‘Resmi’ olarak nitelendirilen, Rusya’ya ait bir kurum tarafından yapılan anket, Suriye’de ‘huzursuzluk durumunun’ arttığına ve ‘Esad'in popülaritesinin eşi benzeri görülmemiş seviyelere kadar gerilediğine’ işaret etti. Bununla birlikte anket Esad’in, durumu düzeltebileceği ve ülkedeki koşulları iyileştirebileceği yönünde halkının ‘güvenini kaybettiğini’ de ortaya koydu.
‘2005 yılında kurulan bir devlet kurumu’nun imzasını taşıyan ankette katılımcılara yöneltilen soruların niteliği, sonuçlara ilişkin rakamlar ve yüzdeler konusunda dikkate değer sinyaller taşıyordu. Suriyelilerin neredeyse yüzde 37'si, geçtiğimiz yıl ülkedeki durumun bir öncekinden daha kötü olduğunu düşünürken yüzde 40'ı herhangi bir fark olmadığını söyledi. Bununla birlikte halkın sadece yüzde 15'i olumlu bir iyileşme hissettiğini belirtti.
Bu yüzdeler, rejimin son zamanlarda kazandığı ‘bölgesel zaferler’ ile durumu iyileştirme propagandasına ters düşüyor.
Ankete katılanların yüzde 71'i ‘yolsuzluğun hala en büyük sorun olduğuna’ inanırken, yüzde 61'i hayat şartlarında bozulma olduğuna işaret etti. Geriye kalan yüzdelik kısım ise bunun sorumlusunun Esed yönetimi olduğunu söylerken Şam yönetimini ‘gayri meşru’ olarak görenlerin oranı ise yüzde 40’tı. Diğer yüzdelik dilimler ise vatandaşların hayat koşulları ile ilgili sorunlarını sıralıyordu. Ancak en çok göze çarpan soru, Esed'in performansının değerlendirilmesiyle ilgiliydi. Suriyelilerin yüzde 41'i, Esed’i destekleyen katılımcıların üçte birine kıyasla performansının düşük olduğu kanaatindeydi. Geriye kalanlar ise bu soruya cevap vermeyi reddetti.
Açıkçası, soruya cevap vermek istemeyenlerin bu şekilde davranmasının nedeni, 2021 yılındaki seçimlerde Esed’e yeniden güvenmek istemeleriyle ilgiliydi. Neredeyse yüzde 54'ü bu soruya cevap vermeyi kararlılıkla reddederken yüzde 32’si yeniden Esed’e güvenmeyi istediklerini kabul etti. Geriye kalan yüzdelik dilim ise çekimser kaldı. Ankete katılanların sadece yüzde 23'ünün Esed’i seçimlerde yeniden aday olarak görmeyi istemeleri ise dikkat çekti. Geri kalanlar da ya Esed’i tekrar görmek istemediklerini ya da çekimser olduklarını belirttiler.
Ne tür siyasi hareketlerin istendiği sorusuna verilen yanıtların yüzde 80'i ‘ekonomik reformlar’ oldu. Yüzde 70'i ise yeni bir siyasi sınıf istedi. Ancak, ankete katılanların çoğunun Esed’in muhaliflere ve Şam'ın kontrolü dışındaki bölgelere yönelik mevcut politikalarına her durumda karşı çıkması ve muhalefet etmesi oldukça dikkat çekiciydi.
Şarku’l Avsat’a konuşan Rus bir diplomatik kaynak, anketin telefon üzerinden yapıldığını belirterek, bunun referandum değil, Rus kurumlarının çabalarıyla yapılmış bir anket olduğunu söyledi. Bu anketin, rejime yönelik açık ve doğrudan bir mesaj oluşturduğunu söyleyen kaynağın elde edilen sonuçlara göre anketin, büyük olasılıkla Şam'da yapılmış olduğuna inandığını belirtmesi dikkat çekti. Kaynağa göre eğer anket, Suriye'nin diğer bölgelerinde yapılmış olsaydı, Esed yüzde 10'dan fazla oy alamazdı. Kaynak, her halükarda, bu gelişmenin Moskova’nın Esed'in performansı ile ilgili sabırsızlığını yansıttığına işaret etti.
