Kürdistan halkının ulusal talepleri doğrultusunda mücadele eden ve hiçbir zaman geri adım atmayan ölümsüz lider (Nemir) Mele Mustafa Barzani’nin vefatının üzerinden 44 yıl geçti.
Mücadelesinde sadece Kürt milletine güvenen, işgalcilere boyun eğmeyen Mele Mustafa Barzani, ulusal kurtuluş mücadelesine yarım asır liderlik etti ve ardında mücadeleyle dolu bir miras bıraktı.
Barzani, tüm yaşamını Kürt millerinin ulusal haklarına mücadele yoluna adadı. Devrimci bir bakış açısına sahipti. Cesareti, özgüveni, hakka olan inancı, adaleti, zulme karşı mücadelesi ve zulme boyun eğmeyişi onun en karakteristik özellikleriydi.
Ve bugün, onun Kürdistan halkına ebedi vedasının üzerinden 44 yıl geçti. Kürdistan topraklarına bıraktığı mirası ise gün geçtikçe güçleniyor.
Mele Mustafa Barzani'nin hayatı ve mücadelesi
Şeyh Muhammed Barzani’nin beşinci oğlu olan Mele Mustafa Barzani, 14 Mart 1903’te Barzan köyünde dünyaya geldi.
1904’te babasının vefatı üzerine ağabeyi Şeyh Abdulselam, Barzanilerin liderliğini devraldı.
Mele Mustafa Barzani 3 yaşındayken Osmanlı ordusu Barzan bölgesine saldırdı, ağabeyi Şeyh Abdulselam’ı esir aldı. Onu da annesiyle birlikte 9 ay hapiste tuttular.
Kürdistan halkının haklarındaki ısrarı ve bağımsızlık mücadelesi nedeniyle Şeyh Abdulselam Barzani 1914 yılında Musul’da idam edildi.
1919’da Mele Mustafa, Şeyh Mahmud Berzenci’nin ayaklanmasına destek için 300 kişiden oluşan silahlı güçle Süleymaniye’ye geçti.
1920 yılında Şeyh Ahmed Barzani, kendisini temsilen Mele Mustafa Barzani’yi Şeyh Said Efendi’yle görüşmek ve devriminde işbirliği yapmak üzere Kuzey Kürdistan’a gönderdi.
1931-32 yıllarında Mêrgesor-Şêrwan bölgesini İngilizlere karşı savunmak için Barzanilerden oluşan bir güce komuta etti. Bu savaşta yeteneği ve kabiliyetiyle büyük bir üne kavuştu ve bölgeyi koruyabildi.
1934’te Şeyh Ahmed Barzani ile bölgeden bir grup devrimciyle birlikte iltica için Türkiye’ye geçti. Ancak dönemin Irak yönetimi ve İngilizlerin talebi üzerine Irak’ın güneyine gönderildiler. Daha sonra Süleymaniye’ye gönderildi ve 10 yıl boyunca ayrı kaldılar.
12 Temmuz 1943’te Hiwa Cemiyeti’nin yardımıyla Süleymaniye’den Doğu Kürdistan’a geçmeyi başardı.
Aynı yıl İran’dan Barzan bölgesine geçerek bir grup gençle görüştü. 2 ay içinde 2 bin gönüllü silahlıyla emirleri yerine getirmeye hazır olduğunu bildirdi ve bölgedeki polis karakollarının büyük bölümünü ele geçirdi.
1943 sonbaharında Bağdat hükümeti Barzan’a bir heyet göndererek çatışmaların durması için müzakerede bulundu. Mele Mustafa Barzani de Şeyh Ahmed ile tüm sürgünlerin geri dönmesini şart koştu. Nuri Said hükümeti bütün şartları kabul etti.
1943-45 yılları arasında İngiliz destekli Irak hükümetine karşı baş kaldırdı ve devrim Kürdistan’ın büyük bir bölümüne yayıldı.
