerika’nın içinde de demokratlar var. Cumhuriyetçiler var ve bu silahçılarla küresel sermaye. Bu kavga Avrupa’nın da içinde var ve her yerde var. İşte İngiltere’nin Avrupa Birliğinden ayrılması da bunun bir parçasıdır. Şu anda Trump’ın etrafında kopan fırtınalar da bunun bir parçası. Tabi kabaca şöyle izah edebiliriz. Dünyada savaştan para kazananlar var, bir de barıştan para kazananlar var. Savaştan para kazananlar kimler: Silah tüccarları ve petrolcüler. Barıştan para kazanlar kimler: Bilgisayarcılar, elektronikçiler, sanayiciler, tüketim ekonomisi; yani çok basite indirgeyerek ifade edersek. Tabi bu kavganın esas önemli bir perspektifi de Çin ile Avrupa ve Amerika arasındaki rekabet. Çin ile birlikte bütün Uzakdoğu. Tayvan’dan tutun Malezya’dan Endonezya’dan Japonya’ya kadar, Hindistan’a kadar. Hindistan’da dahil yeni bir ekonomik denge oluşuyor. İşte şimdi Ortadoğu bu kavganın tam merkezinde. Ortadoğu’da kim hakimiyetini sağlarsa, kim kendi siyasetini hakim kılarsa, dünyadaki bu kavgada büyük oranda öne geçmiş olacak. Şimdi Ortadoğu’da da başından beri iki büyük proje kavga ediyor. Birincisi Ortadoğu’yu mümkün olabildiği kadar destabilize edebilelim, yani daha küçük parçalara bölelim, sınırları değiştirelim, bütün sorun alanlarını ve sorunları kaşıyarak; yani Sünni-Şii-Alevi, Türk-Kürt-Arap, Hıristiyan-Müslüman-Yahudi. Yani etnik, dini, mezhebi ve sınıfsal, bütün çelişkileri kaşıyarak bir kaos yaratmak. Şimdi Amerika’da şu anda hakim olan Siyonistler ve Suudi Arabistan rejimi bu kaosa oynuyor. Yani her birinin bu kaostan büyük çıkarları var. Bir de bunlara karşı olan, barıştan yana, barış ortamında daha büyük kârlar elde edecek siyasi proje var ki bunun bir ayağı “Ilımlı İslam”dı, “Arap Baharı”ydı, Turgut Özal’dı, bir ayağı da ilk dönemdeki AKP idi.
Şimdi bunun ortasında da nasıl ki Ortadoğu var ise Ortadoğu’daki kavganın tam ortasında da Kürtler var. Şimdi Kürtlerin de nerede yer alacakları ne yapacakları çok önemli. İŞİD tamamen sanal bir örgüt. Böyle bir örgüt yoktur demiyorum ama tabii şartlarda oluşan Radikal İslamcı bir örgüt değil. Laboratuvarlarda hazırlanmış, siyasetçilerin hazırladığı, desteklediği Ortadoğu’yu dizayn etmek için ortaya çıkardıkları bir örgüttür. 80 milyonluk Türkiye Cumhuriyeti devleti bir ay babın kapısında bekledi İŞİD çekilmedi direndi. Şimdi PYD güçleri Rakka’nın kapısına dayandı ve şimdi İŞİD’ın Rakka’dan çekildiğini söylüyor. Peki ne oldu da şu an hemen Rakka’dan çekilme kararı aldı? Dolaysıyla ilk çıktığı günden bu yana IŞİD nedir, DAEŞ nedir dediler, ben “İngiliz anahtarıdır” dedim. Şimdi Kürtler ne yapacak? Ortadoğu’daki kaosun çatışmanın bir parçası mı olacak, yoksa Ortadoğu’nun barışının mı bir parçası olacak? Esas en önemli sor budur. Ben bir Kürt, Ortadoğulu bir sünni olarak, Müslümanların da, Kürtlerin de barışın bir parçası olmalarını istiyorum. Tıpkı diğer dinlerin ve halkların da barışın bir parçası olmalarını istediğim gibi. Bizler kaosun bir parçası olamayız. Mesela ben Türkiye’deki bu hendek olaylarına da karşı çıktım. Çünkü Kürt siyasetine, bu dünya savaşındaki bir grup fedai rolü vermek istediler. Hendekler kazın, iç savaş çıkarın; buradan size bir ekmek çıkar, hesabıydı. Bunun yanlış olduğunu söyledim. Kürt halkı barışın parçası oldu. Bu olaylara destek vermedi.
