Trump'ın anlaşmadan çekilme kararını almasıyla, ABD Hazine Bakanlığı, İran'a yönelik yaptırımların 90 ve 180 günlük iki aşamayla yeniden uygulanmaya başlayacağını duyurdu. 90 günlük sürenin bugün dolmasıyla birlikte nükleer anlaşmanın ardından kaldırılan İran'a yönelik yaptırımların ilk aşaması yarın uygulamaya konuluyor.
İran'a ilk aşama yaptırımlar neleri kapsıyor?
ABD'nin İran'a yönelik ilk yaptırım paketinin ABD saatiyle bu gece yarısından itibaren devreye girmesiyle İran hükümetinin, ABD doları satın alması, altın ve değerli madenlerle ticaret yapması yasaklanıyor.
İran'ın çelik, kömür, alüminyum ticareti ile otomotiv sektörüne yaptırım uygulanacak. Yarından itibaren Tahran'a sivil havacılık yaptırımları geri getiriliyor. Yaptırımlar kapsamında İran'ın yolcu uçakları ve uçak parçası ithalatı engellenecek.
İran'ın para birimi tümen üzerinden ülke dışında gerçekleşecek önemli işlemlere kısıtlamalar uygulanacak.
ABD'ye İran tarafından yapılan el yapımı halı ve gıda ürünlerinin ihracatı yasaklanıyor.
İran'ın dış borcuna bağış yapılması ve satın alınmasına yaptırımlar kapsamında yasak getiriliyor.
Bakanlığı'na bağlı Yabancı Varlıkları Kontrol Ofisi (OFAC) yaptırımlar nedeniyle ülkelerin uğrayacağı zararların tazmin edilmeyeceğini açıkladı.
ABD Başkanı Trump, 8 Mayıs'ta Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak adlandırılan nükleer anlaşmadan ülkesini tek taraflı çekerek İran'a yaptırımları geri getireceğini açıkladı.
2015'te selefi Barack Obama döneminde imzalanan nükleer anlaşma, seçim kampanyası döneminden beri Trump'ın en çok itiraz ettiği konulardan biri oldu. Anlaşmayı "ABD tarihinde yapılmış en kötü anlaşmalardan biri" olarak nitelemekten geri durmayan Trump, göreve geldikten kısa süre sonra anlaşmadan ülkesini çekti.
Trump'ın anlaşmadan ayrılarak İran'a yaptırımları geri getirmesine anlaşmanın tarafı diğer ülkeler tarafından destek verilmedi. Bununla birlikte ABD'nin anlaşmadan çekilmesinin ardından 90 gün geçmesine rağmen Avrupa ülkeleri, İran'ı ABD'nin tek taraflı yaptırımlarından koruyacak ciddi önlemler alamadı. AB, İran'ın anlaşmaya riayet ettiği sürece anlaşmaya bağlı kalacağını duyursa da bunu pratikte nasıl uygulayacağı merak konusu.
Küresel şirketlerin birçoğu ülkeden çekildi
İran'da büyük yatırımlar yapan küresel şirketlerin birçoğu ABD'nin yaptırım tehditlerinin ardından birer birer İran'dan çekildi. İran'da Güney Pars doğalgaz sahasında İran hükümetiyle 4 milyar 200 milyon avroluk yatırım anlaşmasına imza atan Total, İran’a yönelik yaptırımların sona ermesi sonrasında bu ülke ile iş birliği yapan ilk Batılı şirket olmuştu.
ABD'nin yaptırımları nedeniyle İran'dan çekilen Total, ABD'nin, Fransız ve Avrupalı yetkililerin desteğiyle ülkede yatırım yaptığı proje konusunda özel bir ayrıcalık sağlaması halinde projeye devam edebileceklerini açıklasa da Avrupa ülkeleri şu ana kadar bu konuda bir ilerleme sağlayamadı.
