Xaneqin kentinde Kürtlere ait 83 köyden 36’sı daha boşaltıldı. Geçmişte boşaltılan 32 köye Araplar yerleşirken şu an Kürtlerin yaşadığı son 15 köy de tehditler nedeniyle boşaltılma tehlikesi ile karşı karşıya.
Irak anayasasının 140’ıncı Maddesine göre 2007 yılına kadar Kürdistan Bölgesi idaresi dışında kalan Kürdistani bölgelerin statüsünün referandumla belirlenmesi gerekiyordu.
Ancak Bağdat’ın ertelemeci yaklaşımı ve ardından Ekim 2017’deki olayların ardından 140’ıncı Madde Komitesi’nin çalışmaları durduruldu; Kerkük, Mahmur ve Xaneqin’de onlarca Kürt köyü boşaltıldı.
Xaneqin’de daha önce nüfusunun tamamı Kürt olan 83 köy bulunuyordu. Geçmişte boşaltılan 32 köye Araplar yerleştirildi. IŞİD savaşı ve 2017’den süreçte 36 köy daha boşaltıldı. Şu an bölgede sadece 15 Kürt köyü kaldı.
Xaneqinliler, ev ve mülklerini mecburiyetten Araplara satmak veya kiralamak durumda kaldıklarını belirtiyor.
Talip Necim, diğer 29 Kürt aile ile 5 yıldır Merdan köyündeki evini boşaltarak şehir merkezine yerleşmiş. 16 Ekim 2017’deki olaylara bir kardeşi ve iki akrabası öldürülen Necim, bağımsızlık referandumuna destek verdiklerini için baskı altına alındığını söyledi.
Necim, "100 dönüm arazim vardı. Hepsini mecburen kiraya verdim. Ne bağımız kaldı ne bahçemiz, ürünlerimizi çaldılar” dedi.
Köyünü terk ederek şehre göç etmek zorunda kalan çiftçi Abdulvahap Murad da, “Her şeyimizi bırakmak zorunda kaldık. Şehirde ev kiramızı ödeyebilmek için aracımı sattım. Oğlum endüstri son sınıfta okuyordu, bıraktı, şimdi işçilik yapıyor. Kaç yıldır tazmin edilmeyi bekliyoruz ama yapmıyorlar” diye konuştu.
Bu durum bölgede tarım sektörünü de olumsuz etkiliyor. Kerkük Tarım Müdürlüğü verilerine göre, köylerin boşaltılması piyasada yerli ürünlerin azalmasına yol açmış durumda.
Xaneqin Tarım Müdürü Kameran Abdullah, “1976 yılında Xaneqin’e çok sayıda Arap getirildi. Yaklaşık 6 bin getirilip Kürtlere ait topraklarında yerleştirildi. Ardından Celawla’dan çok sayıda Arap getirildi. Irak hükümeti Kürtlerin bölgedeki arazileri üzerinde tarım yapmasını engelliyor, Ne Arapların ne de Kürtlerin ekip biçtiği araziler çöl olmuş durumda. Bu da buğday ve arpa rekoltesinde düşüşe neden oluyor” dedi.
Xaneqin’in doğusunda 4, batısında ise boşatılan 9 Kürt Kakai köyünde daha önce yıllık 500 bin ton buğday üretiliyordu. Bölgedeki çiftçiler ve tarım müdürlüğü yetkilileri, sorunun ancak 140’ıncı Madde’nin uygulanması ile çözülebileceğini söylüyor.
