Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Başkanı Robert Spano, Adalet Bakanı Adalet Bakanı Abdulhamit Gül’le görüştü ve Hakim ve Savcı Adayları Eğitim Açılış Töreni’ne katıldı. Törende konuşma yapan ve törene katılan hakim ve savcı adaylarına ders veren Spano, hukukun üstünlüğü ilkesi ve yargı bağımsızlığına vurgu yaptı.
Anayasa Mahkemesi’nin kararlarındaki bazı ifadelerin AİHM’le uyuşmadığını söyleyen Spano, “Son kararlarda, Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi’nde kullanılan ifadeler, yüksek mahkemelerimiz arasındaki bu diyaloğa çok fazla uymuyor. Bu tartışılması gereken bir konu ve adli diyalog çerçevesinde bunu tartışacağımızı ifade etmek istiyorum” ifadelerini kullandı.
Spano törenin ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan ve TBMM Başkanı Mustafa Şentop’la görüştü.
Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, daveti üzerine Türkiye’ye gelen AİHM Başkanı Robert Spano ile bir araya geldi. Bakanlıkta, basına kapalı gerçekleşen görüşme yaklaşık bir saat sürdü.
Görüşmeye, Adalet Bakan Yardımcısı Şaban Yılmaz, Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürü Kasım Çiçek, İnsan Hakları Dairesi Başkanı Hacı Ali Açıkgül ile Spano’ya Türkiye ziyaretinde eşlik eden AİHM’de Türkiye adına görev yapan hakim Saadet Yüksel de katıldı.
Abdulhamit Gül ve Robert Spano daha sonra, Türkiye Adalet Akademisi’nde düzenlenen 24. Dönem Hakim ve Savcı Adayları Eğitim Açılış Töreni’nde konuşma yaptı. Törene Yargıtay Başkanı Mehmet Akarca, Danıştay Başkanı Zeki Yiğit, Hakimler ve Savcılar Kurulu (HSK) Başkanvekili Mehmet Yılmaz ve Türkiye Barolar Birliği Başkanı Metin Feyzioğlu da katıldı.
Törende konuşan Gül, sosyal ve ekonomik kalkınmanın, öngörülebilir bir hukuk sistemine ve etkili işleyen bir yargı mekanizmasına bağlı olduğuna dikkat çekti. Gül, bireyin hukuka aykırı müdahaleler karşısında korunmasının, yasalar önünde herkesin eşit olmasının, haklara saygının, demokratik hukuk devletinin en önde gelen niteliği arasında bulunduğunu belirtti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan Yargı Reformu Strateji Belgesi’nin “önemli bir taahhüt olduğunu” söyleyen Gül, belgenin hazırlığında, AİHM içtihatları, Avrupa Konseyi belgeleri, Avrupa Birliği (AB) müktesebatı ile diğer ulusal ve uluslararası belgelerin dikkate alındığını ifade etti.
"Eylem Planı Yeni Yol Haritası Olacak"
Yeni “İnsan Hakları Eylem Planı” üzerinde de çalışmaların sürdüğünü anlatan Gül, “Eylem planı, hak ve özgürlüklere ilişkin standartları daha da yükseltmek için önemli yeni yol haritası olacaktır.” dedi.
“Bireylerin hak ve özgürlükleri üzerinde etki doğuran kararlar verme yetkisine sahip olanların liyakati, kanunların iyi olmasından daha acil bir zorunluluktur” diyen Abdulhamit Gül, Avrupa Konseyi’nin “Hukuk Uygulayıcıları İçin İnsan Hakları Eğitimi Programı”nı 733 hakim ve savcı adayının başarıyla tamamladığını aktardı.
"Nefretin, Ayrımcalığın Üstesinden Gelebiliriz"
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 70. yılına yaklaşıldığını hatırlatan Gül, şunları söyledi:
“Üzülerek ifade etmeliyim ki sözleşmenin 70’inci yılında bu buluşmayı Avrupa’da yükselen ırkçılık, hoşgörüsüzlük ve nefret suçlarının gölgesinde gerçekleştiriyoruz. İsveç ve Norveç’te kutsal kitabımız Kur’an-ı Kerim’e yapılan saldırıların hemen ardından bu defa Fransa’da bir derginin çirkin provokasyonu sahneye konulmaya hazırlanılmaktadır. İnsan olmanın onurunda, insan haklarının eşit temelinde buluşarak nefretin, ırkçılığın, ayrımcılığın üstesinden gelebiliriz.”