11 Mart 1945’te Barzani ve Peşmergeleri Doğu Kürdistan’a geçti.
22 Ocak 1946’da Mahabad’da Kürdistan Cumhuriyeti’nin ilanı törenine katıldı. Cumhurbaşkanı Qazi Muhammed tarafından general rütbesi verilerek Genelkurmay Başkanı görevine getirildi.
16 Ağustos 1946’da Kürdistan Demokrat Partisi’ni (KDP) kurdu. Partinin sonraki tüm kongrelerinde genel başkan seçildi.
Kürdistan Cumhuriyeti’nin yıkılmasının ardından 1947’de Sovyetlere tarihi yolculuğuna başladı. İran Şahlığına teslim olmayı reddeden Barzani, 500’den fazla Kürt devrimciyle Sovyetlere gitti. Yolculuğu boyunca Irak, İran ve Türkiye ordularıyla çatıştı.
17 Haziran 1947’de Barzani ve beraberindekiler Aras Nehri’ni geçerek Sovyetler Birliği’ne ulaştı.
Stalin liderliğindeki Sovyetler Birliği, Barzani ve beraberindekilere katı muamelede bulundu. 1953’te Stalin’in ölümüyle hayatında önemli değişim oldu.
Barzani, yaşına rağmen Moskova’da dil akademisinde ekonomi, coğrafya ve Rusçayla ilgili öğrenim gördü.
14 Temmuz 1958’deki darbe üzerine Irak’a döndü ve Basra’dan Erbil’e kadar büyük bir coşkuyla karşılandı.
Irak Cumhurbaşkanı Abdulkerim Kasım, 7 Ekim 1958’de Barzani ve arkadaşlarıyla görüştü.
11 Eylül 1961’den 1975’e kadar Bağdat’a karşı en büyük silahlı devrime öncülük etti. Eylül Devrimi, 14 yıl sürdü ve Kürdistan halkı birçok ulusal kazanım elde etti.
11 Mart 1970’te Barzani ve Irak hükümeti Kürdistan Otonomisi’nde anlaştı. Kürdistan tarihinde ilk kez 9 yıllık bir mücadele sonucu bu denli bir tarihsel kazanım garanti altına alınmıştı.
Mele Mustafa Barzani, hayatı boyunca iki kez mucize eseri suikasttan kurtuldu. 29 Eylül 1971 ve 16 Temmuz 1972 tarihlerinde kendisine yönelik suikast girişimleri oldu. Ancak Kürdistan halkının çıkarları, barışın korunması ve bölgenin istikrarı için Bağdat’la yapılan anlaşmayı bozmadı.
6 Mart 1975’te Saddam Hüseyin ile İran Şahı Muhammed Rıza’nın Cezayir’de yaptığı anlaşma, Eylül Devrimi’ni sekteye uğrattı. Ölümsüz Barzani bunun üzerine binlerce Peşmerge ve vatandaşla birlikte göç yolunu seçti.
1975 yenilgisinin ardından da Kürdistan devriminin yapı taşlarının konulmasına liderlik etti.
Tedavi için gittiği Amerika’da basına ve diplomasi merkezlerine, Kürdistan halkının meşru hakları için destek vermelerini istedi.
1 Mart 1979’da 76 yaşındayken ABD’nin başkenti Washington’daki Georgetown Hastanesi’nde hayata gözlerini yumdu.
4 Mart’ta naaşı İran’ın başkenti Tahran’a, daha sonra da helikopterle Doğu Kürdistan’ın Şino kentine götürüldü. Burada Kürdistan’ın dört parçasından binlerce mülteci tarafından karşılanan cenazesi 5 Mart’ta toprağa verildi.
6 Ekim 1993’te Mele Mustafa Barzani ve oğlu İdris Barzani’nin naaşları Barzan’a getirilerek ebedi istirahatgahlarında defnedildi.
