Batı Kürdistan’da PYD’ye yakın kitle örgütlerinin oluşturduğu Demokratik Özerk Yönetimi Yasama Meclisi, ülkede 4 ay içinde seçimlere gitme kararı aldı. 6 Aralık’taki toplantısında Yönetim Modeli, Anayasa ve Seçim Kanunu’nu kabul eden Meclis, 3 kanton halinde örgütlenecek olan Batı Kürdistan’da dört ay içinde seçimlere gidileceğini açıkadı.
Yasama Meclisi, 67 üyesinden 61’inin katılımı ile 6 Aralık günü Amude’de bir araya geldi. 31 Aralık’taki ilk toplantıda kısmi genel af ilan edilmişti. İkinci toplantıda Anayasa niteliğindeki Toplumsal Sözleşme kabul edildi, Yönetim Modeli ve Seçim Kanunu oluşturuldu.
Toplumsal Sözleşme’de Suriye demokratik, özgür ve bağımsız bir ülke olarak tanımlanırken, Batı Kürdistan üç kantona ayrıldı ve bu kantonlar Suriye’nin bir parçası olarak değerlendirildi. Cizire kantonu için Kürtçe, Arapça ve Süryanice olmak üzere üç resmi dil kabul edilirken, diğer dillerin korunması ve yaşatılması da güvence altına alındı.
Sözleşmede ayrıca insan hakları, işçi, çocuk, kadın ve gençlik hakları da garanti altına alındı. Süryaniler için pozitif ayrımcılık benimsendi.
Yönetim Modeli ise dört ayak üzerine oturtuldu: Kanton sistemi, Yasama Meclisi, Yönetim, Adalet ve Yüksek Seçim Kurulu.
Yüzde 40 cinsiyet kotasının uygulandığı bu yönetim modelinde, gençler için de kota konuldu. Tüm kurumlarda eş başkanlık sistemi benimsendi.
Alınan kararlara göre özerk yönetim meclisi 101 sandalyeden oluşacak. Meclis’teki kadın oranı da yüzde 40’ın altında kabul edilmeyecek. 15 bin oy alan her kişi parlamenter olabilecek. En çok oyu alan parti ise yönetimi oluşturma (hükümet) görevini üstlenecek. Oy kullanma yaşı 18 olarak belirlendi. Seçmenlerin ’hiçbir cins, din, bakış, etnik, ekonomik ve toplumsal durum ayrımı yapılmaksızın gizli ve özgür şekilde’ oylarını kullanabileceği belirtildi.
Kanton yönetimleri 20 bakanlıktan oluşuyor. Bu bakanlıklar şöyle belirlendi: Dışişleri Bakanlığı, Meşru Savunma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, Bölgesel, Belediye, Nüfus ve Şehircilik Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Çalışma ve İşçi Yerleştirme Bakanlığı, Eğitim bakanlığı, Tarım Bakanlığı, Elektrik, Sanayi ve Yeraltı Kaynakları Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Ticaret ve Ekonomi Bakanlığı, Şehit Aileleri Bakanlığı, Aydınlanma ve İletişim Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı, Turizm ve Arkeoloji Bakanlığı, Din Bakanlığı, Kadın ve Aile Bakanlığı, İnsan Hakları Bakanlığı.
Kabul edilen Seçim Kanunu’na göre seçimlerin aynı gün tüm bölgelerde yapılması gerekiyor. Cizire kantonunda seçimlere katılım farklı halkların temsil oranına göre belirlendi. Buna göre Cizirê Kantonu Meclisi üyelerinin yüzde 10’u Süryaniler, yüzde 10’u Kürtler, yüzde 10’u Araplar ve yüzde 5’i de diğer inanç ve kesimlerden oluşmalı.
Anf’nin haberine göre toplantının sonuçlarını açıklayan Yasama Meclisi üyesi Ciwan Mihamed, Yasama Meclisi’ne üyeliğin 14 Ocak tarihine kadar açık tutulacağını belirtirken, Yasama Meclisi Divanı ve Proje Kurulu’nun Kurucu Meclis olarak görevlendirildiğini kaydetti. Kurucu Meclis’in alt birimleri ile seçim kurulunu belirleyeceğini ifade eden Mihemed, Kurucu Meclis’in en geç 4 ay içinde demokratik bir şekilde komite ve konseyler kurarak, Gözetim Konseyi’nin gözetiminde seçimleri organize etmesi, Daimi Yasama Meclisi ile Daimi Meclis’i oluşturması gerektiğini vurguladı. Mihemed, ’Umut ediyoruz ki Yasama Meclisi projesi demokratik bir Suriye için örnek olur’ dedi.
Kantonlar halinde yönetim modeli
Batı Kürdistan Demokratik Özerk Yönetimi Yasama Meclisi, bölgeyi üç kantona bölen Anayasa’yı kabul ettikten sonra, yönetim modelini de oluşturdu. 101 sandalyeli mecliste karar kılınırken, kantonların 20’şer bakanlıkla yönetilmesi kararlaştırıldı.
Batı Kürdistan Demokratik Özerk Yönetimi Yasama Meclisi, önceki gün Amude’de 61 üyesi ile yaptığı toplantıda özerk yönetimin ’Toplumsal Sözleşmesi’ni kabul etti. Sözleşmede Suriye demokratik, özgür ve bağımsız bir ülke olarak tanımlanırken, Batı Kürdistan üç kantona ayrıldı ve bu kantonlar Suriye’nin bir parçası olarak değerlendirildi.
Yasama Meclisi daha sonra, yönetim modeli üzerine de anlaşma sağladı. 51 maddeden oluşan model, dört ayak üzerine oturtuluyor: Kanton sistemi, Yasama Meclisi, Yönetim, Adalet ve Yüksek Seçim Kurulu’ndan oluşuyor.
Yüzde 40 cinsiyet kotasının uygulandığı bu yönetim modelinde, gençler için de kota var. Ayrıca Süryaniler için pozitif ayrımcılık karara bağlanırken, tüm kurumlarda eş başkanlık sistemi benimsendi.
Alınan kararlara göre özerk yönetim meclisi 101 sandalyeden oluşacak. 15 bin oy alan her kişi parlamenter olabilir. En çok oyu alan parti ise yönetimi oluşturma (hükümet) görevini üstlenir. Oy kullanma yaşı 18 olarak belirlendi. Kanton yönetimleri 20 bakanlıktan oluşuyor.
Bu bakanlıklar şöyle:
Dışişleri Bakanlığı
Meşru Savunma Bakanlığı
İçişleri Bakanlığı
Adalet Bakanlığı
Bölgesel, Belediye, Nüfus ve Şehircilik Bakanlığı
Maliye Bakanlığı
Çalışma ve İşçi Yerleştirme Bakanlığı
Eğitim bakanlığı
Tarım Bakanlığı
Elektrik, Sanayi ve Yeraltı Kaynakları Bakanlığı
Sağlık Bakanlığı
Ticaret ve Ekonomi Bakanlığı
Şehit Aileleri Bakanlığı
Aydınlanma ve İletişim Bakanlığı
Ulaştırma Bakanlığı
Gençlik ve Spor Bakanlığı
Turizm ve Arkeoloji Bakanlığı
Din Bakanlığı
Kadın ve Aile Bakanlığı
İnsan Hakları Bakanlığı
