AFP’nin aktardığı habere göre, Türk yaptığı yazılı açıklamada, İran’da bu yıl genellikle uyuşturucu suçlarından hüküm giyenler ve azınlık mensubu kişiler olmak üzere en az 209 kişinin idam edildiğini bildirdi.
Türk açıklamada, “İran’da bu yıl şimdiye kadar ortalama olarak her hafta 10’dan fazla kişi idam edildi, bu da İran’ı dünyada en çok idam yapılan ülkelerden biri yapıyor” dedi.
Hükümetin şeffaf olmaması nedeniyle gerçek idam sayısının bilinmediğini ve bu rakamların daha yüksek olmasının muhtemel olduğuna dikkat çeken Türk şunları ekledi;
“İran, bu hızla endişe verici bir şekilde geçen yıl yaklaşık 580 kişinin infaz edildiği bildirilen bir yolda ilerliyor. Bu, özellikle idam cezasının evrensel olarak kaldırılmasına yönelik artan fikir birliğini düşündüğünüzde, korkunç bir rekor.”
BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Sözcüsü Ravina Şamdasani, Cenevre’de düzenlediği basın toplantısında, “Mevcut eğilim bu yıl devam ederse, İran’da 972 idamın bildirildiği 2015’ten bu yana en yüksek idam cezası oranları kaydedilecek” dedi.
BM kaynaklarına göre, yalnızca son 14 gün içinde çoğu uyuşturucudan hüküm giyen, 22’si Beluç azınlığından olmak üzere en az 45 kişi idam edildi.
İdamların rekor kıracağına dair endişe
Oslo merkezli İran İnsan Hakları Örgütü (IHR) ve Paris merkezli İdam Cezasına Karşı Birlikte (ECPM) adlı örgüt, İran’da 2022’deki idamların, bir önceki yıla göre yüzde 75 arttığını bildirdi.
STK’lar geçtiğimiz ay yaptıkları ortak açıklamada, 2022’de 582 idamın belgelendiğini bildirerek, “Bir kez daha idam cezası, İran rejimi tarafından gücünün istikrarını sürdürmek için nihai bir sindirme ve baskı aracı olarak kullanıldı” ifadelerini kullandı.
İran’da bu hafta başında, Yusuf Mehrdad ve Sadrullah Fazeli Zare isimli iki kişi dini değerlere ve Hz.Peygamber’e hakaret ettikleri gerekçesiyle idam edildi.
Kınamalara rağmen savunma
İran’da geçtiğimiz Cumartesi günü, İran asıllı İsveç vatandaşı olan Habib Chaab idam edildi.
Chaab, İstanbul ziyareti sırasında İran istihbarat ajanları tarafından kaçırıldıktan sonra Ahvaz'ın Kurtuluşu İçin Arap Mücadele Hareketi’ne (AKAMH) liderlik etmekten yargılandı.
Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Pazartesi günü İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ile yaptığı telefon görüşmesinde Chaab’ın idamını kınadı.
Borrell ayrıca, İran asıllı Alman vatandaşı Cemşid Şarmehd’in idam edilmemesini istedi.
İran Dışişleri Bakanlığı ise, Borrell’in eleştirilerini ‘eksik ve yanlış’ olarak nitelendirerek eleştirdi.
İran Yargı Erki Sözcüsü Mesud Setayeşi ise idam kararını savunarak, “Habib Chaab konusunda ABD aygıtının izleri açıktır. İstihbaratımız bu uluslararası teröristi yakalamasaydı bugüne kadar işlediği suçlara devam edecekti” dedi.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ise Twitter’da yaptığı açıklamada, “ABD, İran-İsveç çift uyruklu Habib Chaab’ın haksız yere idam edilmesini kınıyor. Sevenlerine başsağlığı dileriz. İran’ın insan hakları ihlallerine karşı koyma kararlılığımızda İsveç ve diğer ortaklarımızın yanındayız” ifadelerini kullandı.
İngiltere Dışişleri Bakanı James Cleverly de, idamdan duyduğu rahatsızlığı dile getirerek, Tahran’ı tüm idamları durdurmaya çağırdı.
