'Rojava'yı 6 ülke dikkatle izliyor'

Milliyet gazetesine konuşan PYD Eş Başkanı Asya Abdullah, Rojava\'nın üç bölgesinde özerklik ilanından sonra Suriye’li Kürtlerin bu bölgelerde petrol üretimine hazırlandıklarını belirtti.

Bazı uzmanların tahminine göre Suriye’li Kürtler ülkede özerk bölgenin oluşturulmasını öngören ‘Irak senaryosu’nu gerçekleştirmek niyetindeler. Petrol üretimi ise bu özerk yapının ekonomik ayakları olacak.

Ankara bu olasılığa nasıl bakıyor? Gelinen bu noktada nasıl bir tepki verebilir?

Şirinoğlu Araştırma Merkezi (Ankara) Başkanı ve Güvenlik ve Yargı Muhabirleri Derneği Kurucusu ve Başkanı, TBMM Terörle Mücadele Komisyonu Eski Danışmanı Ünal İnanç’ın konu ile ilgili görüşü şöyle:

Herkes Suriye Devlet Başkanı Esad’a bu olaylar olduktan sonra yüklenmeye başladı. Halbuki Esad gelene kadar Suriye’de yaşayan Kürtlerin Suriye vatandaşları olduklarına dair belge de yoktu. Vatandaştan sayılmıyorlardı. Bu bir örgütlenme meselesidir. Türkiye’nin Güney sınırında Doğu’dan başlayıp Akdeniz’e kadar Amerika’nın himayesinde bir Kürdistan kuruluyor şeklinde düşünenler var. Bu olabilir mi? Vallahi, her şeyi yapıyorlar bu olsun diye. Kazanma şansları var mı? Bu kadar hoş karşılandıklarına göre, yani bakıyorsun, yok islami Irak Şam İslam Devleti (IŞİD), yok Rojava, PYD, maşallah! Irak’ta petrolü çıkartan uluslararası şirketlerin işine geliyor tabi ki bu. Benim gördüğüm bu. Irak’a “demokrasi”, “hürriyet” getirdiler, Saddam gitti. 2 milyondan fazla insan öldü. Nereye “hürriyet” götürmeye kalkışıyorlarsa orada çocuklar ölüyor, insanlar katlediliyor, milyonlarca insan ülkesini terkediyor. Bunun sonu ben kendi ülkem adına çok korkuyorum. Bir bölünme, parçalanma olacak diye. Bunun için de her şey yapılıyor.

Şimdi Kürtlerin kullanmaya planladıkları bir petrol boru hattı var. Bu, oradaki şirketlerin de işine geliyor. Ama petrol Irak’ın. Kürtlerin bir payı olabilir ama o petrol Kürtlerin değil, Irak Devleti’nindir. Ben bunu olumlu bir şey olarak görmüyorum ama elde olan bir petrol boru hattının boş durması da yanlıştır. Irak Merkezi Hükümeti ile anlaşmalar yapılır. Oradaki Kuzey Irak’taki Kürtler ile. Bir nakil ücreti alınır, filan. Ama var olan Irak Devleti’ni yok sayıp doğal zenginliğini işgal altındaki bir tarafa aktarmak çok yanlış olur bence.

Şimdi Kürtler hangi yönden temsil edilmediklerini de açıklamıyorlar. Yani orada 30 tane kabile devleti mi kurulacak? Bugün güçlü olan bayrağını çekecek. O zaman bir Suriye’nin ortadan kalkması demektir. Cenevre-2 Konferansı tamam, güzel, insanlar ölmesin, savaş bitsin. Tamam da yani, birileri de bunu besliyor. Yani, kötüye giden ve bunu destekleyen acayip olaylar oluyor. Yani, Türkiye’nin durumu çok zor.

