Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in geçtiğimiz hafta Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve heyetini Kremlin Sarayı’nda yaklaşık iki dakika beklettiği görüntüler sosyal medyada tartışma konusu oldu.
Uzmanlar, Putin’in liderleri bekletmeyi adeta huy edindiğini hatırlatmakla birlikte, asıl dikkat dikkat çekici olanın Rusya devlet televizyonunun görüntüleri bir sayaç eşliğinde yayınlaması olduğunu vurguluyor.
JOHN KERRY ÜÇ SAAT KIZIL MEYDAN’DA GEZDİ
Rusya lideri 2012 yılında, dönemin ABD başkan yardımcısı John Kerry’yi de Suriye hakkındaki kritik bir görüşme öncesi tam üç saat bekletti. Kerry’nin Kızıl Meydan’da zorunlu olarak vakit geçirirken çekilen görüntüleri viral oldu.
TRUMP’LA İLK GÖRÜŞMESİNE GEÇ KALDI
Putin 2018 yılında da, ABD Başkanı Donald Trump’la Finlandiya’nın başkenti Helsinki’de yapacağı ilk görüşmeye yaklaşık bir saat geç gitmişti.
‘BİR SAATLİK BEKLETME, PUTİN İÇİN SAYGI GÖSTERİSİ’
The Guardian’ın haberinde “Geç kalma süresi liderden lidere değişiyor ve Putin’in şartlarında bir saatlik bekletme süresi saygı göstergesi” ifadeleri kullanılıyor. Avrupalı liderlerin Putin tarafından yaklaşık bir saat bekletildiği belirtiliyor. Bu konudaki rekor ise Almanya Başbakanı Angela Merkel’e ait. Rusya lideri Merkel’i 2015’te tam 4 saat 15 dakika bekletmişti. Ukrayna’nın eski cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç ise dört saat ile Merkel’i izliyor.
İNGİLTERE KRALİÇESİ İLE GÖRÜŞMEYE DE GEÇ KALDI
Rusya liderinin geç kalma huyu, devlet başkanlığının ilk günlerine uzanıyor. Zira Putin, 2003 yılında İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth’le ile görüşmesine 14 dakika geç kalmıştı. Bir yıl önceyse, çocukları bir uçak kazasında ölen aileleri bir mezarlıkta iki saat bekletmişti. Putin, 2016’da Japonya Başbakanı Şinzo Abe ile görüşmesine üç saat, geçtiğimiz yıl da İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ile görüşmesine yine üç saat geç kalmıştı.
BİLİNÇLİ BİR PSİKOLOJİK POLİTİKA MI?
Putin’in televizyondan yayımlanacak basın toplantılarına veya ikili görüşme haricindeki bazı başka etkinliklere vaktinde gitmesi ise siyasetçilerle görüşmelerinde bilinçli bir psikoloji siyaseti uyguladığı yorumlarına yol açıyor.
Moskovskij Komsomolets gazetesine konuşan bir kaynak ise Putin’in geç kalma alışkanlığı iki yıl önce şöyle izah etmişti: “Putin önemli görüşmelerden önce bilgileri çifte kontrolden geçiriyor, ayrıntılara dalıyor ve bunun sonucunda programın gerisinde kalıyor.”
ESKİ EŞİ: BEKLETTİĞİ İÇİN AĞLARDIM
Bununla birlikte, geç kalmak Putin’in çok uzun zamandır sahip olduğu bir huy. Öyle ki, eski eşi Lyudmila Putina da bir zamanlar bu konuda açık açık şikâyet etmiş ve bazen bu nedenle gözyaşlarını tutamadığını söylemişti. Lyudmila Putina şöyle demişti: “Ben hiç geç kalmazdım ama Vladimir Vladimirovich hep geç kalırdı. Bir buçuk saat normaldi. Metroda beklediğimi hatırlıyorum. İlk 15 dakikada, yarım saatte sorun yoktu. Ama bir saat geçip hâlâ gelmeyince ağlamaya başlıyorsunuz.”
Dolayısıyla, Putin’in Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ı Kremlin’de iki dakika bekletmesi uzmanlar tarafından sıradan bir olay olarak yorumlandı. Ancak görüntülerin Rossiya-1 kanalı tarafından 2 dakikayı sayan bir sayaç eşiliğinde yayımlanması ve muhabirin bu sırada kullandığı ifadeler dikkat çekti.
‘TALİMATLA MI YAPILDI?’
Rusya uzmanı gazeteci Cenk Başlamış, Medya Günlüğü sitesinde kaleme aldığı analizde “Ama bu konuda yorum yaparken Putin’in hemen hemen bütün görüşmelere geç kaldığı gerçeğini de akılda tutmak gerekiyor” deyip konuyu devlet kanalı olan Rossiya’nın görüntüleri talimatla yayınlayıp yayınlamadığı sorusuna getiriyor. Başlamış şu ifadeleri kullanıyor:
“İki dakika bekletmenin “olağan” mı yoksa “özellikle” mi olduğu sorusunun yanıtını sadece Ruslar biliyor.
Bir diğer tartışma yaratan konu, Türk heyetinin bekletildiği salonda Rus komutan Aleksandr Suvorov’un portresinin bulunması. Osmanlı’ya karşı zaferler kazanmış bir komutanın önünde bekletilmeyi “aşağılama” olarak yorumlayan çok var. Ama bu yorumu yaparken portrenin çok uzun zamandır orada durduğunu da söylemek gerekiyor. (Muhabir de söylemiş)
Rusya’da medyanın Kremlin’in sıkı denetimi altında bulunduğu sır değil, zaten programı yayınlayan Rossiya da devlet kanalı. Programın tamamında Türkiye ve Türk heyetiyle ilgili olumsuz bir hava bulunduğu, hakaret anlamına gelebilecek ifadelerinin yer aldığı açık. Örneğin, sorun Türk heyetinin beklediği salonda Suvorov’un portresinin bulunması değil, muhabirin bunu izleyenlerin “gözüne sokarak” vurgulaması. Ya da görüşme yapılan salonda II Katerina’nın heykelinin bulunduğunu özellikle hatırlatması. Ya da program boyunca “Türkiye bir buçuk yıldır İdlib’deki yükümlülüklerini yerine getirmiyor” demesi.
Belli olmayan ise bunun talimatla yapılıp yapılmadığı. Elbette talimatla yapılmış olabilir ya da iki ülke arasındaki gerginlikten vazife çıkaran muhabir Türkiye’ye “vurmak” için bu programı fırsat görmüş olabilir. Eğer Türkiye ile Rusya’nın arası açık olmasaydı Rossiya kanalı böyle bir program yapar mıydı? Kesinlikle hayır.”
‘PROGRAMIN BİR MESAJI VAR’
Bir diğer Rusya uzmanı Aydın Sezer ise Rus televizyonunda yayımlanan görüntüleri ‘Türk halkının onurunu zedeleyecek bir dille magazin programı’ olarak nitelerken, “Bir tarafta, “Putin herkesi bekletiyor” diye bilgiçlik taslayanların programın mesajını algılayamaması, diğer tarafta, kime verildiği açık olan mesajın, Türkiye’deki muhalefeti(TBMM’deki değil) dahi incitecek kadar “kaba” olduğunu fark edemeyen Türkiye cahili Rus hariciyesi…” eleştirisi getirdi.