Şimdi Kürt halkı Ortadoğu da ne yapmalı, bir Kürt devletinin kurulması mümkünmüdür?
Bana göre mümkündür. Bana göre Türkiye’nin de bunu desteklemesi gerekir. Yani Kürdistan’daki referandumu desteklemesi lazım, Kürtlerin Irak’ta bir bağımsız devlet kurması lazım. Ama bunu kurarken Türklerle, Araplarla, Farslarla veya başkalarıyla kavga etmeden. Peki böyle bir şey mümkün müdür? Elbette mümkündür. Kürtler 1991’den beri 26-27 yıldır bir statü sahibidirler. Fiilen şu anda bir devletleri var zaten. Bir devlete gerekli olan bütün kurumları var. Hiç kimseye de bir zararı olmamış. Dolayısıyla bu statü resmileşirse, bunun Türkiye’ye de bir zararı yok, Bağdat’a ve İran’a da bir zararı yok. Aksine faydaları olacaktır. Kürtlerin de birkaç yüzyıldır devam eden statüsüzlük hali, psikolojik durumları düzelmiş olur. Kürtlerin de herkes gibi bir bayrağı, yeri, ismi olur. Birleşmiş Milletler’de bir sandalyesi olmuş olur. Bu şekilde eski kavgalar geçmişte kalır. Irak’ta yeni oluşacak Kürdistan oluşumum içinde, Kerkük ve Musul’un da olması gerekir. Yani Türkmenlerin, Arapların ve Kürtlerin de birlikte yaşayabilecekleri bir devlet olmasını istiyorum. Çünkü böyle bir nüfusun, içinde yer aldığı bir devlet, sorunlarını da daha kolay çözecektir. Bu şekilde olursa Türkiye’nin ve Arap ülkelerinin korkularını da bir nebze de olsa giderecektir. Savaşı değil barışı konuşmak gerekir.
Türkiye’nin oluşacak bir Kürdistan devletine karşı çıkmasının nedenleri ve çekinceleri size göre nelerdir?
Türkiye’nin referanduma yönelik açıklamalarını çok sert ve yanlış buluyorum. Hele de Devlet Bahçeli’nin “İhanettir.” söylemlerini çok yanlış buluyorum. Ben de Sayın devlet Bahçeli’ye soruyorum, Neye ihanettir? Erbil yönetimi kendi memleketinde referandum kararı alıyor, sana hangi ihaneti etmiş ne yapmış, neyini bozmuş? Bosna Hersek’in kendi içinde üç dört özerk bölgesi var. Sen Bosna Hersek’e evet diyorsun da Erbil, Kerkük, Musul bir oluşum içine girdiğinde sen bundan neden rahatsız oluyorsun. Türkiye’nin korkusu; “Eğer Irak’ta bir Kürt devleti kurulursa, yarın Suriye’de Kürtler bir statü elde eder, yani Suriye ve Irak Kürdistan’ı birleşir, ve daha sonrasında Türkiye’den toprak koparır ve büyük Kürdistan kurulur.” düşüncesidir. Bu yersiz bir korkudur, çünkü Kürtlerin dört parçadaki durumları birbirine benzemiyor. Şu anda Kosova’nın % 95 Arnavut’tur, hemen bitişiğinde Arnavut devleti var, kimse birleşmek istemiyor. Türkiye’nin bir korkusudur bu, Kürtlerin yarısından fazlası Türkiye de yaşıyor. Türkiye’deki Kürtler, Iraktaki Kürtlere niye bağlansın ki. Öyle bir şey olsa çoğunluk buradadır, Erbil buraya bağlanır. Irak Kürdistan’ında yaşayan Kürtler kadar Kürt Marmara bölgesinde (İzmir, İstanbul ve Bursa’da) yaşıyor.
Suriye’de Kürtler bir statü elde etmeliler mi? Bu nasıl olabilir?
