Berlin'de Bir Aynur Doğan Konseri

KürtsanatçısıAynurDoğan 7 ŞubatgünüBerlin`de bir konserverdi. Yüksek bir katılımlagerçekleşenetkinlikte, kitlebaştan sona kadarkendisiniçoşkuileizledi, destekledi.

Bir konserhakkındayazarkenönceliklekendimleilgilibir noktayıokuyucuyahatırlatmakisterim: Benimmüzikeleştirmenliğimyok. Bukonuileilgim, ortalama bir dinleyicininkinipek aşmaz. Amayine de hem konserinkendisi hem de Aynur`unmüziğikonusunda bir kaçnoktayadeğinmeyigerekligörüyorum.

Aynur`unmüzigiileilgiliherhangi bir değerlendirmedebulunurken de sanıyorumilkvurgulanmasıgerekenşey, onunolaganüstügırtlağıdır. Dersim`in bu gençkızınıdinlerken, çoşkunMunzurnehrininkenarınaoturmuş, onunsonugelmezşırıltısıilebütünleşmişhissediyorsunuzkendinizi. Munzurnasılkihavakoşullarınauyguntarzdacoşuyor, isyanediyorya da sakinleşiyorsa, Aynur da programındaaynenbunuyapıyor; dostluk, aşk, ihanet ve kavga, onunmüziğindedalgalarhalindeiçiçegeçiyor, birbiriniizliyor.Sanıyorum bu yönüyle, yanisesiaçısındanAynur`ubir dünyayıldızıolaraknitelendirmekyanlışolmaz. O, halkımıziçingerçekten de büyük bir değerdir.

Konserde,sazekibi de haylibaşarılıydı veAynur`ungösterdiğiüstünperformanstakuşkusuzbuekibinönemlipayıvardı.

Beritaraftan, konserinmüzikprogramınekadarbaşarılıidiyse, geriyekalankimiyanları da o ölçüdebaşarısız ve sıkıcıydı. Nedenböyledüşünüyorum; bunu bir kaçörenkleaçıklamayaçalışayım:

1) Hiçgereğiyokken,araya bir kaçparçatürkçeeserserpiştirse de Aynur bir Kürtmüziğisanatçısıdırprogramı da Kürtçeydi. Hal böyleiken,Berlin`deKürtçekonuşankimseyokmuşgibi, organizetörlerdahaönce de yaptıklarıgibisunumişinitekkelimeKütçebilmeyenbirineTürkçeolarakyaptırdılar.

Hangitaşıkaldırsanaltındançıkmameraklısıolanbu sunucu da herkeresinde bir mitingalanındaymışgibinutukçekiyor, programlailgisiolmayan bir diziboşlafediyor, uzunuzadıyaşiirlerokuyor vs.Özellikle de”Anadolu” üzerinesöylediğiklişeleşmişboşlaflarçekilecekgibideğil.Bana kalırsa, en baştabizzatAynur`un bu noktayıgözönünealması ve bundansonrakimuhtemelkonserlerindedinleyiciyesıkıntıveren bu türgösterişçidavranışlaraizinvermemsigerekir.

Tabiaynıkişi,bu aradabizimDersim`liAynur`unmüziğiniısrarla ”AnadoluMüziği” diyelanseetmekten de gerikalmadı.

Oysa”Anadolu” sözcüğüözünde bir yerya da bircografyaparçasınınadıdeğil, onunböyle bir tarihiyok. Dahadoğrusutarihte bu adla adlandırılmış bir coğrafialanmevcutdeğil.

TarihteYunanlılarınkullandıkları ”Anatolia” var amaanlamolarakonun da ”Anadolu” sözcüğüileherhangi bir ilgisiyok.Üstelik, ”DoğuÜlkesi” ya da ”GüneşinDoğduğuYer” anlamına gelenbu ismi,YunanlılarEge ve Marmara kıyıbölgeleriiçinkullanmışlar.

Anadoluise Türk milliyetçilerinin bir türetmesiya da uydurmasıdır. Onlar, nasılkiiktidarolurolmazTürk olmayanhalklarınvarlıklarını inkar ettiler, ulusalkimliklerininkullanılmasınıyaskaladılar ve T.C. topraklarıüzerindeyaşayanherkese Türk dediyseler, bu devletinsınırlarıiçerisindekalanülkelerinadlarınınüzerine de birçırpıdaçizgiçekiptümünebirden”Anadolu” demeyebaşladılar. Yani bu terim, ”Türkiye” terimigibi bir asimilasyonçocuğudur.

