K24’e konuşan İyad Allavi, “Bağdat, özel bir komisyon aracılığıyla 140’ıncı Madde’yi uygulamak istiyor. Bu öneriyi Başkan Barzani’ye ilettik ve o da olumlu buldu” dedi.
Bölgenin istikrarsız olduğunu belirten Allavi, “Eğer sorunlar devam ederse terör eskisinden daha çok güçlerin” uyarısında bulunudu.
Ayrıca Kerkük’ün asli Valisi Necmeddin Kerim, Bağdat’ın önerisinin uygulanmasından önce Kürtlerin, Kerkük’ün durumunun normalleştirilmesi şartının öncelik olması gerektiğini vurguladı.
140’ıncı Madde Nedir?
Saddam Hüseyin döneminde “Araplaştırma” politikası çerçevesinde, günümüzde Musul’un merkezini oluşturduğu Ninova vilayetinin kuzey bölgesi ile Kerkük ve çevresini kapsayan bölgelerden Kürtler göç ettirildi. Yerlerine ise Araplar yerleştirildi.
2003’te Baas rejiminin devrilmesi sonrası yazılan Irak Anayasası’nda (140’ıncı Madde) Kürtlerle Araplar, bu bölgelerin Erbil’e mi Bağdat’a mı bağlanacağı konusunu referanduma bağladı. Buna göre bu bölgelerde en kısa zamanda referandum yapılacak ve gelecekleri böyle belirlenecekti. Ancak Bağdat bu maddeyi uygulamaya hiçbir zaman yanaşmadı.
Irak güvenlik güçleri (ordu ve Federal Polis) ve Peşmerge Güçleri tarafından güvenliği sağlanan bu bölgelerde, 2014 yılında IŞİD tehdidi çıkınca durumlar değişti. Iraklı güçler bölgeyi savunmadan çekilirken, Peşmerge Güçleri görevini sürdürdü.
IŞİD’le savaşın sonuna gelindiğinde ise Kürtler Eylül 2017’de bağımsızlık referandumuna gitti. Kürdistan Bölgesi idaresi dışında kalan ve anayasada “tartışmalı bölgeler” olarak nitelenen bölgelerde halk “Evet” dedi. Sonucu tanımayacağını belirten Bağdat yönetimi, saldırıya geçerek buraları ele geçirdi.
Sınırlar ve Nüfus
Kerkük vilayetinin tamamı, Diyala'nın Xaneqin ilçesi ve ona bağlı Gulala (Celavla), Sadiye, Karatepe kasabaları, Salahaddin'in Xurmatu (Tuzhurmatu) ilçesi ve Musul'un Şengal, Hemdaniye, Tılkef ve Mahmur ilçeleriyle Zummar, Sinun, Rabia, Başika ve Gwêr kasabaları 140’ıncı Madde’nin ana hatlarını oluşturuyor.
Şengal’de nüfusun büyük çoğunluğu Ezidi Kürtler, Hemdaniye ve Tılkef’te ise Hristiyanlar. Bölgede Türkmenler de bulunuyor.
25 Eylül’de yapılan referandumda bu bölgelerde nüfusun tamamına yakını “Evet” dedi.
12 Mayıs 2018’de yapılan Irak genel seçimlerinde ise 7 sandalye kazanan KDP, Ninova’da 2’nci parti oldu.
Kürdistan Bölgesi’nin Irak’la doğal sınırlarının bir kısmını ise Hemrin Sıradağları oluşturuyor.