Ortadoğu’daki hiçbir devletin tarihi bir kökü yok. Dolaysıyla tarihte Suriye diye bir devlet de yoktu. Orayı Batılılar cetvelle çizdiler. Meşhur Sykes-Picot diye bir anlaşmayla çizildi. Sadece Suriye, Irak değil; keşke Ortadoğu’daki bütün halklar birlikte yaşasa. İleride bir gün bunların mutlaka bir federasyon, konfederasyon kurmaları gerekiyor. Bugün Suriye’deki insanlar da mevcut Suriye sınırları içerisinde sorunlarını çözüp birlikte yaşayabiliyorlarsa nur üstüne nurdur; ama çözemiyorlarsa, yaşayamıyolarsa, herkes bulunduğu yerde bir hayat kuracaktır kendine. Kürtlerin de Suriye’de bir statüsü olacak. Bu statünün diktatörlük olmaması gerektiği tartışılabilir. Tek parti rejimi olmasın, çevre halklarla kavga etmesin; bütün bunları konuşabiliriz.
Katar Krizinde Türkiye’nin üstlendiği rolü nasıl değerlendiriyorsunuz? Türkiye’ye yansıması ne olur?
Katar’daki kriz, küresel kavganın bir uzantısıdır. Katar’ın arkasında küresel bir sermaye var, İngiltere var. Ilımlı İslam projesi var. Türkiye de bunun bir parçasıydı; ama maalesef AKP bunları birbirine karıştırdı. Bir oraya yanaştı, bir buraya yanaştı; oranın da buranın da evini yıktı. Bu da reklamlar faslı olsun. Haliyle bu kriz Türkiye’yi ilgilendirmiş oluyor. Ortadoğu’da Trump’la beraber Siyonist-Neocon-Suud ittifakı atak yaptı. Ama bu sürdürülebilir bir şey değil. Arap baharını da bunlar sabote ettiler. Ama bu durum bu şekilde yürümez. Tabi ki Türkiye’yi etkileyecek bir durumdur. Türkiye’nin doğru bir yerde durması gerekir. Tekrar 2002’ye dönülmesi gerekiyor. İçerde demokratikleşme, Ortadoğu’da demokratikleşme, globalleşmeyi destekleme ve sorunları çözme. Bunu yaparsa Türkiye bu durumdan karlı çıkar. Bunu doğru yönetemezse bu ateş bir yerden gelip Türkiye’yi de bulur. Türkiye’nin tek bir yolu var. Daha fazla demokrasi ve Kürtlerle ittifak. Irak’ta bir Kürdistan kurulsun ve Irak da Kürtlerle daha iyi ilişkiler içinde olsun. Suriye’de de tek parti diktatörlüğü değil, çoğulcu bir Kürt statüsü ortaya çıksın. Türkiye bunlarla iyi geçinsin ve Türkiye dünyayla onların bağlantılarını sağlasın. Türkiye’de bunları yapacak iktidar bu alanlarda zorlanıyor. Bir de muhalefet var, mesela Kemal Kılıçdaroğlu.
O da çıkıyor diyor ki, İhvan-ı Müslimin bir terör örgütüdür. Allah aşkına biraz Ortadoğu tarihi okuyun. İhvan bütün bir Ortadoğu’nun İslam tarihidir. En az 20 ülkedeki İslami muhalefetin sesidir. Sudan’dan, Libya’dan Mısır’a kadar ve hiçbir zaman fiilen terörün içinde olmamıştır. Binlerce elemanı katledilmiştir. % 51 ile Mısır’da cumhurbaşkanı olan bir temsilcisi 4 yıldır hapistedir. Sayın Kılıçdaroğlu! Sen ihvana terörist dersen, ya Ortadoğu’yla ilgili hiçbir şey bilmiyorsun, ya İslami hareketlerle ilgili hiçbir şey bilmiyorsun veya seni yanlış bir yola soktular. Bu yoldan da bir yere çıkamazsın. İhwan-i Müslimin, bütün İslam dünyasının bir hareketidir, partisidir; 90 yıllık bir harekettir. Bu şekilde yaklaşırsa, CHP tekrar eski kodlarına dönecek. Son dönemlerde pozitif bir muhalefet yaparak, yenilir yutulur bir hale gelmişti. Ancak bu açıklaması kendisini eski koduna dönmüş gibi gösterdi. Bugün Kürt halkının büyük bir kısmının yüreği İhvan’la, Hamas’la beraber atıyor, bunu da unutmamak gerekir.
