İngiliz Financial Times gazetesi, İsrail\'in son aylarda petrol ihtiyacının yaklaşık yüzde 77\'sini Kürdistan Bölgesi’nden karşıladığını yazmıştı.
Haberde, İsrail rafinerileri ve petrol şirketlerinin, Mayıs ayı başından 11 Ağustos\'a kadar Kürdistan Böglesi’nden 19 milyon varilden fazla petrol ithal ettiğini öne sürmüştü.
Dılşad Şaban “Kürdistan Parlamentosu olarak petrol ihracatını takip ettiklerini, petrolün bir şirket üzerinden ihraç edildiğini ve sözkonusu şirketin uluslararası düzeyde bilindiğini belirtti.
Petrol ihracatının şeffaf bir şekilde yürütülüdüğüne vurgu yapan Şaban, “Kürdistan Bölgesi petrolünün üçüncü ve dördüncü ellerden İsrail’e ulaşması muhtemeldir” dedi.
Financial Times, uzmanların, İsrail\'in Kürt petrolünü ucuza alıyor olabileceğini vurguladığını de yazmıştı.
Dılşad Şaban, herhangi bir müşteriye indirim yapılmadığının altını çizerek, “Kürdistan Bölgesi petrolü günün fiyatıyla uluslararası piyasada satılıyor” dedi.
Kürdistan Bölgesi yetkilileri, petrol alıcısı olan sözkonusu şirketin daha sonra hangi ülkeye petrol sattığı konusunda sorumluluk almadıklarını sık sık ifade ediyor.
Erbil ile Tel Aviv arasında ekonomik ilişkilerin gelişmesine ilişkin olarak da parlamenter Şaban, “Birleşmiş Milletler’de (BM) bayrağı olan ülkelerle ekonomik alışverişte bulunmakta bir mahsur olmadığını” kaydetti.
2014’ün Nisan ayıdan Reuters haber ajansı benzer iddialarda bulunmuştu. Iraklı yetkililerin tepkisini toplayan haber Kürdistan Bölgesi Doğal Kaynaklar Bakanlığı tarafından reddedilmişti.
Kürdistan Bölgesi Doğal Kaynaklar Bakanlığı, 21 Ağustos’ta son 2 ayda 1,5 milyar dolar değerinde petrol satıldığını açıklamıştı.
Doğal Kaynaklar Bakanlığı ayrıca, “Petrol boru hattına yapılan sabotaj ve sonrasında petrolün çalınmasından dolayı, 2 aylık sürede 501 milyon dolar zarar edildiğini” bildirmıştı.
Bozulan anlaşma
Erbil ile Bağdat hükümetlerinin 2 Aralık 2014’te imzaladığı anlaşma, Kürdistan Bölgesi’nin Kerkük petrolü dahil günlük 550 bin varil petrolü Irak Petrol Ajansı (SOMO) üzerinden ihraç etmesini hükme bağlamıştı. Bunun karşılığında Bağdat’ın Erbil’in yüzde 17’lik bütçe payı ile memur maaşlarını göndermesine karar verilmişti.
Ancak geçen zaman içerisinde Bağdat, anlaşma şartlarını yerine getirmedi. Her ay Bağdat’tan ortalama 1 milyar dolar gelir bekleyen Erbil, Ocak’ta 250 milyon dolar, Şubat’ta 300 milyon dolar, Mart’ta ise 400 milyon dolar alabildi.
Erbil, Ankara ile 2013 yılında petrolün Ceyhan Limanı’ndan dünyaya satışı konusunda anlaşma yapmıştı. Kürdistan Bölgesi Hükümeti anlaşma süresinin “50 yıl” olduğunu açıklarken, 2014 başında başlayan sevkiyattan elde edilen gelirin Halkbank’ta açılan bir hesapta tutulduğunu açıklanmıştı.
Türkiye engel olmayacak
Kürdistan Bölgesi Hükümeti Sözcüsü Safin Dizayi, bu adımı ciddi boyutlara ulaşan ekonomik krizin çözümü için attıklarını açıklayarak, “Türkiye’nin petrol anlaşmasına bağlı kalacağına dair güvence verdiğini” dile getirmişti.
“Bu sistemin oturması bir kaç ay sürebilir. Ancak bir şekilde bu işi en doğru biçimde uygulayacağuz” diyen Sefin Dizayi, Merkezi Irak Hükümeti’nin 2015’in ilk 6 ayında göndermesi gereken 6 milyar dolar yerine sadece 1 milyar 800 milyon dolar para gönderdiğini belirtmişti.
Doğal Kaynaklar Bakanlığı’nın verilerine göre, 2015’in ilk altı ayında Kerkük’ten 76 milyon 639 bin 881 varil petrol ihraç edildi. Bir varil petrol 54 dolardan hesaplandığında, toplam gelir, yaklaşık 4 milyar 140 milyon dolara tekabül ediyor.
Kürdistan Bölgesi Doğal Kaynakları Bakanlığı’ndan alınan bilgiye göre, Temmuz ayında Kürdistan Bölgesi günlük 600 bin varil petrolü Ceyhan üzerinden ihraç etti.
Erbil, bu tarih içinde Bağdat’a iki kargo halinde 500 bin varil petrol teslim etti.
Kürdistan Bölgesi’nin Temmuz’un sonuna kadar 16 milyon varil petrol satması öngörülmüştü.
Barzani uyarmıştı
Başbakan Neçirvan Barzani\'nin, Erbil\'de 13 Mayıs\'ta, Irak Parlamentosu\'nun Kürt üyeleriyle, Merkezi Irak Hükümeti\'yle sorunları değerlendirirken, \"Bağdat anlaşma şartlarına uymazsa, anlaşmadan çekiliriz\" diyerek, bağımsız kararlar alacaklarını belirtmişti.
Irak, 143 milyar varil ile dünya petrol rezervlerinin yüzde 8,7\'sine sahip. Bu petrolün 45 milyar varillik kısmı Kürdistan Bölgesi’nde bulunuyor.
