Almanya, Fransa ve İngiltere'nin (E3 ülkeleri), İran'ı taahhütlerini tam olarak yerine getirmeye ikna etmek ve İhtilaf Çözüm Mekanizmasını değerlendirmek amacıyla bakanlar toplantısı yapmayı amaçladığı belirtildi.
Almanya’nın Başkenti Berlin’de toplanan E3 ülkelerinin dışişleri bakanlarının yaptıkları ortak açıklamada, E3 ülkelerinin Avrupalı ortakların güvenlik çıkarlarını temsil ettikleri belirtildi.
Açıklamada, Avrupa'nın güvenlik çıkarlarının İran’ın hiçbir zaman nükleer silah geliştirmemesinin sağlanmasını da kapsadığı ifade edildi.
Bu kapsamda Viyana’da anlaşmaya varılan nükleer anlaşmanın kilit önem taşıdığı ifade edilen açıklamada, ABD’nin bu nükleer anlaşmadan çekilmesi ve İran’a yeniden yaptırım uygulanması yönündeki kararının E3 ülkeleri tarafından üzüntüyle karşılandığı, 2018 mayıs ayından itibaren de bu ülkelerin nükleer anlaşmanın sürdürülmesi için çaba sarf ettiği kaydedildi.
Açıklamada, E3 ülkeleri olarak nükleer anlaşmadaki taahhütlerin yerine getirildiği ve İran'la ticaret yapma amacıyla Ticareti Destekleme Enstrümanı'nın (INSTEX) kurulduğuna işaret edildi.
Ancak İran'ın 2019’dan sonra bu nükleer anlaşmadaki yükümlülükleriyle çelişen önlemler aldığı vurgulanan açıklamada, bundan büyük endişe duyulduğu belirtildi.
Açıklamada, bu yüzden ileriye dönük bir diplomatik yol bulunması, nükleer anlaşmanın ayakta tutulması ve anlaşmadaki taahhütlerin tamamıyla yerine getirilmesi umuduyla E3'ün 14 Ocak’ta İhtilaf Çözüm Mekanizmasını işlettiği aktarıldı.
Bu bağlamda İran'ın nükleer anlaşmayı imzalayan taraflarla koordineli şekilde somut önlemler almaya çağrıldığı açıklamada, E3 ülkelerinin gerçekçi bir yaklaşıma hazır olduğu ve İran’dan yapıcı bir cevap beklenildiği vurgulandı.
Açıklamada, "İran'ın taahhütlerini tam olarak yerine getirmeye ikna etmek ve İhtilaf Çözüm Mekanizmasını değerlendirmek için bir bakanlar toplantısı yapmayı amaçlıyoruz." ifadesi kullanıldı.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın (UAEA) çabalarına rağmen İran’ın UAEA'nın giriş talep ettiği şehirlere erişimi reddetmesinin endişeyle karşılandığı belirtilen açıklamada, bunun ajansın görevini yerine getirememesine yol açtığı kaydedildi.
Bu konuda UAEA Yönetim Kurulunun son oturumunda buna ilişkin bir karar aldığına işaret edilen açıklamada, "İran’ı UAEA ile ivedilikle ve kapsamlı bir şekilde iş birliği yapmaya ve şehirlere erişim izni vermeye çağırıyoruz." denildi.
E3'ün BM Güvenlik Konseyi’nin 2231 sayılı kararının tam olarak uygulanması için çalıştığı belirtilen açıklamada, "Ancak biz 2231 sayılı karar çerçevesinde ekim ayında planlanan konvansiyonel silahlara yönelik BM ambargosunun kaldırılmasının bölgesel güvenlik ve istikrara etkileri olacağına inanıyoruz. Biz, konvansiyonel silahların ve füze teknolojinin ihracatına yönelik AB tarafından uygulanan ambargoların 2023 yılına kadar yürürlükte kalacağını hatırlatıyoruz." ifadesi kullanıldı.
E3 ülkelerinin bu konuyu, nükleer anlaşmanın tarafları olan Çin ve Rusya'nın yanı sıra BM Güvenlik Konseyi’nin tüm üyeleri ve diğer önemli aktörlerle de ele alacağı dile getirildi.
İran’ın nükleer programı, bölgeyi istikrarsızlaştırma faaliyetleri ve balistik füze programına ilişkin zor konuların uzun vadede çözülmesi gerektiği vurgulanan açıklamada, azami baskı stratejisinin bu amaç için elverişli olmadığı ifade edildi.
Bunun yerine makul bir diplomasi ve diyalog yolunun izlenmesinin önemine vurgu yapıldı.
E3 ülkelerinin nükleer anlaşmadaki taahhütleri yerine getirmeyi sürdüreceği yinelenen açıklamada, İran'a bu anlaşmayla uyumlu olmayan tedbirleri geri alma ve anlaşmayı tamamıyla uygulama çağrısında bulunuldu.