Spano: Hukukun Üstünlüğü, AİHS Sisteminin Kutup Yıldızı
AİHM Başkanı Robert Spano da, törene katılan hakim ve savcı adaylarına verdiği insan hakları dersi verdi. Dersin başında kendisini davet eden Adalet Bakanı Gül ile Özdemir’e teşekkür eden Spano, AİHM Başkanı olarak ilk kez Türkiye’yi ziyaret ettiğini söyledi.
Hukukun üstünlüğü ilkesinin altını çizen Spano, “Bu ilke, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) sisteminin kutup yıldızı. Bize yol gösteren, ileriye gitmemizi sağlayan parlak yıldız. Hukukun üstünlüğü ilkesi, demokrasi ve insan onuru temel ilkeleriyle birlikte bugünkü hukuki ve ahlaki temeli ortaya koyuyor” dedi.
İç hukuk sisteminde görev yapan hakimlerin, hukukun üstünlüğüyle yönetilen demokratik toplumların inşasında ve korunmasında oynadığı role dikkat çeken Spano, “Türkiye’nin AİHS ile ilişkisi uzun ve zengin bir ilişkidir. Avrupa Konseyi’nin kurucu üyelerinden olan Türkiye, 18 Mayıs 1954’te sözleşmeyi onaylayarak, ilk imza koyan ülkelerden biridir” diye konuştu.
Geçen 70 yıl içinde çok önemli başarılara imza atıldığını belirten Spano, “Ancak, tabii ki çok net bir husus daha var ki o da Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde öngörüldüğü şekliyle Avrupa Konseyi’nin değerleri, bugün aslında geçmişte olduğundan çok çok daha önemli” ifadelerini kullandı.
"Hukuk, Bireyleri Keyfilikten Korumaya Odaklanır"
Bağımsız yargı ve hukukun üstünlüğü arasındaki ilişkinin temel alındığı ders anlatımında Spano, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne bakıldığında, hukukun üstünlüğünün, siyasi ve idari geleneklerle birlikte Avrupa ülkelerinin ortak mirasının bir parçası olarak görüldüğünü vurguladı.
AİHM Başkanı Spano, hukukun üstünlüğü bağlamındaki değerlerin, özellikle birey ile devlet arasındaki ilişkilerde, bireyleri keyfilikten korumaya odaklandığına dikkati çekti. Spano, hukukun üstünlüğüyle yönetilme ve bunun insan hakları açısından önemine ilişkin, demokratik toplumda, hukukun üstünlüğünün temelinde yatan ahlaki ideanın, insanın bireysel özelliklerine ve otonomisine duyulan saygı olduğunu dile getirdi.
"Bağımsız ve Tarafsız Mekanizmalar Çok Önemli"
Bu hususun sözleşmede de vurgu yapılan konulardan biri olduğuna söyleyen Spano, “Kişinin düşünce bağımsızlığını koruması ve beslemesi, yaşamını dilediği gibi yönetmesi, toplumsal sorumluluklarını anlaması, mutluluk, başarı ve iç huzuruna kavuşması için ve kişinin yaşadığı toplumun şeffaf, istikrarlı ve öngörülebilir olması, uyuşmazlık çözümünde bağımsız ve tarafsız mekanizmalardan istifade edilebilmesi hukukun üstünlüğü çerçevesinde kavramsal açıdan çok önemlidir” dedi.
Ekonomik kalkınma ve refahın devamı için devletlerin hukukun üstünlüğüyle yönetilmesi gerektiğine vurgu yapan Spano, “Toplumda yargının fonksiyonsuz olması, hukukun üstünlüğü ve insan haklarının esas alınmaması sonucu, topluma yabancı yatırım çekilmesi mümkün olmaz” ifadesini kullandı.
"İktidardaki Kişiler Mahkemeleri Kontrol Edemez"
Spano, hükümetin yetkisinin, kişilerin istek ve yetkileriyle değil, hukukla düzenlenmesi ve sınırlandırılması sonucunda, kanunların muğlak ve suistimale açık değil, açık ve anlaşılır olmasını gerektirdiğine işaret etti.
Spano, “İktidardaki kişiler mahkemeleri kontrol edemez. Kanunlar sadece halka değil, aynı zamanda gücü elinde bulunduranlara da her an uygulanabilmelidir. Kanunun üzerinde hiç kimse yoktur” dedi.
Yargı bağımsızlığına da değinen Spano, hukukun üstünlüğüyle yönetilen devletlerde, mahkemelerin kesin ve bağlayıcı kararlarının istisnasız infaz edilmesi gerektiği değerlendirmesinde bulundu. Spano, “Devletlerin, mahkemenin otoritesine saygı göstermesi, yargıya duyulan güven ve daha geniş yorumuyla hukukun üstünlüğü için kaçınılmaz ön koşuldur” şeklinde konuştu.
Haberin tamamı için tıklayınız.
