Maddi durumu ve fiziksel gücü yeterli olan Müslümanlara farz olan hac ibadeti, 19 Haziran Çarşamba günü sona erdi. Bu yıl Hac ibadetleri için Suudi Arabistan’da olan hacı adayları, aşırı sıcaklarla mücadele etmeye çalıştı. Aşırı sıcaklar nedeniyle hayatını kaybeden hacı adaylarının sayısı 1300’ü aştı. Vefat edenlerin ölüm nedenleri, kalp-damar hastalıkları ve enfeksiyona bağlı hastalıklar olarak açıklandı.
Bu yıl hac ibadetine 1,6 milyonu yurt dışından olmak üzere yaklaşık 1,8 milyon hacı katıldı
Suudi Arabistan Sağlık Bakanı Fahad el-Jalajel, Hac için yapılan sağlık planlarının başarılı olduğunu açıklasa da bu kadar çok hacı adayının neden öldüğü akıllardaki soru işareti.
Peki neden bu yıl, bu kadar çok kişi öldü?
Aşırı sıcaklar
Suudi Arabistan’da hava sıcaklığı gölgede 51,8 dereceye yükseldi. Kavurucu sıcakların, ölüm sayısının artmasında önemli bir faktör olduğu muhakkak.
Yetkililer ibadet edenlere şemsiye taşımaları, özellikle sıcak öğle saatlerinde dışarıda bulunmamaları ve bol su içmeleri çağrısında bulunsa da pek çok hacı adayı sıcak çarpması sonucu hayatını kaybetti.
Hacı adaylarının birçoğunun yaşının 60 yaş ve üzeri olması da riski beraberinde getirdi.
Hayatımızın her alanında hissetmeye başladığımız iklim krizine de bir parantez açmak gerek. Bilim insanları, küresel ısınmanın hac koşullarını daha da zorlaştıracağı konusunda uyarıda bulunuyor.
Dünyanın 2030’a kadar 1,5 derecelik ısınmaya ulaşması durumunda, Hac sırasında sıcak çarpması riskinin beş kat artabilir.
Aşırı kalabalık ve temizlik
Bazı kaynaklar, Suudi yetkililerin süreci kötü yönettiğini söylüyor. Örneğin konaklama ve tesislerin kötü yönetildiğini, aşırı kalabalık çadırların yeterli soğutma ve sanitasyon olanaklarından yoksun olduğunu söyleyen hacılar var.
Bazı hacılar, “Bu çadırlarda boğulacak gibiydik, terden sırılsıklam olduk. Korkunç bir deneyimdi” diyor.
Ulaşımda yaşanan sorunlar
50 derecenin üzerine çıkan sıcakta en büyük sorunlardan biri de ulaşım oldu. Hacılar, uzun mesafeler yürümek zorunda kaldı. Bazı hacılar, rota üzerindeki bazı yolların kapalı olmasından bazıları ise ulaşımın yetersizliğinden şikâyetçi.
Suudi Ulaşım Otoritesi, hacıların taşınması için 27 binden fazla otobüsün ayarladığını açıklasa da hac organizatörleri, “Senelerdir geliyorum, bu benim en kötü hac yolculuğum” diyor.
Tıbbi hizmetlerde yetersizlik
Sağlık hizmetlerindeki gecikmeler de bir diğer neden. Pek çok hacı adayı aldıkları hizmetin yetersiz olduğunu söylüyor. Örneğin sıcaktan sağlık sorunları yaşayan hacı adayları için ambulans ve ilk yardımın mevcut olmadığını söyleyenler var.
Yaşlı, sakat ya da hasta hacı adayları
Pek çok Müslüman, ömrünün sonuna doğru Hacca gidiyor.
Örneğin Bangladeş’teki Müslüman toplum Hac yaparken ölmeyi bir şans olarak görüyor. Bunun özel bir statü kazandırdığını düşünüyorlar.
Her yıl Hac’da ölümlerin yaşanmasının nedenlerinden biri de bu.
Peki Hac’da ölürseniz ne olur?
Ölüm önce resmî makamlara bildiriliyor, kimlik doğrulaması için bileklik veya boyun kimliği kullanılıyor. Doktor belgesi alındıktan sonra Suudi Arabistan resmî makamları ölüm belgesini veriyor.
Ölenlerin cenaze namazları, kişi nerede öldüyse, Mekke’deki Mescid-i Haram veya Medine’deki Mescid-i Nebevî gibi önemli camilerde kılınıyor. Mezarlık defterinde kimin nereye gömüldüğü listeleniyor, böylece aileler isterlerse mezarları ziyaret edebiliyor.(BBC)