Dersim`egelince; o,tarihtedeğişikadlarasahipoldu. Onu, bir dönemiçinErmenistan`abağlıgösterenlerde var. Amayaklaşık son bin yıldaDersim`inKürdistaniliğitartışmagötürmez. Resmi ve gayriresmibelgelerbununkanıtlarıyladoludur. Hatta yüzyıllarcaKürdistanterimisadece bu bölgeyiyaniDersim`iaklagetirmiş. ZatenDersimlilerinkendileri degerektiğindebunavurguyapmaktançekinmemişler.

Hal böyleikenDersimliAynur`unmüziğinedenKürdistandeğil de ”Anadolumüziği”oluyor?”Hassas” çevrelerdenduyulankorkumu, asimilasyonunyarattığıbeyinsel travmanın birsonucu mu yoksaikisinin bir bileşkeni mi? Üzerindedüşünülmeyedeğer bir konu.

YineaynıkonudabizzatAynur`unkendisine desöylenecekbir kaçsözümüzvar.

Bu son konserekadar, Aynuriçin ”İzleyiciilediyaloğkurmaktabaşarılısayılmaz, fazladonukduruyor” diyerekeleştirtidebulunanlarvardı. Bahsiniettiğimkonserde, bunuaşmayaçalıştığınıgördük. Elbet, bazısanatçılarımızdagözeçarpankonuşmahastalığınayakalanıpolurolmazşeylerleizleyiciyibıktırmaderecesindevardırılmadığısürecebu yapılabilir, doğaldır.

Ancak,onuniçin bu noktadahiçhoşgörülmemesigerekenzaaf, adetayeminetmişçesinekendi ana dilindenuzakdurması, konuşmadiliolaraksadeceTürkçeyiseçmişolmasıydı. Sanatçı bu işi o kadarileriyegötürdüki program sırasındabileyeryerhomurdamalarbaşgösterdi. NedenKürtçeolarak bir şeysöylemiyor, Kürtçebilmiyor mu?sorusunakendim dedefalarcamuhatapoldum. Konserdensonrakigünlerdede yinedurumdeğişmedi, Aynur bu yöndeneleştirilmeyedevamedildikisanıyorumHaydarSelçukbaştaolmaküzere, organizatörler de bununfarkındalar.

Eğer bu tutumunnedeni, Kürtçebilmeyenizleyicilerinvarlığıiseprensipteyanlışdüşünülüyordemektir. Bir konserdeherkeseanlıyabildiğidildenhitapetmekgibi bir mecburiyetinizyok. KaldıkisalondaTürkçebilmeyenizleyiciler de vardı. Kitleninhatırısayılır bir kesimini,Kürdistan`ınTürkiyesınırlarıdışındakalanparcahalarındangelenleroluşturuyordu. Yinedinleyicialmansayısı da bir hayliydi. Bu bakımdaneğerizleyicilerintamamınınsöylenenlerianlamasınıisterseniz, oradasunumdahilbütünkonuşmalarıAlmancaolarakyapmanızgerekir. Aynur`unanadilive aynızamandamüzikyaptığıdilolanolanKürtçeilekonserinyapıldığıülkehalkınındiliolanAlmancayı bir kenaraitiphiçilgisive gereğiyokken, Türkcehyikonuşmak, mantıksalolarakta haklıyanıolan bir davranışsayılmaz.

Üstelik bu, sadeceAynur`dakarşılaştığımız bir zaafdeğil. Kürt ses sanatçılarınınönemlice bir kesimiyapıyoraynışeyi. Oysa ses sanatçılarımız, dil ve kültürümüzünyaşatılması ve yaygınlaştırılmasındabirinciderecederolsahibikişilerdir. Toplumda,başkahiç bir kesimin bu alandaonlarkadaretkiliolmadığınısöylemekyanlışolmaz. Bu bakımdantoplumolarakonlarasahipçıkmamız, onlarıgözbebeğimizgibikorumamıznekadardoğal ve gerekliiseonlardandaKürtdil ve kültürünükoruma ve ileriyegötürmekonusundatitizdavranışbeklemeko derecehakkımızdır. Doğalolan da budurzaten. Usal ve kültüreldeğerlerimizikorumakonusundasonunakadarkararlı ve tavizsiztutumiçerisindeolmazsakkaybetmektenkurtulamayız.

Gelecekkonserinde bu yöndenfarklı bir Aynurgörmekdileğiyle

B. Şîlan