Yarın (07.05.2016) saat 15:00\'de İsmail Beşikçi Vakfı Diyarbakır şubesinde gerçekleşecek Panel\'de konuşmacı Metin Yüksel, Türkiye ve İran sosyal tarih yazımına bir Kürt aşiret lideri olan ve İran ve Türk devletlerine karşı1920’lerin sonunda ve 1930’ların başında savaşmış Ferzende’nin öyküsüne odaklanarak araştırmasını sunacak.
Modern Türkiye ve İran tarihleri hakkında yapılan akademik çalışmalar Mustafa Kemal ve Rıza Şah’ın ulus ve ulus-devlet inşa projelerini dinsel, geleneksel, kırsal ve ‘geri’ toplumlarını modern, seküler ve kentli bir yörüngeye yönlendiren ilerici adımlar olarak yorumlamaktadır. Touraj Atabaki ve Stephanie Cronin gibi araştırmacıların Maduniyet Çalışmaları’ndan esinlenen yakın zamanlardaki çalışmaları istisna tutulursa, yaygın akademik çalışmaların köylüleri, aşiretleri ve sufileri siyasi merkezin ilerici ve modernleştirici reformlarına direnen ‘gerici’ unsurlar olarak yorumladıklarını gözlemlemek mümkün görünmektedir. Bu anlamda bahsi geçen toplumsal gruplara tepeden, devletçi ve seçkinci bir bakış açısı ile yaklaşılmaktadır.
Bu araştırmanın amacı modern Türkiye ve İran sosyal tarih yazımına bir Kürt aşiret lideri olan ve İran ve Türk devletlerine karşı 1920’lerin sonunda ve 1930’ların başında savaşmış Ferzende’nin öyküsüne odaklanarak katkıda bulunmaktır. Bu çalışma Başbakanlık Cumhuriyet Arşivleri, Fransız Dışişleri Bakanlığı Diplomatik Arşivleri ve İran Milli Meclis Arşivleri’nden elde edilen resmi belgelerin yanı sıra Kürt sözlü geleneğinin önde gelen temsilcileri olan dengbêjlerin Ferzende hakkındaki icra ettikleri bir parçayı inceleyerek Ferzende’nin hikâyesine ışık tutmayı amaçlamaktadır. Bu çalışmanın vardığı en çarpıcı gözlemlerden biri resmi belgelerin Ferzende’yi ‘çete’ lideri olarak resmetmesine karşılık Kürtçe sözlü halk şiirinin ve anlatılarının Ferzende’yi kahraman bir savaşçı olarak resmetmesi arasındaki çatışmadır.
