Fransa Irak Araştırma Merkezi Direktörü Dr. Adil Bakawan, Fidan’ın Bağdat ve Ankara ziyaretleri hakkında değerlendirmelerde bulundu.
Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, 22-23 Ağustos tarihlerinde Bağdat’a gerçekleştirdiği ziyaretin ardından dün akşam Erbil\'e geldi.
İlk olarak Başkan Neçirvan Barzani ile bir araya gelen Fidan daha sonra Başbakan Mesrur Barzani ile görüştü. Görüşmeye Türkiye Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar da katılıyor.
Fransa Irak Araştırma Merkezi Direktörü Dr. Adil Bakawan konuk olarak katıldığı Rudaw TV canlı yayınında, Fidan’ın Bağdat ve Ankara ziyaretleri hakkında değerlendirmelerde bulundu.
Hakan Fidan’ın Irak ve Kürdistan Bölgesi’ne yaptığı ziyaret programında dört gündemin bulunduğunu belirten Bakawan, “Birinci ve Türkiye için öncelikli olan PKK meselesi. İkincisi Kürdistan petrolü meselesi, üçüncüsü Irak için çok önemli olan kuraklık nedeniyle muzdarip olduğu su meselesi ve son olarak da Kalkınma Yolu Projesi’dir” dedi.
Bu konuların tamamının da Kürdistan Bölgesi ile alakalı olduğunun altını çizen Bakawan, şu ifadeleri kullandı:
“Aslında Fidan Iraklılarla müzakere yapmaya gelmedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Ağustos ayında Irak’ı ziyaret etrmesi bekleniyordu ama bu gerçekleşmedi. Neden? Çünkü Türkiye bir ağabey gibi Iraklılara ‘şu belirttiğim konuları çözün’ demeye geldi. Türkiye;’nin beklentilerinin başında ise PKK meselesi var. Türkiye, 2003’te Baas rejiminin yıkılmasının ardından İran karışıtı Halkın Mücahitleri’nin nasıl sınır dışı etmişlerse aynı şekilde PKK’yi de silahsızlandırıp Irak ve Kürdistan Bölgesi’nden sınır dışı edilmesini istiyor.
İkinci mesele ise Kürdistan petrolünün Ceyhan üzerinden ihraç edilmesine yeniden başlanması meselesidir. Ankara, Paris merkezli Tahkim Mahkemesi’nin Türkiye’yi ödemeye mahkum ettiği 1.5 milyar dolarlık tazminatın üzerinin çizilmesini istiyor. Bu yapılırsa tüm tarafların çıkarına olan Kürdistan petrolünün ihracatı yeniden başlar diyor. Bu iki talep karşılandığı taktirde Türkiye de Dicle ve Fırat’tan Irak’ın payına düşen diğer yüzde 70’lik payı vermeye hazır olduğunu söylüyor. Yine Irak Başbakanı için çok çok önemli olan Kalkınma Yolu Projesi’nin uygulanabileceğini belirtiyor.
Sorun şu ki şu anki Irak hiç bir şekilde Türkiye’nin ilk talebi olan PKK’nin silahsızlandırılıp sınır dışı edilmesine yanıt verebilecek durumda değil. Çünkü Irak’ta iki farklı odak var; bunlardan biri İran, PKK, Haşdi Şabi, Irak hükümetinin bir parçası ve bir kısım Sünniden oluşuyor. İkincisi ise Ankara, Kürdistan Bölgesi, Irak hükümetinin bir parçası ve bir kısım Sünni. Bu iki odak bu konuda bri çekişme içerisinde ve bu nedenle Irak hükümeti Türkiye’nin bu talebine yanıt veremiyor.”
“Erdoğan mutlaka Erbil’i ziyaret edecek”
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Bağdat’ı ziyareti gerçekleşirse mutlaka Erbil’e de geleceğini belirten Adil Bakawan, “Kürdistan Bölgesi Türkiye için çok önemli bir bölge. Uluslararası toplum şu anda Irak hükümetinden bir şekilde aciz ve ümitisiz durumda. Çünkü Bağdat hükümeti uluslararası topluma ve Türkiye’ye verdiği sözleri belirlenen süre içerisinde yerine getiremedi. Bu Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani’nin verilen sözleri yerine getirmek istememesi ile alakalı değil, aksine koşullar Sudani’nin bu vaadlerini yerine getirmesinin önüne geçiyor” diye konuştu.
Hakan Fidan ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’ın Erbil ziyaretinin önemine dikkati çeken Bakawan, “Bu ziyaretin ardından uluslararası toplumun önemli diğer aktörlerinin de Erbil’i ziyaret etmesini bekliyorum. Bu şekilde Bağdat’a, ‘Sen sözlerinden ne kadar uzaklaşırsan biz de Erbil’e o kadar çok yakınlaşırız’ mesajı veriyorlar” yorumunu yaptı.
“Türkiye acil olan Irak’ın su ihtiyacının farkında”
Irak’ın en hassas ve can alıcı meselesinin “su sorunu” olduğunu, bu yüzden ülkenin “ameliyat masasına” yattığını vurgulayan Bakawan, şöyle devam etti:
“Birleşmiş Milletler, Irak’ın dünyadaki iklim değişikliğine karşı en savunmasız ülkelerin başında geldiğini söylüyor. Irak’ta kuruyan çok sayıda göl var. Her yıl ülkende 100 kilometre karellik bir alan çölleşiyor. Irak önümüzdeki sürede 230 milyar dolar harcayarak bu kuraklık ve iklim değişikliği sorununu çözmez ise eğer Irak diye bir yer kalmaz. Türkiye de bunun çok iyi farkında. Bu nedenle Irak’ın üzerine ılımlı ama şiddetli bir baskı uyguluyor. Yani ‘PKK meselesi ve tazminat konusunu çözersen ben de taleplerine yanıt veririm’ diyor.”
“Ankara-Erbil ilişkileri, Ankara-Bağdat ilişkilerinden farklıdır”
Adil Bakawan, “Ankara ile Erbil ilişkileri Ankara ile Bağdat ilişkileri bir birinden farklı iki şeydir. Kürdistan Bölgesi özelde de Erbil, Türkiye’nin içinde bulunduğu jejopolitik kutup içerindedir ki Irak hükümetinin bir bölümü ve bir kısım Sünni tarafı kapsıyor. Bu nedenle söz konuda kutbun Bağdat ile görüşleri çok farklıdır” dedi.
“PKK’nin silahsızlandırılması” konusunun İran’a bağlantılı bir durum olduğu yorumunu yapan Bakawan, “PKK’nin bu dönemde silahsızlandırılması İran İslam Cumhuriyeti’nin çıkarına mıdır? Hayır. Şii ittifakını ayakta tutmanın da tek bir şartı vardı, o da İran’ın çıkarlarıdır. Bu nedenle soruyorum; Şii iktidar İran’a rağmen PKK’yi silahsızlandırabilir mi. Hayır. Benim görüşüme göre bırakalım PKK’nin sınır dışı edilmesini, aksine önümüzdeki dönemde PKK Irak içinde çok daha güçlü hale gelecektir” ifadelerini kullandı.
