Şanidar Mağarası, Netflix'in 2 Mayıs'ta Neandertallerin Sırları adlı belgeseli yayınlamasıyla uluslararası ilgi odağı haline geldi. Ancak arkeologlar 2015'ten bu yana Barzan yakınındaki Şanidar'da aktif olarak çalışıyor.
Kurdistan Chronicle Şanidar Mağarası'nda 2015'ten bu yana çalışan arkeologlarla görüşerek kazı çalışmaları ve bölgedeki halk ile ilişkilerini sordu.
2011 yılında Cambridge Üniversitesi Arkeoloji Bölümü'nden Profesör Graeme Barker, Kürdistan Bölgesel Hükümeti (KBY) tarafından Şanidar'ı yeniden kazmak üzere davet edildi. Ekibi 2015 yılında sahada çalışmaya başladı.
KBY ve Kürdistan Film Komisyonu tarafından 21 Mayıs'ta düzenlenen Şanidar Platformu etkinliğinde konuşan Profesör Barker Kurdistan Chronicle'a şöyle konuştu:
"KBY tarafından mağarada yeni kazılar planlamak üzere davet edildiğimde çok heyecanlandım. Kazılarımız 2015 yılında başladı ve o günden bu yana, Kovid-19 kısıtlamaları dışında her yıl devam ediyoruz."
Mağara ilk olarak 1950'lerde ABD'li antropolog Ralph Solecki tarafından kazıldı.
Barker, "Ralph Solecki'nin yaptığı kadar büyük ölçekte kazı yapmam mümkün değildi, bu nedenle yeni çalışmanın çok hedefe yönelik olması gerekiyordu" diye ekledi.
Ralph Solecki'nin oğlu John Solecki, şunları söyledi: "Ailem ve ben, Şanidar'da yapılan önemli yeni çalışmaları ve Neandertallere ve mağara alanına gösterilen ilginin yenilendiğini öğrenmekten çok mutluyuz."
21 Mayıs'taki etkinlikte Cambridge Üniversitesi Arkeoloji Bölümü'nden paleoantropolog Emma Pomeroy, "burayı bırakın Neandertal kalıntılarını kazmayı, ziyaret edeceğini bile hayal etmediğini" söyledi.
"Burada, Kürdistan'da, bu muhteşem arkeolojiyle ve bizi çok hoş karşılayan harika Kürt halkının arasında çalışabilmek çok büyük bir ayrıcalıktı."
Arkeologlar her yıl çalışmalarına devam etmek için Kürdistan Bölgesi'ne gelip çalışmalarını sürdürüyorlar. Kazılar sırasında Şanidar yakınlarındaki küçük bir evden çalışıyorlar ve her gün mağaraya yürüyorlar.
Kazılarda görev yapan bilim adamları Kürt halkının yoğun ilgisinden çok memnunlar ve bunu her fırsatta dile getirmekten geri durmuyorlar.
Canterbury Arkeoloji Vakfı Proje Yöneticisi James Holman, 2015'ten bu yana Şanidar'da çalışıyor ve yerel halkın çok arkadaş canlısı olduğunu söylüyor:
"Kadınları ve çocukları yanımıza çağırdık ve bize çiçek demetleri verdiler. Ayrıca gelip yoğurt ve yemek getiren insanlar da oldu, çok iyi insanlar. Yerel yetkililerin de gerçekten yardımcı oldular, daha fazlasını isteyemezdik."
Holman, Netflix dizisinin bu kadar ilgi görmesinin biraz sürpriz olduğunu kaydetti. "Ama sorun değil" dedi ve ekledi "mağaranın hak ettiği ilgiyi görmesi iyi."
Queen's University Belfast'tan paleo-çevre bilimcisi, arkeo-malakolog ve radyokarbon uzmanı Evan Hill, arkeologların yerel halkla ilişkilerinin çok iyi olduğunu söyledi.
“Yardım etmekten başka bir şey yapmadılar. Biz her sene mağarada onlarla çalışıyorduk, onlar da gelip kazı konusunda bize yardımcı oluyorlar.”
Konakladıkları evin biraz sıkışık olduğundan şikayet eden Hill, ancak profesyonel olduklarını ve bunu dert edinmediklerini dile getirerek, bölgedeki halk tarafından her zaman çok iyi karşılandıklarına vurguda bulunuyor.
Hill, 2015'ten beri Şanidar'da çalışıyor. "Her yıl, bazen yılda iki kez geri dönüyoruz. Tabii ki baharda burada olacağız. Yaz sonu çalışmak için pek de hoş bir zaman değil. Bu çok zor ve alışkın olmadıkları takdirde insanlar için fiziksel olarak zorlayıcı oluyor.”
Arkeologlar mağaranın yakınında kliması olmayan küçük bir evde yaşıyorlar. Hill, “Buna alışırsın” dedi. "Hava sıcak olduğunda zor oluyor ama bunlar güzel evler ve bize her zaman çok iyi davranıldı."
Pomeroy, Rezan'da yakınlarda otel bulunmasına rağmen evde kalmayı tercih ettiğini söyledi. “Topluluk içinde olmayı ve ailelerle tanışmayı seviyoruz ve harika yemekler alıyoruz. İnsanlarla tanışma fırsatını seviyoruz. Şanidar yakınındaki otoparka gidiyoruz ve mağaraya yürüyoruz. Yukarıya doğru yürüdükçe manzarayı da görüyoruz.”
Pomeroy, köylülerin iyi niyetli olduklarını, meyve ve çiçek getirdiklerini söyledi. “Gelip merhaba diyorlar, çocukları da gelip İngilizce pratik yapıyor.”
Pomeroy, ekibin Şanidar'da en az bir yıl daha çalışmasını bekliyor. “Yıllarca sürecek laboratuvar çalışmalarımız ve analizlerimiz de var. Şanidar'dan gelecek daha çok şey var."
