Guardian'ın Bilgilendirmesi: Kürdistan için Mücadele

İngiliz gazetesi The Guardian Kürdistan meselesini ele alarak kısaca bilgi verdi. Kürtler, bir devleti olmayan en büyük etnik grup ve kendilerini sınırda IŞİD ile savaşta buldu.

HİKAYE NEDİR?

Kürtler dünyanın en büyük, ülkesi olmayan etnik grubu. Kendilerini uluslararası bir savaşın ve bölgesel bir krizin merkezinde buldular. IŞİD militanları, Suriye\'nin Kürt şehri olan Kobani\'yi kuşattılar. Yaklaşık 180 bin Kürt son haftalarda sınırdanTürkiye\'ye göç etmek zorunda kaldı. ABD yönetimindeki askeri koalisyon IŞİD\'i vurmaya devam ediyor. Fakat hava saldırıları militanları henüz durduramadı. IŞİD, şehri ele geçirmek ve NATO üyesi Türkiye\'ye komşu olarak bir derebeylik kurmak üzere. Bugüne kadar, Türkiye, müdahale etmeyi reddetti.

Bölgedeki kriz Ankara\'da ülke içindeki gergin Kürt popülasyonu içinde siyasi çelişkilere sebep oldu. Ankara\'daki hükümetin bir şeyler yapması için Türkiye\'de Kürt protestocuların çoğunlukta olduğu isyanlar başladı.


KÜRDİSTAN

2011\'de Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad\'a karşı ortaya çıkan başkaldırmanın bir çok sonuçları oldu. Bunlardan biri, Suriye\'nin kuzeyinde yaşayan Kürtlerin kendi şehirlerinde ve mahallerinde kontrolü ele geçirmesi oldu. Muhalefet partisi PYD (Demokratik Birlik Partisi) için savaşanlar yönetimi devraldılar. 2012 yazında kontrol noktaları oluşturdular ve buralarda PYD\'nin yasak bayrağını dalgalandırdılar. Beşar Esad\'ın bilerek Suriyeli Kürtlere özerklik kurmalarına izin verdiği düşünülüyor.

Bu sayede, Türkiye\'yi ve sınırdaki isyanı destekleyen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan\'ı cezalandırmak istiyor. Ilımlı ÖSO, (Özgür Suriye Ordusu) Esad\'a karşı başkaldırmanın erken döneminde hükmetmişti. Arap ÖSO ile Kürt PYD savaşçıları bölgesel çekişmede karşı karşıya gelmişti. Sonrasında, radikal milisler, ÖSO\'nun yerini aldı ve güçlü bir şekilde büyüdü. Haziran ayında, IŞİD, etkin bir şekilde Suriye ile sınırı temizleyerek Irak\'ta güçlü bir şekilde ilerledi. IŞİD, şimdi de PYD güçlerinin elinde olan ve Türkiye\'ye komşu olan Kürt bölgelerine saldırmak için tehdit oluşturuyor.

PROBLEMLER

Türkiye Suriye\'ye nasıl bakıyor?

Türkiye\'nin Suriye\'ye karşı olan politikası önemli bir nokta. 2011\'in sonbaharından beri, Erdoğan, Esad\'ın \'vahşiliğini\' ayıplayarak ve Esad\'a Arap Baharı\'ndan ders alıp istifa etmesi için seslenerek Suriye\'deki ayaklanmaya destek oldu. Ayrıntılı olarak, Ankara\'nın İslamcı hükümeti Müslüman Kardeşlere ve Orta Doğu\'da olan aynı fikirde olan gruplara arka çıktı. Suriye üzerinde, Erdoğan uluslararası müdahale için çağrıda bulundu, fakat hava sahası olmadan ve insani bir koridor oluşturularak.

Fakat Esad\'ın varlığını sürdürmesi Türkiye\'nin hesaplarına uymadı. Erdoğan, Suriyeli isyancılara karşı fazla yükümlülük aldı ve savaşın sebep olduğu insani yardımın Türkiye üzerindeki etkisini hafife aldı. IŞİD tehditi netleştikçe, Türkiye, ABD\'den gelen bir krizle yüzleşti. ABD, yabancı savaşçıların Türkiye sınırını kullanarak Suriye\'ye geçmesini istemedi. Kobani savaşı, Türkiye\'deki Kürtlerin Suriye içindeki Kürtlere yardım etmek istemesi tartışılmaya başladı.

IŞİD\'e karşı Türkiye\'nin rolü nedir?

Türkiye, müslüman olan ilk NATO ülkesi. IŞİD, Irak\'ta ilerleyince, Türkiye isyancılara karşı kurulan Barack Obama\'nın yönetimindeki koalisyona isteksiz yaklaşıyor. Hem Suriye\'de hem de Irak\'taki hava saldırıları düzenlemeyi reddetti. Ankara\'daki kıdemli bir figürün \'IŞİD karşıtı strateji, Esad rejimini hedef almadan işe yaramaz\' diyerek ısrar etti. Fakat ABD, İngiltere ve diğer ülkeler bunu yapmaya hazır değildi ve Şam üzerinden askeri baskı yaparak siyasi çözümlere zorlamayı önerdi.

Türkiye, IŞİD\'e saldırarak Esad\'ın güçleneceğinden korkuyor. Türkiye, Kobani\'deki patlamaları, kendi çıkarları için eleştiriyor. Erdoğan, IŞİD ile PKK arasında bir fark olmadığını açıklarken, PKK\'nın müttefik kuvvetlerinden olan YPG, (PYD\'nin askeri kanadı) Kobani\'de savunmaya geçti.

Olay yerinde neler oluyor?

Kobani, 2012 temmuzdan beri Kürt kuvvetleri tarafından ele geçirilmiş durumda. Şimdi ise, Kürtler beslenme hatlarından ilişkisi kesilmiş ve IŞİD tarafından 3 tarafı sarılmış durumda. Dördüncü tarafı, Türkiye sınırına bakıyor ve orası da Türkiye askeri birlikleri tarafından kontrol ediliyor. Türkler Suriyeli Kürtlerin IŞİD saldırısından kaçmalarına izin verdi ama Türk ve Suriyeli Kürtlerin savaşa katılmasına engel oldu.

Kürt Devleti için Ne gibi beklentiler var?

Yaz boyunca Federal Kürdistan Başkanı Mesut Barzani, Kürt devletine yönelik adımlar hakkında bilgi vermişti. Bu da, Kürt peşmergelerinin askeri ilerleyişine denk gelmişti. Kürt peşmergeler, petrol zengini şehir olan Kerkük\'ü ve Irak askerlerinin terk ettiği bölgeleri ele geçirmişti. Irak askerinin terk ettiği diğer bölgeleri de IŞİD tekrardan işgal etti.

Barzani, yeni bölgeler için bir referandum öne sürdü; Kürtlere ve diğer gruplara da yurt olsun diye yeni bölgeleri Kürdistan\'ın bir parçası olmasını önerdi. Bağımsızlığa giden bu yol Ağustos ayında Nuri El-Maliki\'nin ülkeyi terk etmesiyle beraber engellenmiş oldu. Kürdistan da 2003\'ten beri bu acı çekişmeye bağlı kalarak, ülkedeki petrol gelirlerini nasıl paylaşacağını bilemedi.