Moskova, daha önce devlete ait basın yayın organlarında yayınlanan makalelerle Şam'a ‘güçlü mesajlar’ gönderdi ve ‘çok geç’ olmadan kapsamlı ve hızlı bir reform hareketi yapması gerektiği konusunda Esed’i uyardı. Bu makalelerden bazılarında Esed'in popülaritesinin şu anda en iyi ihtimalle yüzde 20 civarında olduğu öne sürüldü.
Öte yandan Kremlin’e yakın olan fakat resmi olmayan ‘Rusya Federal Haber Ajansı’nın Şam’a yönelik son eleştiri bombardımanı Rus elitlerin ruh halinin güçlü bir göstergesiydi.
Ajans, yayınladığı bir dizi haberde ‘zayıf’ olarak nitelendirilen Esed’in ‘devlet kurumları içinde yaygın bir şekilde görülen yolsuzlukla mücadele edememesi’nden bahsedildi. Ajans, Esed rejimindeki yetkilileri, ‘Rus yardımlarını kişisel amaçları için kullanmakla’ suçladı.
Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yakın ilişkileri olan ve ‘Putin’in aşçısı’ diye anılan Rus milyarder Yevgeny Prigozhin’e ait olan ajans, rejime yönelik eleştirilerini, ‘yolsuzluğunu açığa çıkarmayı ve onu ek tavizler vermeye zorlamayı’ hedeflediğini söyleyerek savundu. Bununla birlikte ajans, Şam yönetiminin, kendisiyle aynı saflarda savaşan paralı askerlerin bağlı olduğu (Prigozhin’e ait) güvenlik şirketi Wagner’ın ödemeleri ile ilgili yaptığı eski anlaşmalara uymasını sağlamayı hedeflediğini de kaydetti.
Ajansın Mikhail Tsileviev imzalı ilk haberinde, Suriye'nin mevcut ekonomik durumu oldukça olumsuz bir şekilde değerlendirildi. Haberde, ‘Rusya ile Suriye arasında ortaklık şartlarının bulunmamasının, üst düzey siyasi makamlarda daha fazla yolsuzluğa yol açtığına’ dikkat çekildi.
‘Suriye hükümeti ülkenin sorunlarını nasıl etkiliyor?’ başlıklı haberde, Hayyan ve eş-Şair gaz sahlarında saatlerce süren elektrik kesintilerini, çöl bölgesindeki güvenlik durumu nedeniyle çalışmaların durmasından kaynaklandığını söyleyerek savunan Suriye Petrol ve Mineral Kaynaklar Bakanlığı’nın iddiaları reddedildi.
Haberde rejimin, gaz sahalarının yakınlarındaki Suhne şehrinin teröristlerin kontrolü altında olduğuna dair ‘yalan haberler ve söylentiler yayınladığı’ ve bu söylentilerin Suriye'deki kaynaklar tarafından reddedildiği vurgulandı.
Ajans yayınladığı ikinci haberde, rejimin tepesine yönelik eleştirilerde bulunarak, Suriyeliler arasında ‘Esed'in popülaritesinin ülkedeki yolsuzluk ve ekonomik sorunlar nedeniyle azalmakta olduğunu’ gösteren bir anketin sonuçlarını aktardı. Ajans, Rusya Ulusal Değerleri Koruma Vakfı tarafından yapılan ankete göre Suriye nüfusunun sadece yüzde 32'sinin 2021’deki seçimlerde Esed'i destekleme niyetinde olduklarını söyledi.
Ajansın, ‘Yolsuzluk terörden daha kötüdür’ başlıklı üçüncü haberinde ise rejimin ‘Moskova tarafından desteklenmeye devam etmesine rağmen, ticaret için gerekli tüm koşulları yaratamamış olması’nın Rusya’nın Suriye'de ticaret yapmasını engellediği kaydedildi.
