Rusya'nın mevzilerini genişlettiği Rodinske bölgesinde küçük bir yerleşimden barut kokuları yükseliyor. Birkaç dakika sonra kokunun nereden geldiğini buluyoruz.
250 kiloluk bir bomba bu kasabanın idari binasını ve üç konutu yerle bir etmiş. Patlamanın ertesi günü bu noktaya varıyoruz, ancak enkazın bir kısmı hala tütüyor. Kasabanın çeperlerinden silah sesleri geliyor. Bunlar, Ukraynalı askerlerin Rus drone'larını vurmak için açtığı ateşin sesleri.
Rodinske, çatışmaların yoğunlaştığı Pokrovsk kentinin 15 kilometre kuzeyinde. Rusya geçen sonbahardan beri burayı güneyden ele geçirmeye çalışıyor. Ukrayna güçleri ise Rus askerlerini şimdiye kadar engellemeyi başardı.
Rusya ise taktik değiştirdi ve kenti kuşatıp ikmal yollarını kesmeye yöneldi.
Geçtiğimiz iki hafta Ukrayna'da ateşkese yönelik diplomatik çabalardan sonuç çıkmadı. Rusya ise saldırılarını yoğunlaştırdı ve Ocak ayından bu yana en büyük ilerlemeleri kaydediyor.
Rodinske'de tam olarak bunu görüyoruz.
Kasabaya gelişimizin ilk dakikalarında, üstümüzde Rus drone'unun uçuşunu duyuyoruz. Uğultuyu duyan ekibimiz en yakın ağacın altına sığınıyor.
Drone seslerini, güçlü bir patlama sesi takip ediyor. Bu yakınlardaki ikinci bir drone'a ait. Üstümüzdeki drone'un korkutucu vızıldama sesini duymaya devam ediyoruz.
Ses kesildiğinde, yakınlardaki terk edilmiş bir binaya sığınıyoruz. Hareketimizi gören drone tekrar yaklaşıyor.
Rodinske'nin bu şekilde Rus drone'larıyla çevrelenmiş olması, Rus askerlerin daha önce bilinen mevzilerinden daha ileriye ulaşmış olduklarının kanıtı.
Kasabadan çıktıktan sonra bombalanmış ve yerle bir olmuş evlerin yanından geçiyoruz.
Güvenli bir noktada Ukrayna askerleriyle karşılaşıyoruz.
Onlardan birisi olan Serhii, "Rus saldırılarının yoğunlaştığını hissedebilirsiniz. Roketler, havan topları, drone'lar... Kentin ikmal yollarını kesmek için her şeyi yapıyorlar" diyor.
Bu birlik, üç gündür gidecekleri pozisyona ulaşmaya çalışıyor. Bulutlu havayı ya da rüzgarı bekliyorlar. Bu onları drone'lardan koruyabilir.
Fiber optik drone'lar nasıl çalışıyor?
Ukrayna'daki savaşta askerler, değişen teknolojinin ortaya çıkardığı yeni tehlikelere uyum sağlamaya çalışıyor.
Son tehdit, fiber optik kablolu drone. Bu cihazlar, üzerlerine bağlanan onlarca kilometre uzunluğa sahip kablo makaralarıyla, drone kullanan askere doğrudan bağlı şekilde hareket ediyor.
Görüntü ve drone kontrolü, bu fiber optik kabloyla sağlanıyor. Radyo frekansları kullanılmıyor. Dolayısıyla sinyal kesiciden etkilenmiyor.
Drone'lar bu savaşta yaygın şekilde kullanıldığından beri iki taraf da drone karşıtı silahlarını geliştirmeye başladı. Fiber optik drone, bu savunma yöntemlerinin çoğunu alt ediyor.
Rusya, bu yenilik sayesinde büyük bir avantaj elde etmiş görünüyor. Ukrayna ise bu açığı kapatmaya çalışıyor.
Drone pilotu Venia, "Rusya bu cihazları bizden çok önce kullanmaya başladı. Biz hala test aşamasındayız. Bu drone'lar daha alçak uçulması gereken yerlerde kullanılıyor" diyor ve ekliyor:
"Bazen kablosunu makasla kesmemiz gerektiğini söyleyip şakalaşıyoruz."
Fiber optik drone, daha yavaş ve kimi zaman ağaç gibi engellere takılması nedeniyle bazı dezavantajlara sahip. Ancak Rusya bunları yaygın şekilde kullanarak avantaj elde etmiş durumda.
Drone kullanımının yaygınlaşması, askerlerin pozisyonlarında uzun saatler hareketsiz kalmasını da getirmiş.
Ukraynalı Oles, "Bir mevziye girdiğinizde, drone tarafından oraya girerken görülüp görülmediğinizi bilmiyorsunuz. Eğer gördüyse, bu hayatınızın son anları olabilir" diyor.
Maksim ise bir mevzide en uzun 31 gün beklemek zorunda kaldığını, ancak 90 ya da 120 gün bir noktada kalanlar olduğunu anlatıyor: "Drone kullanılmıyorken bir noktada 3-7 gün arası bekliyorduk."
Rus askerlerin taktik değiştirdiğini, eskiden gruplar halinde saldırmalarına rağmen şimdi 1-2 kişi olarak ayrı ayrı hareket ettiklerini, bazen motosiklet kullandıklarını anlatıyorlar.
Bu durum, satranç oynamaya benzemeye başlamış. Tarafların ne kadar ilerlediğini saptamak da eskisinden daha zor.
Rusya mevzilerini ilerletmiş olsa da Donetsk'in tamamında kontrolü elde etmesi kolay olmayacak.
Ukrayna, saldırıları güçlü şekilde püskürttü ama devam edebilmesi için ikmal hatlarının açık olması gerekiyor.
Öte yandan savaş dördüncü yazına giriyor ve Ukrayna'nın insan gücü Rusya karşısında zorluklar yaşıyor. Tanıştığımız askerlerin çoğu, savaş başladıktan sonra silah altına alınmış. Yalnızca birkaç aylık eğitimle cepheye gelmiş.
Maksim, savaştan önce bir içecek firmasında çalışıyormuş. İki yaşındaki oğlunu çok özlediğini anlatıyor: "Onunla arada bir görüntülü konuşuyoruz, bu şartlarda ancak bu kadar oluyor." (BBC- Yogita Limaye)
