Özgürlük Evi: 'Dünyada Özgürlükler Geriledi'

Merkezi Washington’da bulunan Freedom House, Özgürlük Evi, yeni yayınladığı raporda, dünyadaki önemli ve etkin ülkelerde demokrasi ve özgürlükler konusunda çok ciddi gerileme olduğunu vurguluyor. Rapora göre Türkiye, ‘kısmen özgür’ ülkeler arasında. Türkiye’nin listedeki ‘kısmen özgür’ ülkeler arasındaki yeri, geçen yıla göre bir puan kötüleşti. Rapora göre, Türkiye’nin ‘kısmen özgür’ sayılmasında hükümetin Gezi Parkı olayları sırasında protestocuları sert bir biçimde bastırması ve Adalet ve Kalkınma Partisi’nin özel sektöre, kendi politikaları çizgisinde yer alması için baskı yapması büyük rol oynadı.

Özgürlüklerdeki gerileme en çok Mısır’da görüldü. Öfkeli protestolar askeri darbeye ve muhalefetin bastırılmasına yol açtı.

Özgürlük Evi’nin 2014 raporunun yazarı Arch Puddington’a göre Mısır bu açıdan yalnız değildi: “Baskıcı liderler artık geçmişte olduğundan çok daha kibirli, özgüvenleri çok daha fazla. Baskıcı ülkeler arasında sıkı olmasa da bir bağ, bir ittifak var.”

Özgürlük Evi, 195 ülke ve 14 bölgedeki siyasi ve medeni hak ve özgürlükleri değerlendirdi. Özgürlük seviyesi son sekiz yıldır ardarda düşüş eğiliminde. Dünya nüfusunun yüzde 60’ı, bir başka deyişle 4 milyar 300 milyon kişi, ya kısmen özgür olan ya da özgür olmayan ülkelerde yaşıyor.

Arch Puddington: “Siyasi seçkinlerin her zaman şiddete başvurmaları, insanları köşeye sıkıştırmaları gerekmiyor. Bunları yapmasalar bile siyaseti kontrol edebilir, siyasi muhalefeti safdışı bırakabilirler.”

Avrasya, özgürlüklerin en kısıtlı olduğu bölgelerin başında geliyor. Rusya ve Ukrayna’da basına yönelik baskılar dikkat çekici. Bölge nüfusunun yüzde 78’i özgür olmayan ülkelerde yaşıyor.

Ortadoğu’daysa Suriye, en az özgür 10 ülkenin içinde yer alıyor. Ortadoğu halklarının yüzde 83’ü özgür olmayan ülkelerde yaşıyor.

Uzakdoğu ve Pasifik’teyse Çin’deki durumun 2013’te daha da kötüleştiğine dikkat çekiliyor. Bu bölgede özgür olmayan ülkelerde yaşayan nüfusun oranı, yüzde 43.

Afrika kıtasındaysa nüfusun yüzde 35’i, özgür olmayan ülkelerde yaşıyor.

Amerika, dünyanın en özgür ülkelerinin başında geliyor. Ancak Özgürlük Evi raporuna göre Amerika’nın da kaygılanmasını gerektirecek bazı konular var.

David Kramer Freedom House Başkanı: “Özgürlüklerde gerileme olması, istikrarlı ülkelerin, güvenilir ortakların azalması anlamına geliyor.”

Özgürlük Evi, başta Amerika olmak üzere demokratik ülkelerin de şüphe içine düştüğünü, bu nedenle, örneğin Ortadoğu’da ilerleme kaydedilmesi için harekete geçmede isteksiz olduğunu belirtiyor.

David Schenker Washington Enstitüsü uzmanı: “Amerikan kamuoyu, ülkelerinin Orradoğu’da askeri, mali hatta diplomatik girişimlerde bulunması konusunda hiç de ilgili ve istekli değil. Bu duygular, seçim sandığına da yansıdı. Amerikalılar daha çok iç konulara odaklanıyor.”

Bu da özgürlük arayışında olanların yardım alma şanslarını azaltıyor.