Bundan tam 34 yıl önce, Nisan ayının ilk haftasında, yaklaşık 300 bin Feylî Kürt’ten Irak kimlikleri geri alındı. Çoğu evlerinden çıkarıldı, İran sınırlarına sürüldü ve onlarca yıldır gurbette yaşıyorlar. Vatandaşlık hakları ellerinden alınan Feylî Kürtler için Irak Hükümeti’nin bazı girişimleri olmasına rağmen, yaklaşık 200 bin kişi hâlâ kimliksiz.
Çoğunluğu Şii olan Feylî Kürtler, daha çok Bağdat, Diyala, Misan, Vasit ve Basra’da ikamet ediyor. Bölgedeki tarihsel geçmişleri ise yüzlerce yıl öncesine, Zagros Dağları’nın eteklerindeki İran-Irak sınırındaki yerleşimlere dayanıyor.
Irak’ta 1924 yılında çıkarılan etnik ve dinî temelli kimlikle birlikte ülke vatandaşları üç gruba ayrıldı. Şiir Kürtler sistematik bir şekilde toplumdan ayrıştırılarak aslen İranlı ve Kürt oldukları gerekçesiyle yıllarca Baas rejiminin saldırılarına ve düşmanca bir din siyasetine hedef oldu.
1970’li yıllarda yaklaşık 40 bin Feylî Kürt, Irak’tan çıkarılarak İran’a sürüldü. Irak’ın çıkardığı 666 nolu yasayla 1980’li yıllarda Feylî Kürtlerin kimlikleri ellerinden alındı. Arazilerine, bütün malvarlıklarına el konuldu. Sürülen, kovulan kişilerin çoğu hükümet içinde önemli makamlarda bulunuyordu. İran’dayken de Feylî Kürtlerin çoğu kamplarda yaşıyordu ve çalışma imkânından yoksun bırakılıyordu. Onlar için yurtdışına çıkış yasağı uygulanıyordu.
Irak Hükümeti’ne başvurmayı düşünen Feylî Kürtlere, İran Hükümeti tarafından bir kart veriliyordu. Kartta ‘Dönüşü Olmayan Yolculuk’ yazıyordu. Ve 666 nolu yasa hükmü şöyleydi: “Baas rejimi döneminde kimlikleri ellerinden alınan herkesin yeni dönemde resmi bir kimlik belgesi edinmesi zorunludur.”
Irak Göç ve Göçmen İşleri Bakanlığı, 2003 yılında sürgün edilmiş 100 bin kişiye ülkenin resmi kimlik belgesini verdi. Feylî Kürtlerin bu kimliği alabilmesi için ise Iraklı oduklarını kanıtlamaları gerekiyor. Kriter ise çok eski bir nüfus sayımı. Buna göre 1957’de yapılan nüfus sayımına katıldıklarını yada katılanların çocukları, torunları olduklarını belgelemek zorundalar. Ancak Feylî Kürtlerin çoğu bunu kanıtlayacak belgelerden yoksun.
