Kürt halkının gönlünde şarkılarıyla taht kuran Mihemed Şêxo’yu 25 yıl önce kaybettik. Şarkılarında işlediği özgür ülke özlemi bugün gerçekleşirken, Rojavalılar da şarkılarından ilham aldığı sanatçısını Qamişlo’da adıyla kurduğu kültür merkezinde yaşatıyor.
Şarkılar ülkesi artık gerçek
Kürt halkı, şarkılarıyla gönüllere kurulan Mihemed Şêxo’yu 25 yıl önce kaybetti. Küçük yaşlarda başladığı müziğinde özgür ülkeye olan özlemini dile getirdi. Kendi kültürünü kendi dilinde anlatan şarkılar söyleme istediği yüzünden müzikal hayatının büyük bölümünü sürgünde geçirmek zorunda kalan Şêxo’nun ülkesi bugün kanton kanton özgürlüğe doğru yol alıyor. Rojava’da devrimle gerçekleşen değişim de Şêxo’nun şarkılarının etkisi büyük. Rojava halkı, yıllardır şarkılarından ilham aldığı sanatçısını şimdilerde doğduğu kent olan Qamişlo’da adıyla kurduğu kültür merkezinde yaşatıyor
Bağlama geleceğin habercisi
Mihemed Şêxo, 1948’de Rojava Kürdistan’ın Qamişlo kentinden on bir çocuklu yoksul bir ailenin birinci çocuğu olarak dünyaya geldi.
Şêxo, küçük yaşta çalışmak zorunda olduğundan ortaokul 3. sınıfta okulu bırakmak zorunda kaldı. Öğrencilik yıllarında bağlamaya ilgi duymasıyla aslında sadece enstrüman çalma değil toplum içindeki tabuları da yıkar. Müzik onun için yalnızca kişisel bir üretim alanı değil sömürge koşullarında yaşayan halkının sorunlarını yansıtacak mecradır. Bunun için de kendi içinde var olan gerilikleri atmak lazımdır ve bağlama konusunda gösterdiği irade daha o yıllarda müziğinin alacağı seyri gösterir. Şêxo, birçok müzisyenle tanışır, en çok da Aramê Tîgran’dan etkilenir.
Bağdat’ta Kürtçe söyler
Ülkesi dört parçaya bölünmüş her Kürdün yaşadığı en büyük dramlardan biri de kendi ülkesinde sanatını icra edememesidir. Şêxo da bu durumdan nasibini alır ve müzikal yolculuğunun ilk durağı ise Ortadoğu müziğinin önemli merkezlerinden Lübnan olur. İki sene müzik dersi aldıktan sonra ‘Serkeftin’ adında bir müzik grubu kurar. Ardından Irak’a geçen sanatçı Bağdat Radyosu’nun Kürtçe bölümünde şarkılarını seslendirir.
İdamla yargılanır
Şimdilerde özgür bir ülke olma yolunda önemli adımlar atan Rojava’ya dönen Şêxo, burada ilk albümü ‘Ay Gewrê’yi çıkarır. Şarkıları halkta yankı buldukça rejimin baskısıyla karşı karşıya kalır. Baskılar artık dayanılmaz boyuta ulaşınca, Federe Kürdistan’a geçer. Orada Peşmerge’ye katılır ve burada da sanatını icra eder. Peşmergenin yenilgisiyle Doğu Kürdistan’a çekilmek zorunda kalır. Şarkılarını İran’da seslendiren Şêxo’nun karşısına baskı ve sansür çıkar. İran İslam rejimine muhalefetten idamla yargılanır. Bunun üzerine doğduğu topraklara döner.
Şarkılarla gelen özgürlük
51 yıllık kısa ömrüne toplam 14 albüm ve 4 sürgün sığdıran Mihemed Şêxo, 9 Mart 1989’da Qamişlo’da yoksulluk içinde yaşama gözlerini yumdu. Cenazesinde yetmiş bin kişi toplanmış, halk ülkesi için büyük mücadele veren ozanını sahip çıkmıştı. Onun şarkılarında sıklıkla işlediği özgür ülke özlemi bugün Rojava halkının gerçekleştirdiği Demokratik Özerklik ile yaşam buldu. Özgürlüğü kanton kanton kazanan Rojava’nın bugünkü kazanımlarında Şêxo’nun şarkılarının payı unutulmaz. Halk yıllardır şarkılarından ilham aldığı sanatçısını doğduğu kent Qamişlo’da adıyla kurduğu kültür merkezinde yaşatıyor. Mehemed Şêxo Kültür Sanat Merkezi’nde, sanatın farklı alanlarında yıllardır yasaklı anadilde dersler veriliyor.
