İran'da Basra Körfezi kıyısında yer alan limandaki patlamada can kaybının en az 70'e yükseldiği aktarıldı.
İran devlet medyasındaki haberlerde, Bender Abbas kentindeki limanda 26 Nisan'da meydana gelen patlamada yaralı sayısının 1200'ü geçtiği belirtildi.
İran Kızılayı Yardım ve Kurtarma Teşkilatı Başkanı Babek Mahmudi, yaralılardan 190'ının hastanede tedavisinin sürdüğünü aktardı. Bölgedeki yangınların iki gün süren çalışmaların ardından tamamen söndürüldüğü bildirildi.
Patlama neden yaşandı?
Tahran yönetimi, Hürmüzgan eyaletine bağlı Bender Abbas kentindeki Şehid Recai Limanı'nda yaşanan patlamayla ilgili inceleme başlattı. Olayın neden yaşandığı henüz netleştirilemedi.
Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın talimatıyla kurulan soruşturma komisyonunun dün yayımladığı raporda, patlamanın "gerekli güvenlik önlemlerinin alınmaması" ve "ihmalkarlık" sonucu yaşandığı bildirildi. Patlamanın sebebine ilişkin daha detaylı inceleme yapılacağı aktarıldı.
Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla yarı resmi Fars Haber Ajansı'na konuşan bir yetkili, patlamanın limandaki kimyasal maddelerin tutulduğu bir alanda meydana geldiğini söyledi.
Hürmüzgan Valisi Muhammed Aşuri de patlamanın çeşitli yanıcı maddelerle ilgili olabileceğini, önceden "ciddi uyarılar yapıldığını" ifade etti. Benzer şekilde İran Kriz Yönetimi Sözcüsü Hüseyin Zeferi, limanın konteynır sahası olduğunu ve burada çok sayıda kimyasal madde depolandığını aktardı. Zeferi, limandaki tehlike hakkında daha önceden uyarılarda bulunulduğunu belirtti.
Limanda askeri mühimmat mı tutuluyordu?
CNN'in haberinde, İran'ın balistik füze programında kullanılması planlanan kimyasal maddelerin şubatta ve martta Şehid Recai Limanı'na getirildiği yazıldı.
Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla New York Times'a (NYT) konuşan bir yetkili de patlayan maddenin sodyum perklorat olduğunu İleri sürdü. İran Devrim Muhafızları'na yakın olduğu belirtilen kaynak, bunun balistik füzelerde kullanılan katı yakıtın ana maddesini oluşturduğunu ifade ediyor.
Öte yandan İran Meclisi Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu Sözcüsü İbrahim Rızayi, limanda askeri mühimmat tutulmadığını savunuyor. Sözcü, yaptığı açıklamada patlamanın "İran'ın savunma sektörüyle alakalı olmadığını" belirtti.
Sabotaj ihtimali var mı?
Şehid Recai Limanı'ndaki patlama, ABD ve İran arasında nükleer müzakereler devam ederken medyana geldi. ABD Başkanı Donald Trump, Tahran yönetiminin anlaşmaya yanaşmaması durumunda İsrail'in bölgeye düzenleyebileceği olası saldırıyı destekleyeceğini söylemişti.
Öte yandan NYT'nin 16 Nisan'da yayımladığı haberde, İsrail'in İran'ın nükleer tesislerini mayısta vurmak için bir plan hazırladığı ve bunu Washington'la paylaştığı yazılmıştı. Ancak Trump'ın İsrail'in saldırı planını desteklememe kararı alarak müzakere yolunu tercih ettiği aktarılmıştı. Cumhuriyetçi liderse planı "ertelemediğini fakat acelesinin olmadığını" belirtmişti.
Ancak Rizayi, bunun bir terör saldırısı veya sabotaj olduğuna yönelik iddiaları "spekülasyon" diye niteleyerek reddetti. Zeferi de patlamanın sabotajdan kaynaklanma ihtimalinin zayıf olduğunu belirtti.
İran İletişim ve Bilgi Teknolojileri Bakan Yardımcısı Behzad Ekberi ise "kapsamlı ve sofistike" bir siber saldırının 27 Nisan'da engellendiğini bildirdi. Yetkili, saldırı hakkında detay paylaşmadı.
Şehid Recai Limanı'nın önemi nedir?
2005'te açılan Şehid Recai Limanı, İran'ın ticaret ağının merkezi konumunda. 4 bin 800 hektarlık alana kurulu limanda yılda 100 milyon tonun üzerinde mal taşınıyor.
Tahran ve Washington, önce 12 Nisan'da Muskat'ta, daha sonra da 19 Nisan'da Roma'da görüşme yapmıştı. Taraflar son görüşmeyi, 26 Nisan'da Umman'ın başkenti Muskat'ta düzenlemişti. Müzakerelerde ilerleme kaydedildiği açıklamıştı. Heyetlerin tekrar 3 Mayıs'ta görüşmesi planlanıyor.
İran'ın deniz ticaretinin yaklaşık yüzde 70'inin ve konteynır sevkıyatlarının yüzde 90'ının gerçekleştirildiği liman, konteynır kapasitesi bakımından bölgede Dubai'nin Cebel Ali Limanı'ndan sonra ikinci sırada yer alıyor.
Büyüklüğüne ek olarak dünya petrol üretiminin 5'te birinin geçtiği Hürmüz Boğazı'na yakın konumu, Şehid Recai Limanı'nın stratejik önemini artırıyor.
