Güney Kürdistan’dan İsrail’e göçen Yahudilerin aktarımlarına göre, onlar
M.Ö 910 yılında Asurlularca İsrail ve Judea tarafından sürülen ve yeni yerlesim
yerleri Tevrat’ta belirtilmis olan ‘on kayıp asiretin’ soyundan gelmektedirler.
Jewisch Encyclopedia, 1881 yılı için Kürdistan´da bulunan Kürdistanlı
Yahudilerin yerlesim birimleri ile ilgili su bilgileri veriyor: Sinne’de (Sanandaj) iki
Sinagog, Eshnu´da (Urmiye) seksen aile, Mardin’de elli aile ve Nadaka´dan
altmis aileden olusan Yahudi topluluk bulunuyordu.
19. yüzyılın ortalarında Kürdistan´ı gezen gezgin Layard, seyahatı sırasında
Vanyakınlarında birçok göçebe Yahudi ailesine rastladıgını söylüyor.
1828 yılında Kürdistan´ı gezen ve deyim yerindeyse bu ülkedeki Yahudileri
yeniden kesfeden Rabbi Davit de Beth Hillel, seyahat notlarında Yahudiler
hakkında saglam bilgiler aktarıyor. Rabbi Davit de Beth Hillel, Kürdistanlı
Yahudilerin yasadıgı Sandur köyü hakkında su bilgileri aktarıyor: ‘Sandur, büyük
bir köy. Burada yaklasık yüz aile yasamakta. Köylülerin çok sıgırları var.
Birçokları çok zengin. Bu yer süt ve balin deniz gibi aktıgı gerçek bir ülke. Havası
iyi. Güzel suyu ve mükemmel sarabı var.’‘
2-Güney Kürdistan\'da bazı Yahudi toplulukları arasında kuşaktan kuşağa sözlü olarak aktarılan eski bir hikâyeye göre Kuzey Iraklı Yahudiler, Asurlular döneminde Medlerin ülkesine (Güney Kürdistana) sürgün edilmiş olan on İbrani kabilesinin soyundandır.
On ikinci yüzyılda Güney Kürdistan bölgesini gezmiş olan Tudelalı Benjamin ve Ratisbonlu Perhaiah seyahatnameleri, Yahudi Kürtler yanında bölge hakkında da bazı önemli bilgiler aktarmaktaydı. Her iki seyyah da çok sayıda sinagog ve hahamları olan, düzenli ve varlıklı Yahudi topluluklarından söz ediyorlardı. Kuzey Irak\'ın başlıca ticaret ve kültür merkezlerinden olan Musul\'da, Perhaiah\'a göre 6000, Benjamin\' e göre ise 7000 kişilik bir Yahudi nüfusu vardı.
