14 Nisan 1987 günü Kimyasal Ali olarak bilinen Ali Hasan El Macit Devrim Komuta Konseyi tarafından Kuzey ordular komutanı olarak atanması ile Kürtlere yönelik büyük bir operasyon bekleniyordu. Kimyasal Ali göreve başlayınca Kürt sorununu kökten çözeceğini ifade etmişti. Kökten çözümün kasıt, Kürtlerin tamamen yok edilmesi olduğunu Enfal Operasyonları ile anlaşıldı.
“Mal Sizin Can Bizim”
Enfal Suresi Kur’an-ı Kerim’in 8 Suresi olup, Bedir Savaşı sonrası elde edilen ganimetlerin düzenlemesi içermektedir. Baas rejimi operasyona bu ismi özelikle seçmiştir. Çünkü Enfal; “Mal sizin, can bizim” sloganı ile başlamıştı. Operasyona katılan askerlere sınırsız bir yetki verilmişti. Bu yetki ile istediği kişiyi öldürüp mal ve mülküne el koyabiliyordu. Kürtler ise Enfal’ı ölüm, infaz, işkence, göç, toplu mezar anlamında kullanıyorlar.
182 bin kişi öldü
8 aşamadan meydana gelen, Enfal Operasyonların ilki 21 Şubat 1988 tarihinde Sergelu ve Bergelu bölgesinde başladı. Irak Kurdistan bölgesinde güneyinde başlayan operasyonlar aşama aşama kuzeye Turkiye sınırına kadar devam etti. Son aşamada Behdinan bölgesi, Turkiye sınırında bulunan Zaho yönelik olarak gerçekleşti. 8 aşamadan meydana gelen operasyonlar sonucu resmi rakamlara göre, aralarında çoğunluğu bebek, çocuk, kadın, ihtiyarların bulunduğu 182 bin kişi yaşamını yitirdi.
Bebekler emziği ile gömüldü
Şopger (Takipçi) programının yapımcı ve sunucusu Fetullah Kaya şehitlerin yıkanmadan gömüldüğünü dile getirerek, “Enfal şehitleri de yıkanmadan gömüldüler. İnfaz edildikten sonra, bebekler emziği ile, çocuklar oyuncakları ile, kadınlar kundaktaki bebeği ile, babalar ise gözyaşları ile gömülmüşlerdi. Gömülürken hala aralarında hala yaşayanlar vardı. İnfaz edilen insanlar üzerindeki elbiseleri ile Güney Irak Suudi Kuvveyt sınırında kimsenin yaşamadığı çöllerde, toplu mezarlara gömüldüler. Bu yüzden belgeselin ismine “Yıkanmadan Gömülenler” şeklinde konuştu.
Fetullah Kaya belgesel çekimleri çalışması kapsamında Germiyan bölgesi Kelar’dan Barzan bölgesine kadar, Koyê’den Dokana, Halepçeye kadar onlarca köy ve bölgede araştırmalar yapıp, Enfal şahidleri ile röportajlar yaptığını söyleyerek, “Operasyonların gerçekleştiği bölgelerde hiçbir ev yok ki şehidi yada olmasın, yada Enfal mağduru olmasın.” dedi. Kaya tanıklardan duyduklarını şöyle ifade etti; “Kürtler Enfal operasyonu kapsamında yaşadıkları yerlerden alınarak önce Taktak, Topzawa, Leylan ve Dubiz kamplarında toplatılır daha sonra Guney Irak çöllerinde bulunan Nugre Selman kampına götürülüyorlardı. Yolda doğan bebekler olduğu gibi, annesinin kucağında susuzluk ve açlıktan ölen bebekler vardı. Kimisini Nugre Selmana götürmeden öldürdüler. Yolda ölenler zaten öldü, Nugre Selmana kadar dayananlar da, orada infaz edilerek toplu olarak çöl artısında kepçelerle kazınmış mezarlara gömüldüler.”
180 bin kişinin mezarı bilinmiyor
Şimdiye kadar birkaç toplu mezarda 2 bin civarı kişiye ait kemikler bulunduğunu belirten Kaya, daha 180 bin kişinin nerede gömüldüğünü bilinmediğini söyledi. Kaya, “Bu kemikleri bulunan 2 bin kişinin de kime ait olduğu bilinmiyor. Herkes kendi ölüsü gibi bu mezarlara sahip çıkıyor.” dedi.
Soykırım olarak kabul edilmeli
Fetullah Kaya uluslararası alanda Enfal’in hala soykırım olarak tanınmadığına dikkat çekerek; “Uluslararası soykırım tanımına göre: Bir devlet veya otorite bir yerde yaşayan halkı ve topluluğu düzenli, sistematik, emir-komuta zincirine göre devletin otoritenin makamları ve görevlileri tarafından, o halkın tamamına veya bir kısmını yok etmek üzere tasarladıkları ve hayata geçirdikleri faaliyetlerin tümü “Soykırım” olarak adlandırdığını ifade etti. Kaya, uluslararası soykırım tanımı çerçesinde Enfal operasyona baktığımızda soykırımın bütün şartlarını yerine getiriyor olmasına rağmen hala Soykırım olarak tanımlanmıyor dedi.
Belgesel 3 bölüm olarak yayınlanacaktır
Şopger “Enfal: Yıkanmadan Gömülenler” belgeseli 3 bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde
Barzan bölgesi Enfal’ını işleyecektir. Barzan Bölgesinde 1975 yılında başlayarak, tüm bölgenin Güney Irak çölerine götürülmesi, daha sonra Kuştepe bölgesinden 8 bin Barzan erkeğinin alınıp infaz edilmesi, ilk kimyasal silahın kullanıldığı Balisan vadisi ve 5,6,7 ve 8 aşama Enfal operasiyonlarını içermektedir.
İkinci bölüm Germiyan bölgesi Enfali ele alacaktır. Bu kapsamda ilk 4 aşama işlenmiştir.
Son bölümde ise Halepçe’ye yönelik kimyasal silahın kullanılması yer almaktadır.
