Irak hükümetinden bir heyet Feyli Kürtlerin “vatandaşlık sorununu” çözmek için İran’ı ziyaret ediyor. Irak Bakanlar Kurulu geçtiğimiz aylarda tarih boyunca büyük bir zulme uğrayan Feyli Kürtlerinin haklarının tazmin edilmesini kararlaştırmıştı.
Rûdaw’a açıklamalarda bulunan Irak Göç ve Göçmenler Bakanlığı Sözcüsü Ali Cihangir, Dışişleri, İçişleri ve Göç ve Göçmenler Bakanlıklarından ortak bir heyetin mülteci statüsündeki Feyli Kürtlerin kimlik sorunlarını çözmek amacıyla kısa zamanda İran’I ziyaret edeceğini söyledi.
Bakanlık sözcüsü Irak’ta nüfusları 3 milyon olarak tahmin edilen Feyli Kürtlerinin, Baas rejimi döndeminde “Irak vatandaşlıklarını iptal etmesiyle” 160 bin Feyli ailenin İran’a göçertildiği bilgisini verdi.
Ali Cihangir "Irak Bakanlar Kurulu Feyli vatandaşlarının haklarının tazmin edilmesi ve vatandaşlık verilmesi için 3 bakanlığın ortak bir komisyon oluşturulmasını kararlaştırdı. Komisyon Tahran, İsfahan, Kirmanşan, İlam eyaletleri başta olmak üzere bir çok kentte Feyli Kürtlerinin tespiti için belge toplama çalışması yürütecek" dedi.
Irak Bakanlar Kurulu’nda Feyli Kürtler hakkında karar
Irak Bakanlar Kurulu 28 Mart 2022 tarihinde, Feyli Kürtlerinin haklarının tazmin edilmesi amacıyla bir dizi karara imza attı. Karara göre Feyli Kürtlerinin haklarının tazmin edilmesi ve İran'a göçertilen ailelerin vatandaşlık sorunun çözümü için dışişleri, içişleri ve göç ve göçmenler bakanlıklarının görevlendirilmesini kararlaştırmıştı.
Karar çerçevesinde, Irak’ın 2022 bütçesinden Feyli Kürtlere bütçe ayrılması için maliye bakanlığı görevlendirildi. Kararda ayrıca göçertilen Feyli Kürtlerinin el konulan arazi, mal ve mülklerinin geri verilmesi amacıyla Mülkiyet Şikayetleri Komisyonu'nun araştırması sonucu tazminat verilmesi öngörülüyor.
Kararda ayrıca, Feyli Kürtlerin mal ve mülklerinin iadesi için Irak Parlamentosu’nun Toplu Mezarların Korunması, Şehitler ve İnsan Hakları komisyonları, katliama uğrayan Feyli Kürtlerine ait toplu mezar ve cenazelerinin yerleri ile kimikleri hakkında belge toplanması amacıyla görevlendirildi. Ve Feyli Kürtlerinin yüksek öğrenim görme haklarının tanaması da kararlaştırıldı.
Irak Yüksek Federal Mahkemesi, 22 Şubat 2022 tarihli kararında Feyli Kürtlerinin de Irak Parlamentosu’nda Hristiyan, Sabii grupları içerisinde kota sahibi olmasını kararlaştırmıştı.
Kürdistan’daki mücadeleye destek verdikleri için binlerce Feyli Kürt katledildi
Şii mezhebine mensup Feyli Kürtler, Baas rejimi döneminde etnik ve inançları nedeniyle büyük baskı, sürgün ve katliamlara maruz kaldı.
1980 yılında Saddam Hüseyin diktatörlüğünün Komuta Konseyi tarafından alınan 666 sayılı kararla, yaklaşık 300 bin Feyli Kürdünün vatandaşlığı iptal edildi. Aynı süreçte binlerce Feyli Kürt rejim tarafından kaçırılarak kaybedildi.
Irak’ta 1935-1960 yılları arasında peş peşe iktidara gelen rejimler, Bağdat, Diyala, Basra, Vasit ve Mendeli’de yaşayan Feyli Kürtleri ‘Şii Mezhebi’nden oldukları gerekçesiyle İran’a göçe zorladı.
1970’lerde iktidara gelen Baas rejimi, Kerkük başta olmak üzere, bugün 140. Madde kapsamında olan Kürdistani bölgelerde başlatılan “Araplaştırma” sürecine paralel olarak, Feyli Kürtlere yönelik yeni bir “yok etme” süreci başlattı.
Saddam Hüseyin liderliğindeki Baas Partisi, 1970 ve 80’li yıllarda, Kürt ulusal hareketine destek verdikleri gerekçesi ile Feyli Kürtlere yönelik şiddetli bir ayrımcılık ve baskı politikasını uyguladı.
1970-1988 yılları arasında 132 bin Feyli Kürt, İran ve Doğu Kürdistan’a sürgün edildi. Büyük çoğunluğu Bağdat, Diyala, Basra, Vasit ve Mendeli şehirlerinde yaşayan Feyli Kürtler, Güney Kürdistan’daki özgürlük mücadelesine verdikleri destek ve Kürdistan halkının haklarını savundukları için 1980 yılında büyük bir soykırıma maruz kaldılar. Yaklaşık 300 bin Feyli Kürdü'nün vatandaşlığı iptal edildi. Aynı süreçte binlerce Feyli Kürt rejim tarafından kaçırılarak kaybedildi.
Kürdistan Bölgesi, Irak, İran ve Rojhilat’ta 3 milyon Feyli Kürdün yaşadığı tahmin ediliyor.