Bizim diğer muhatabımız Saadet Partisi Genel Başkan Yardımcısı ve ESAM Uzmanı Prof. Dr. Oya Akgönenç’in görüşü tamamen farklıdır:

Suriye’nin Kuzeyi’nde yaşanan olayları bence birkaç devlet dikkatle izliyor. Bir kere, bu ülkelerin dördünde azınlık şeklinde yaşayan belli oranda Kürt asıllı vatandaşlar var. Irak’ta, Suriye’de, Türkiye’de, İran’da. Fakat bunlar aynı zamanda diğer ülkelerde de var. Onları da ilgilendiriyor. Dolayısıyla, buradaki olaylar küçük olaylar değil, baya önemli işlerdir. Bunlar acaba Irak tipi, Irak modeli ve benzeri bir hareket burada gerçekleştirebilirler mi? Halihazırdaki durum altında henüz böyle bir şey yapamazlar. Her ne kadar savaş berbat bir vaziyette devam ediyor, kimin kazandığı belli değil, buna rağmen eğer Suriye bu vaziyette devam ederse bu şekilde bir bağımsız bölgenin olması pek mümkün olmayacaktır. Peki ne zaman olur? Ne zamanki Esad güçleri aşırı zayıflar, ülke bölünmeye doğru gider, o zaman üç bölgeye bölünebilir. O üç bölge çok çok eski tarihi vilayetler, sancaklar boyutunda olur. Yani, eskiden de çeşitli aşiretlerin yaşadığı belli bölgeler vardı. Şimdi yeni isimler altında.

Diyelim ki şartların hepsi gelişti, ben yine güç derim. Çünkü böyle ince, uzun, şerit gibi uzanan bir ülkenin yaşaması, devamı, varlığı bir hayli zor. Dışarıdan destek almadığı müddetçe. Dışarıdan kim destekleyebilir diye sorarsak, İsrail olabilir. Kendi çıkarlarına hizmet edeceği için böyle bir bölünme,işine gelebilir. Bütün bunların da bir sebebi var. Gerek Irak olsun, gerek Suriye olsun, böyle bir küçük devletlerin oluşumu bütün dengeleri değiştirmeye matuf olaylardır. Bir kere o denge sarsıldı mı, bütün Orta Doğu etkilenebilir. Çünkü ondan sonraki adım da şu olacak. Ayrılan küçük küçük parçaların ileriki bir tarihte bir araya gelme isteği. Buna da acaba bölgedeki ülkeler razı olurlar mı, olmazlar mı, o da ayrı bir hikayedir. Eminim, Türkiye’deki Kürtlerin bir kısmı bundan heyecenlanarak, hani biz de yapalım, diye düşünmüş olabilirler. Türkiye’dekiler konumları itibariyle, yaşamları itibariyle, ellerindeki avantajları itibariyle Irak ve Suriye’deki Kürtlerden farklıdır. Öyle olunca da bu olaylara bakıp heyecan duyan grupların sayısı oldukça küçük olabilir.

Şimdi Kuzey Irak’taki şartlar çok farklıydı. Orada Türkiye ile bir petrol anlaşması yapıldı. Fakat aynı şartlar içinde acaba Suriye’den bu petrol alma işlemi olur mu? Ben bunu, birincisi, işlemez gibi görüyorum. İkincisi, tehlikeli olarak görüyorum. Diyelim ki, Kuzey Irak’takiler dediler ki, lütfen buna razı olun, alın, çünkü biz Suriye üzerinden denize akıtmak istiyoruz. Böyle bir durum olduğu takdirde, küçük bir ihtimal, belki Türkiye bir rıza gösterebilir. Fakat ben diyorum ki, bütün olaylara bakarak Türkiye’nin Kuzey Irak’taki takip ettiği politika, Kuzey Irak ve Irak’taki gelişmelere özel olarak kabul edilmelidir. Suriye’deki şartlar ve Suriye’deki gelişmeler çok farklı. Bütün olay, petrol almak veya petrol satmak değildir. O yüzden Türkiye aynı metodu kullanmayabilir.