Hatip Dicle, referandumuna yönelik açıklamalarına, "Referandum sürecini üzülerek ve kahrolarak izliyorum" sözleriyle başlayarak, referandum öncesinde güneyin kendi içinde birliği sağlamış olması gerektiğini söyledi.
Parlamentoda yer alan 5 partiden hiçbirinin referanduma karşı olmadığını, yöntem konusunda anlaşamadıklarını dile getirdi. Anlaşmazlık konusunun ise, parlamentonun kapalı olması ve referandum kararının parlamentoda karar altına alınmamasının önemli bir eksiklik olduğunu belirtti.
Akademisyen Mesut Yeğen ise, tüm eleştiri ve eksikliklere rağmen güneyin referandum ve bağımsızlık kararının yerinde bir karar olduğunu ve desteklenmesi gerektiğini vurguladı. Yeğen, şu an tarihsel bir dönüm noktasında bulunduklarını, 1918'den beri ilk kez Kürtlerin karşısına böylesi bir fırsat çıktığını, şayet değerlendirilmez ise, bu tarihsel fırsatın her an ortadan kaybolabileceğini ifade etti.
Herşeye rağmen referandum ve bağımsızlık iradesinin desteklenmesi gerektiğinin altını çizen Yeğen, bağımsızlık kararının gerçekleşmesinden sonra varolan eksiklik ve sorunların tartışılması için gerekli zeminler ve mekanizmaların olacağını belirtti. Müstakbel Kürdistan'ın, batı ile iyi ilişkileri içinde olacaksa, bunun Mesud Barzani'nin vadettiği etnik ve dini çoğunluk çerçevesinde olacağını, bu vaadin boş bir vaat olmadığını Kürdistan'ın tarihi ve sosyolojisiyle uyumlu olduğunu söyledi. Yeğen, son olarak etnik ve dini çoğulculuk çerçevesindeki bir yönetim tarzının müstakbel Kürdistan'ın istikbalini sağlam kılacağını da sözlerine ekledi.
