Leyla Bedirxan'ın mezarının taşınma süresi 2054 yılına kadar uzatıldı. Eğer Leyla Bedirxan'ın mezarda kalma süresi uzatılmasaydı, naaşı "kimsesizler" mezarlığına taşınacaktı.
Kürt yazarlar Ahmet Kardam ve Osman Aydın ortak bir açıklamayla, Abdulrezak Bedirxan'ın kızı Leyla Bedirxan'ın mezarının uzun bir çabanın ardından yok olmaktan kurtarıldığını ve koruma süresinin 30 yıl uzatıldığını duyurdu.
Mezarın süresi 22 Temmuz 2024 tarihinde sona eriyordu
Ahmet Kardam ve Osman Aydın tarafından yapılan ortak açıklamada süreçle ilgili şu bilgiler paylaşıldı:
“FaceBook sayfalarımızdaki dostlarımızın anımsayacakları gibi, 28 Temmuz 2023 günü yaptığımız orak açıklamayla, Abdürrezzak Bedirhan’ın kızı Leyla Bedirhan’ın nerede olduğu bilinmeyen mezarını bulmak için giriştiğimiz çabanın bir dizi dostumuzun da yardımlarıyla başarıya ulaştığını, mezarın Paris’te Saint-Cloud Mezarlığında olduğunu duyurmuştuk. Leyla Bedirxan’ın mezarının bulunması dostlarımız Pascal Boran, Mücahit Özden Hun, Behice Feride Demir, Leyla (safiye) Ataç, Rohat Alakom, Saadet Irmak, Fatma Toksoy ve Cihan Bazencir’in özverili katkılarının eseriydi.
Sonradan edindiğimiz bilgilere göre, Leyla Bedirhan 1974 yılında ölen eşi Henri Touache’yi evlerinin yakınındaki bu mezarlıkta satın aldığı bir mezara defnetmiş, kendisi de 26 Aralık 1986’da ölünce annesi tarafından kuzeni Herman Pinkasfeld tarafından aynı mezara defnedilmişti.
“Bir mirasçının Saint-Cloud Belediyesi’ne başvurması gerekiyordu”
Mezarı bulma sevincimiz ne yazık ki uzun sürmedi. Mezarın süresi 22 Temmuz 2024 tarihinde sona eriyordu. O tarihten önce sözleşme yenilerek süresi uzatılmayacak olursa, Leyla Bedirhan ile eşi Henri Touache’un mezarları kimsesizler mezarlığına kaldırılacak ve o mezar yeri bir başkasına satılacaktı! Sözleşmenin yenilenip süresinin uzatılabilmesi ise, Leyla Bedirhan’ın cenazesini o mezara defnetmiş olan anne tarafından akrabası Herman Pinkasfeld’in aynı soyadını taşıyan bir mirasçısının bu konuda Saint-Cloud Belediyesi’ne başvurmasını gerektiriyordu. Belediye, Leyla Bedirhan’ın herhangi bir akrabasının bu konuda yapacağı başvuruyu kabul etmiyordu. Mezarın kurtarılabilmesi için ya Herman Pinkaskfeld’in bir akrabasını bulacaktık ya da Saint-Cloud Belediyesi’ni Leyla Bedirhan için “istisnai durum” kategorisine dahil ederek mezar süresini uzatmaya razı edecektik. Ama bu ikinci şık için belediyeye bunu kabul ettirecek bir kurum bulmamız gerekiyordu ki, çabalarımıza rağmen böyle bir kurum bulamadık!
O çaresizliğimiz içinde, Leyla Bedirhan’ın mezarına ilişkin gelişmeleri en başından beri yakından izleyen Hasan Çakır’ın yönlendirmesiyle, dostumuz Ramazan Yıldız mezarın yıpranmış yazılarını yeniletip gerekli onarımlarını yaptırır.
Dansın Kürt Prensesi
Leyla Bedirhan’ın mezarının bulunduğu müjdesini 450 bin kişiye ulaştırmış olan Kürt soprano Pervin Çakar da 17 Mart 2024 tarihinde Paris’te Leyla Bedirhan’ın anısına kendi olanaklarıyla önemli bir resital verir.
Epey yankı uyandıran bu resitalden hemen sonra, “Dansın Kürt Prensesi Leïla Bederkhan” kitabının yazarı dostumuz Leyla (Safiye) Ataç, söz konusu kitabının yazım sürecinde ilişki kurmuş olduğu Pinkasfeld ailesiyle kurduğu ilişki dolayısıyla, artık hayatta olmayan Herman Pinkasfeld’in akrabası Bayan Danielle Pinkasfeld’e ulaşıp aile şeceresine ilişkin şemaları da aktararak, mezarın süresinin uzatılması için belediyeye başvurmasını sağlar.
Bu başvurunun belediyece henüz incelenmekte olduğu 3 Haziran 2024’te Osman Aydın Saint-Cloud Belediyesi Başkanı Eric Berdoati’ye gönderdiği bir mektupla, dünyaca ünlü bale sanatçı ve Fransız vatandaşı Leyla Bedirhan’ın Paris’in açık hava müzeleri niteliğindeki mezarlıklarından biri olan Saint-Colud Mezarlığındaki mezarının süresinin uzatılmasını diler.
Ağustos 2024’te belediye, Danielle Pinkasfeld’in başvurusu hakkında kesin bir karar alınıncaya kadar Leyla Bedirhan’ın mezarının iki yıl süreyle bir başkasına satılmasını durdurma kararı alır.
Ocak 2025’te Danielle Pinkasfeld’den mezarın süresinin uzatılması bedeli olarak belli bir miktar ödeme yapması bildirilir. Belediye yatırılması istenen bu miktarı Ramazan Yıldız, Danielle Pinkasfeld, Behice Feride Demir, Leyla (Safiye) Ataç ve Esma Akbulut kendi aralarında toplarlar.
30 yıl süre ile uzatıldı
Aynı ayın sonunda, 28 Ocak 2025’te, Saint-Cloud Belediyesi Danielle Pinkasfeld’e mezarın süresinin uzatılması talebinin kabul edildiğini ve iki ay içinde bu konudaki “resmi karar”ın kendisine iletileceğini bildirir.
Belediye 5 Mart 2025 tarihinde Leyla Bedirhan’ın mezarına ilişkin kesin kararını Danielle Pinkasfeld’e bildirir: Leyla Bedirhan’ın süresi 22 Temmuz 2024 tarihinde sona ermiş olan mezarının süresi 21 Temmuz 2054’e kadar, 30 yıl süreyle uzatılıyordu!
Otuz yıl sonraya muhtemelen hiçbirimiz aynı çabayı bir kez daha gösterebilecek durumda olmayacağız. O zaman geldiğinde bu işi o günün duyarlı Kürt kuşakları üstlenmeli.”
Leyla Bedirxan kimdir?
Leyla Bedirxan (1908-1986), Kürtlerin en ünlü sanatçılarından biridir. Dans ve bale sanatçısı ve Kürt ulusal modern dansının kurucusu olarak tanınır.
Abdülrezak Bedirxan'ın kızı ve Bedirxan ailesinin bir üyesidir. 1974 yılında Paris'teki Saint-Cloud Mezarlığı'na defnedilmiştir.
Leyla Bedirxan hem sanatıyla hem de Kürt ulusal kültürünü dünyaya tanıtma mücadelesiyle Kürt halkının tarihinde önemli bir yer tutmaktadır.(Nerinaazad-Rudaw)
