Bölgede uzun yıllardır doğrudan ve dolaylı olarak savaşlarda taraf olan İran, özellikle Suriye ve Irak'taki savaşlarda sivillere yönelik insan hakları ihlalleri nedeniyle tepki topladı. İran, Şii inancını öne çıkaran ve Şii milisleri araç olarak kullanan dış politikasıyla, zamanla bölgede gücünü artırdı.
İran'ın bölgedeki rolü
Irak'ta ABD öncülüğünde 2003 yılında başlatılan askeri işgal sonrası İran, ülkedeki egemenliğini günden güne pekiştirdi. Özellikle Sünni kesime yönelik saldırıları ve tehcir politikalarını doruğa çıkaran İran bağlantılı Şii gruplar, zamanla Irak'ın tek hakimi durumuna geldi.
IŞİD'in elindeki bölgeleri kontrol altına alarak ve bu bölgede Sünni nüfusu kuşatan İran, Kürdistan bölgesi dışında tek hakim durumuna geldi.
Suriye'de ise geçmişten bu güne Esad rejimi ile iş birliği içerisinde bulunan İran, 2011 yılında başlayan iç savaşta, Esad rejiminin en büyük destekçileri arasında yer aldı. İran, Esad rejimine gerek maddi, gerekse askeri gerekse siyasi anlamda yardımda bulundu.
Ayrıca, başta Hizbullah olmak üzere on binlerce Şii milis mensubu Suriye'de rejim saflarında Sünni kesime karşı savaşa katıldı. İran ve Rusya'nın destekleriyle Esad rejimi, ülkede yüz binlerce sivili katlederken, muhalif gruplar karşısında belli bölgelerdeki toprak hakimiyetini yeniden kurdu.
Bu paralelde İran hem bu ülkelerde büyük bir güç elde etti, hem de İran'dan Akdeniz'e uzanan bir kara köprüsü kurmayı başardı.
İran'dan Akdeniz'e kara köprüsü
İran Şii milisleri ve bu milis güçlerin konuşlandığı ülkelerdeki siyasi otoriteler üzerindeki etkisini kullanarak, bölgedeki etki alanını genişletirken, Tahran'dan başlayan ve Irak ile Suriye üzerinden Lübnan'a ulaşan bir kara koridoru kurmayı başardı.
İran'dan Akdeniz'e adeta bir kara köprüsü şeklindeki bu yol, İran'ın başkenti Tahran'dan Bağdat'a, buradan Anbar Çölü üzerinden Suriye'nin doğusuna ve başkent Şam'a, bu yol üzerinden de Lübnan'ın başkenti Beyrut'ta Akdeniz'e ulaşan 1860 kilometrelik bir bağlantı kuruldu.
Ülkedeki ciddi boyutlu ekonomik çöküş ve koronavirüs salgını devam ederken kurduğu kara koridoru, İran'ın bölgede siyasi, askeri, stratejik ve ekonomik açıdan ciddi fırsatlar elde etmesine, yayılmacı politikasına ivme kazandırmasına olanak sağlıyor.
