Demokratik Suriye Güçleri’nin (DSG) Dêra Zor’un Hecin beldesinin Bağoz köyünü özgürleştirme operasyonunda esir aldığı 11 bin IŞİD’linin nasıl, nerede yargılanacağı tartışmaları sürüyor. Burada Kuzey ve Doğu Suriye’de uluslararası savaş suçları mahkemesi kurulması öne çıkan başlık. Birçok çevre tarafından dile getirilen bu talebe ilişkin siyasi ve diplomatik çalışmalar yürütülürken, Demokratik Toplum Hareketi (TEV-DEM) Diplomatik İlişkiler Büro Sorumlusu Aldar Xelil, oluşturulacak mahkemenin bölgenin statüsü üzerinde etkili sonuçları olacağını söyledi.
KOBANÊ’DEN BAĞOZ’A..
IŞİD’in insanlığa karşı en olumsuz yapılardan biri olduğunu belirten Xelil, bu etkisinin dünyaca bilindiğini, IŞİD’in dünya, Ortadoğu ve Suriye’de insanlık suçu işlediğini kaydetti. IŞİD tarafından yaratılan havanın böyle devam etmesi halinde insanlık üzerindeki olumsuz etkilerinin daha da büyüyeceğini ifade eden Xelil, “DSG güçleri, Rojava devrimi temsilcileri, Kuzey ve Doğu Suriye halkları bu anlayışa karşı amansız bir mücadele sergiledi. Bir dönem IŞİD nereye gittiyse kimse önünde duramıyordu. Hiçbir güç onu durduramıyordu. Herkes onlara teslim oluyordu. İlerleyip alanları kontrol altına alıyorlardı. Aldığı bölgelerde hilafet devleti ilan ediyordu. Yani bir devlet ilan ettiler. Öyle ki o kültürü ile dünya devletleri arasındaki yerini almak istiyordu. Ancak halklarımız ve DSG güçleri ile bileşenleri buna karşı tarihi bir direniş gerçekleştirdi. Kobanê’den başlayıp, Bağoz’a kadar bunu sonuçlandırdılar. Askeri olarak IŞİD yenilgiye uğratıldı” dedi.
IŞİD’E KARŞI MÜCADELE DEVAM EDECEK
Ancak önümüzdeki süreç IŞİD ve anlayışına karşı mücadelenin sürmesi gerektiğine işaret eden Xelil, zihni, psikolojik ve sosyolojik olarak bunun devam etmesi gerektiğinin altını çizdi. Önlerinde uzun süreli bir mücadelenin durduğunu vurgulayan Xelil, onlardan birinin de hukuk mücadelesi olduğunu kaydetti. IŞİD’in işlediği suçların tüm insanlığa gösterilmesi gerektiğini belirten Xelil, şöyle devam etti: “Bu konuda tutuklanan IŞİD’lilerin yargılanması lazım. Onların işlediği suçlar ortaya çıkmalıdır. Onlardan zarar gören ve mağdur olanların vicdani, ahlaki ve hukuku olarak yaşadıklarını göstermek gerekiyor. Onlara karşı nasıl suçlar işlendiği bilinmeli ve suçu işleyenlere gereken yaptırımlar uygulanmalı. Bu da ancak oluşturulacak mahkemelerle yapılabilir. Bu da adaletin ölçülerinden biridir.”
BM BAŞTA OLMAK ÜZERE HERKES KATILMALI
Bunun gerçekleşebilmesi için en önemli şart olan askeri mücadelenin başarıya ulaştığını ifade eden Xelil, IŞİD’in tamamen bitirilmesine dönük mücadelenin sürdüğünü dile getirdi. Adaletin sadece onlara karşı savaşmak olmadığına dikkat çeken Xelil, “Aynı zamanda esir alınan ve tutuklananların mahkeme karşısına çıkarılması gerekiyor. Kimse bizim tutuğumuz IŞİD’lileri ülkelerine tekrar almak istemiyor. Biz de buna bir çare bulmaya çalışıyoruz. Nasıl direndiysek bundan sonra öyle devam edeceğiz. Bunların yargılanması için elimizden gelen her şeyi yapacağız. Nasıl bir yargılanma? Sadece Kuzey ve Doğu Suriye’nin onları yargıladığı bir tarzda değil. Adalet sistemimiz var. Biz sistemimizden eminiz, ancak IŞİD tüm insanlığa karşı suç işledi. Yani tüm dünyayı ilgilendiren bir durumdur. Dolayısıyla oluşturulacak mahkemenin de uluslararası olması elzemdir. Dünyanın bütün güçleri bu konuda bizimle ortaklaşmalıdır. Özellikle Birleşmiş Milletlerin (BM) bu tür bir mahkemeye sahip çıkması ve katılması lazım. Tüm hukukçular ve kurumlar mahkemedeki yerlerini almalıdır” diye konuştu.
STATÜ ÜZERİNDE ETKİSİ OLACAK
Askeri olarak IŞİD’e karşı ortaklaştıkları güçlerden hukuki açıdan da beklentilerinin olduğunu ifade eden Xelil, askeri mücadele gibi kararlılıkla hukuk mücadelesinin de yapılması gerektiğinin altını çizdi. Bunun bir adalet savaşı olduğunu söyleyen Xelil, herkesin üzerine düşeni yapması gerektiğini belirtti. Güvenlik başta olmak üzere sürecin nasıl yürütüleceği konusunda katkılara ihtiyaçlarının olduğunu dile getiren Xelil, konuşmasına şöyle devam etti: “Eğer biz bu çalışmayı da beraber yürüttürsek, çok olumlu yanları olacak. Eğer biz bu topraklarda uluslararası mahkeme kurup, IŞİD’lileri yargılayacaksak, o zaman buradaki yönetimin tanınması ve statü noktasında olumlu sonuçları beraberinde getirecektir. Bu mahkemelerde sadece onların işlediği suçları değil, IŞİD’in nasıl ortaya çıkarıldığı, kimin desteklediği ve ortaklarının kim olduğu ortaya çıkacak. Orada çıkacak bir karar IŞİD'e destek veren güçleri de etkileyecek. Bizimle birlikte bu süreci yürütenler de için de farklı bir başarı olacaktır.”
