Amerikan gazetesi Wall Street Journal'ın (WSJ) analizinde, çatışmaların yeniden alevlenmesiyle Suriye ve İran ilişkilerinin tekrar güçlenebileceğine dikkat çekiliyor. Bunun İsrail'in, İran'ın bölgede ittifak kurduğu ülkeler ve örgütlerle bağlarını zayıflatma çabalarına darbe vuracağı yazılıyor.
Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın müttefiklerinin başka yerlerdeki çatışmalarla boğuşmasını değerlendiren Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) ve diğer örgütler yıllar sonra yeniden Suriye topraklarında ilerliyor.
9 gündür süren çatışmalarda Birleşik Krallık merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) bölgede ölenlerin sayısının 600'ü geçtiğini duyurdu. Bunlardan en az 100'ünün sivillerden oluştuğu aktarılıyor.
WSJ, İsrail'in Esad rejimine karşı isyanın başını çeken HTŞ'yi kendi çıkarlarına tehdit olarak gördüğüne işaret ediyor. Bu da Tel Aviv yönetimini bir açmaza sürüklüyor.
Tel Aviv Üniversitesi'nden araştırmacı Harel Chorev, şu yorumları paylaşıyor:
İsrail için şu anda en iyi seçenek, bu güçlerden birinin kesin zafer kazanmasından ziyade karşılıklı olarak zayıflamasıdır.
Aynı üniversiteden Eyal Zisser, İsrail'in son yıllarda İslamcı isyancı grupların yarattığı istikrarsızlık ve güvensizlik yerine, "tanıdığı düşman" olarak gördüğü Esad rejiminin varlığını tercih ettiğini söylüyor.
Kimliklerini paylaşılmasını istemeyen İsrailli ve Arap yetkililer, isyancıların saldırısından önce Tel Aviv yönetiminin, Esad'ın Batı dostu Körfez ülkeleriyle daha yakın ilişkiler yoluyla İran'dan uzaklaştırılabileceğini düşündüğüne işaret ediyor.
Arap Birliği, İran ve Hizbullah'la ittifak yaptığı için üyeliğini 2011'de askıya aldığı Suriye'yi geçen yıl yeniden kabul etmiş ve iç savaşa siyasi bir çözüm sağlanmasını talep etmişti. Esad, İsrail'le savaşında Hizbullah'a ılımlı bir destek sağlamış, silah transferine izin vermiş ancak asker göndermemişti.
Analizde, Suriye'deki çatışmaların İsrail-Hizbullah arasında 27 Kasım'da devreye giren ateşkesin bozulmasına yol açabileceğine de dikkat çekiliyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, pazar günkü açıklamasında, "Hizbullah'ın Suriye üzerinden İran'dan aldığı oksijenin kesilmesi gerektiğini" söylemişti.
Diğer yandan ABD'nin tanınmış gazetelerinden New York Times (NYT), Suriye ve İran'ın ittifakını zayıflatmanın daha da zorlaştığına dikkat çekiyor.
Amerikan düşünce kuruluşu Washington Enstitüsü'nden Andrew Tabler, ABD ve Körfez ülkelerinin Şam-Tahran hattını zayıflatma ihtimalinin azaldığına dikkat çekerek şu yorumları paylaşıyor:
Esad, mevcut koşullarda İran'la ilişkisini nasıl koparabilir? İran şu anda onun iktidarda kalması için belki de hiç olmadığı kadar önemli.
Analizde, İsrail'in Gazze savaşında ve Hizbullah'la çatışmalarında Suriye'deki belirli bölgeleri vurarak Şii örgütün tedarik hattını kesmeye çalıştığı fakat bunda başarılı olamadığı belirtiliyor. Londra merkezli düşünce kuruluşu Chatham House'tan Haid Haid şu değerlendirmeleri yapıyor:
İsrail'in sadece hava saldırıları düzenleyerek İran'ı Suriye'de yenmesi mümkün değil. İsrail'in saldırıları zarar yaratabilir, akışları azaltabilir, bunu daha zor hale de getirebilir. Ancak bu şekilde tedariki tamamen durduramazlar, bunu biliyorlar.(Kaynak)
