Van’ın Çaldıran ilçesinde 2020 yılında “eylem ve etkinlik yasağını ihlal” ettikleri gerekçesiyle yerel mahkeme tarafından para cezası çarptırılan HDP’li yöneticiler, davayı Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) taşıdı.
HDP’li yöneticilerin başvurusunu değerlendiren Anayasa Mahkemesi, söz konusu yasakla, Anayasa’nın 34. maddesinde güvence altına alınan “toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının” ihlal edildiğine karar verdi. Bu, Van’da altı yıldır valilik tarafından her 15 günde bir aralıksız uzatılan eylem etkinlik yasağına ilişkin ilk ihlal kararı oldu.
Yerel Mahkeme Suçlu Buldu
HDP Çaldıran ilçe örgütü yöneticileri, 23 Şubat 2020’de Ankara’da yapılacak olan HDP 4. Olağan Kongresi öncesi ilçe merkezinde el ilanı dağıtarak halkı kongreye davet etti. El ilanı dağıtan HDP ilçe yöneticileri Seyithan Acar, Kerem Koç, Suat Çevik, Hikmet Demirkaya, Hosrof Durmuş, Leyla Atsak, Salih Candeğer, Sinan Atabay, Ramazan Bülte ve Seracettin Naricican’a, kentte uygulanan “eylem etkinlik yasağını ihlal” ettikleri gerekçesiyle polis tarafından para cezası kesildi. Verilen para cezasına ilişkin Van Sulh Ceza Hakimliği’ne yapılan itirazı reddeden hakimliğin kararı HDP’li yöneticilerin avukatı Mahmut Kaçan tarafından Anayasa Mahkemesi’ne taşındı.
Aym’nin Değerlendirmesi 2 Yil Sürdü
Yerel mahkemenin verdiği para cezasını kabul etmeyen 10 HDP yöneticisi, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulundu. HDP’li yöneticiler başvurularında, “siyasi örgütlenme özgürlüğü ile toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının anayasal ve uluslararası hukukta güvence altına alındığına; söz konusu bildiri dağıtma eyleminin siyasi faaliyet kapsamında olduğuna ve müdahalenin haklı gerekçelere dayanmadığına” dikkat çekti. Üç kişinin başvurusunu zaman aşımına uğradığı gerekçesiyle reddeden AYM, diğer yedi kişinin başvurusunu değerlendirmeye aldı.
‘Yerel Mahkeme Somut Deliller Ortaya Koyamamiştir’
Anayasa Mahkemesi, kararında, polis tutanaklarında ve hakim kararlarında bildiri dağıtma eyleminin kamu düzenini bozduğuna ilişkin bir tespitin yer almadığına işaret etti. Mahkeme, ayrıca grubun sorunsuz bir şekilde dağıldığını belirtti. Mahkeme kararında olaya ilişkin şu tespitleri yaptı: “Ne idare ne de mahkeme, grubun olaysız dağıldığını göz önüne almıştır. Yine somut olayda kolluk kuvvetleri veya idare tarafından bir müdahale yapılması gereği duyulmamış, başvurucular hakkındaki idari para cezası olay sonrasında kolluk kuvvetleri tarafından düzenlenmiştir.”
Avukat Mahmut Kaçan, kararı önemli bir tespit olarak değerlendirdi.
‘Aym’nin Karari Van’da 6 Yildir Süren Yasağa İlişkin İlk İhlal Kararidir'
AYM’nin verdiği karar, 3 Ağustos 2022 tarihinde dava avukatı Mahmut Kaçan’a tebliğ edildi. Kararı değerlendiren Kaçan, Anayasa Mahkemesi’nin verdiği bu kararın, Van’da altı yıldır sürdürülen eylem etkinlik yasağına ilişkin ilk ihlal kararı olması nedeniyle önemli olduğunu söyledi. Polisin, Çaldıran’da el ilanı dağıtan müvekkilleri hakkında Van Valiliği tarafından her 15 günde bir uzatılan “eylem etkinlik yasağı” kararını gerekçe göstererek para cezası kestiğini söyledi. Para cezalarına ilişkin Van Sulh Ceza Hakimliği’ne itirazda bulunduklarını belirten Kaçan, yerel mahkemenin taleplerinin reddine karar vermesi sonucu olayı Anayasa Mahkemesi’ne taşıdıklarını aktardı. Kaçan, “Yasağın kendisi tartışılmamakla birlikte bu yasak gerekçesiyle düzenlenen idari para cezalarının toplantı ve gösteri yürüyüş hakkını ihlal ettiğinin tespiti bizim açımızdan önemlidir” diye konuştu. Kaçan, Van’da yıllardır uygulanan eylem ve etkinlik yasağının tümüyle hukuka aykırı olduğunu söyledi.
