Öğretmenleri tarafından bireyselleştirilmiş özel eğitim gerektirdiği düşünülen bir birey, Rehberlik Araştırma Merkezi’ne (RAM) ve gerekiyorsa oradan da gereksinim türüyle ilgili doktor muayenesi için hastaneye yönlendirilmektedir. RAM tarafından ya da hastane kliniğince düzenlenen rapor esas kabul edilmektedir. Tanılama süreci sonunda o bireye özgü Bireyselleşmiş Eğitim Programı (BEP) hazırlanmaktadır.
Yaklaşık 2 milyon 500 bin nüfusa sahip Antalya’da 54 özel rehabilitasyon merkezi varken, yaklaşık 1 milyon 800 bin nüfuslu Diyarbakır’da 158 özel rehabilitasyon merkezi vardır. Diyarbakır’da 31 Aralık 2022 tarihinde 218 özel rehabilitasyon kurumu faaliyet gösteriyordu.
Özel gereksinimli bireyler örgün eğitim yapan okullara da devam etmektedir. Devlet okullarında özel öğrenme güçlüğü tanısı konmuş öğrenci sayısında da önceki yıllara göre artış görülmektedir. Her ilde artan özel gereksinimli birey ve özel eğitim kurum sayısı doğru tanılama sürecinin titizlikle yönetilmesi gerektiğini işaret etmektedir.
Tanılama süreci ve sonucu kritik olup, düzenlenen rapor öğrencinin moralini, akademik hayatını ve geleceğini etkilemektedir. Bu nedenle, Diyarbakır Eğitimi İzleme ve Reform Girişimi (DİERG), tanılama sürecinin farklı alanlarda uzman üyelerden oluşturulacak bir kurul tarafından yürütülmesini ve sonuçlandırılmasını önermektedir. Tanılama Kurulu; hastane, RAM ve öğrencisi tanılanan ya da tanılama süreçlerinde birikimli, deneyimli okul ya da doktor muayenesini gerektirmiyorsa; sadece RAM ve okul işbirliğinde de oluşturulabilir. Ebeveynle yapılacak görüşme notları tanı sürecine yardımcı olabilir.
Tanılama Kurulu üyeleri:
-Doktor
-Fizyoterapist
-Dil konuşma terapisti
-Özel eğitim öğretmeni
-Çocuk gelişimi uzmanı
-Psikolojik danışman/Rehberlik öğretmeni
-Sınıf öğretmeni
-Psikolog
Bu üyelerden oluşacak kurul, tanılama sonucunun sorumluluğunu paylaşmış olacaktır.
Özel gereksinimli birey eğer örgün eğitime devam ediyorsa Tanılama Kurulu’nun karaı ‘çn tanı’ olarak kabul edilirse; ön tanının ardından özel eğitim öğretmeni, rehberlik öğretmeni ve varsa sınıf öğretmeninin bireyi bir aylık bireyi takibi ile vereceği ‘gözlem raporu’ tavsiyesinin ardından sonuçlandırılabilir.
Diğer öneriler:
-Maddi gelir elde etmek için çocuğunu kendisi ya da kurumlar aracılığı ile özel gereksinimli kapsamına almak isteyen ebeveynlerin var olduğu iddia edilmektedir. Ebeveynin çocuğuna verdiği değerin artmasını sağlayıcı, çocuğunu olduğu gibi kabullenip geliştirmeye yönelik çabalara odaklayıcı eğitim ebeveynlere verilebilir.
-Kurul raporunda sınıf öğretmeninin öğrenci için neleri nasıl yapacağına detaylıca yer verilebilir.
-RAM ve okul rehberlik servisinde ebeveyn tanı hakkında detaylı bilgilendirilebilir.
-Kalabalık sınıflarda öğretmenin özel gereksinimli bireylerle ilgilenme süresi azalmaktadır. Okullarda en az bir rehberlik öğretmeni sadece BEP’li öğrencilerle ilgilenebilir.
-Yönetmelikte bir öğrencinin 12 saat destek alabileceği belirtilse de ücret ödemesi en fazla 8 saat için verilmektedir. Ücret ödemesi 12 saat için yapılırsa öğrenci 12 saat destek alabilecektir.
-Hastane ve RAM aynı tanılama ölçeklerini kullanmaya başlayabilir.
-RAM ve okul, BEP’li öğrenciler için esnek ders saati uygulaması başlatabilir yani öğrenci eğer isterse her gün örneğin sadece 4 ya da 5 saat okulda kalabilir.
