Maliki en önemli destekçilerini kaybediyor

Iraklı yetkililer, Irak Başbakanı Nuri El Maliki\'nin, Şiiler için dini mercci olarak kabul edilen Ayetullah Ali Sistani ve müttefiği İran da dahil olmak üzere önemli siyasi destekçilerini kaybettiğini söyledi.

Yetkililer, bu değişikliğin, Maliki\'nin kendi ittifakının üyelerini, desteklerini ve Maliki\'nin iktidarda kalma ihtimalini yeniden düşünmeye ittiğini belirtti.

Görüşmelere dair bilgisi olan Iraklı yetkililer, son günlerde İranllı askeri yetkililer ve diplomatlardan oluşan üst düzey delegasyonun Bağdat ve Şiilerin kutsal başkenti Necef\'te bir araya geldiğini ve kendilerine Maliki\'nin kendi ufak çevresi dışındaki desteğinin tamamını kaybettiğini söyledi.

Görüşmelerin içeriğini anlatan Iraklı yetkililerden biri, İranlı temsilcilerin, Tahran\'ın Maliki\'nin adaylığından uzaklaşmaya başladığının sinyalini verdiğini anlattı.

Eleştirel ifadelerle konuşan Şii politikacılar ayrıca Irak\'taki Şiiler için dini mercii olarak kabul edilen Ayetullah Ali Sistani\'nin, Maliki\'nin koltuğunda kalma ısrarına karşı çıktığını söyledi. Sistani, hükümet kurulurken siyasi bloklar arasındaki görüşmelerde şimdiye kadar çok önemli rol oynuyor.

Son seferide aylar alan bu siyasi süreç, bu kez Sunni militanların, Irak\'taki birçok bölgeyi kontrolü altına alması ve ülkeyi çözülmenin eşiğine getirmesiyle aciliyet kazandı.

Ayetullah Sistani geçtiğimiz hafta sıradışı bir adım atarak, Maliki\'nin ofisine doğrudan bir mektup yolladı. Sistani mektubunda kendisinin, Maliki\'nin başbakan olarak üçüncü dönemine karşı olduğunu söyledi. Görüşmelere katılan üç Iraklı siyasetçi, bu mesajın İranlı yetkililerle de paylaşıldığını kaydetti.

Birçok Şii siyasetçi, Sistani\'nin mektubu, kendisinin, Irak başbakanının, kendi Şii tabanı içinde bile ayrımcı olduğuna ve ülkeyi son yaşanan krizden çıkarmayı başaramayacağına inandığının işareti olduğunu dile getirdi.

İran, Maliki\'nin yükselişinde önemli rol oynadı ve İran\'ın önde gelen isimleri, IŞİD krizinin başlamasından bu yana da Maliki\'nin iktidarını savunmayı sürdürdü. Ayetullah Sistani\'nin Irak\'taki Şii çoğunluk arasında öncemli desteği var ve bu da geçmişte kendisine siyasetteki önemli dönemlerde, karar verilmesi yönünde önemli bir ses olma imkanı tanıdı. Ancak Sistani bu zamana kadar nadiren direkt müdahalede bulundu. Sistani\'nin ofisi, medyadan gelen sorulara yanıt vermedi.

İran\'ın Bağdat Büyükelçiliği ve İran\'ın Birleşmiş Milletler temsicileri de yorum için geri dönüş yapmadı.

Geçtiğimiz haftaya kadar Irak\'ın üst düzey diplomatlarından biri olan Hoshyar Zebari İran\'ın, Sistani\'nin görmek istediği isimle ittifak kuracağını söyledi. Bir Kürt ve Irak\'ın eski dışişleri bakanı olan Zebari\'nin yerine, Maliki ve Kürt kabine üyeleri arasındaki tansiyonun yükselmesinin ardından başka bir isim getirildi.

Zebari, İran\'ın Maliki\'ye, kendisini artık desteklemeyeceklerini söylediğini teyit ettiremediğini, ancak İran\'ın Sistani\'nin tercih ve kararlarına karşı gelmeyeceğini ifade etti.

Bağdat\'ta da Maliki\'nin Hukuk Devleti koalisyonundaki ortakları, Maliki başbakanlık için adaylığını çekmezse, koalisyonu bozacaklarını söyledi.

Hukuk Devleti koalisyonunun diğer ortağı olan Maliki\'nin Dawa partisinden bir siyasetçi, koalisyonun, başka aday düşünüp düşünmemesini tartıştığını söyledi. Maliki\'ye yakın bir isim olan Halid El-Essadi, \"Bu noktada Hukuk Devleti\'nin Nouri El-Maliki\'den başka adayı yok ve yakın zamanda nihai kararı vereceğimizi umuyorum\" dedi.

Ayetullah Sistani\'nin Maliki\'ye gönderdiği mektuptan haberi olmadığını söyleyen Essadi, İran ya da başka bir ülkenin Irak siyasetine karışmasından rahatsız olduğunu belirterek, \"Biz Iraklılar için önemli olan, bizim için iyi olacak bir çözüm bulmak\" dedi.

Bölgesel ve Batılı güçler, Bağdat\'ta daha uzlaştırıcı bir hükümetin, Irak\'ın bütünlüğün korunmasını ve Sünni radikal militan tehdidinin geri püskürtülmesini sağlayacağını ümit ediyor. Obama yönetimi de dahil olmak üzere Maliki\'nin önceki destekçilerinin çoğu, bu durumun artık Maliki liderliğinde mümkün olmadığını savunuyor.

Hilafet ilanından sonra adını İslam Devleti olarak değiştiren militan grububu destekleyen etkili Sünni fraksiyonlar, Maliki çekilir ve Sünniler Irak siyasetine entegre edilirse, İslam Devleti\'ne sırtlarını döneceklerini söylüyor.

Öte yandan Maliki\'nin üçüncü kez başbakan seçilmesi hâlâ mümkün. Maliki\'nin partisi Nisan\'daki seçimlerde parlamentoda en çok koltuğu kazandı.

Eski bir yasakoyucu olan ve şimdi eleştirdiği başbakanın danışmanlığını yapmış olan İzzet Şehbender, Irak liderinin kendisini Şiilerin dini merciinin kurbanı olarak göstererek, Sünni Araplar ve Kürtler de dahil olmak üzere diğer grupların desteğini kazanmak için harekete geçebileceğine dikkat çekti.

Maliki\'nin ayrıca zamana oynayacağı düşünülüyor \"Son dakikaya kadar inatçı davranmaya devam edeceğini\" söyleyen Şehbender, \"Bu strateji daha önce işe yaradı. Sona kadar direniyorsunuz ve o zamana kadar diğer adaylar birbirini elemiş oluyor. Şimdilik Maliki, siyasi bir uzlaşı olmamasından yararlanıyor\" dedi.

Batılı ve Arap yetkililer, İran\'daki liderleri Maliki\'yi destekleme konusunda görüş ayrılığı yaşadığını söylüyor. Yetkililerin bazıları, bölgenin mezhep çatışmasına sürüklenmesini izlemektense, başka bir Şii adayı destekleyeceklerini söylüyor.

Irak ve Batılı yetkililer ayrıca, Tahran\'ın yakın ilişkiler geliştirebileceği bir aday arayışında olduğunu belirtiyor. Irak\'tan başbakanlığa bir Şii, cumhurbaşkanlığına bir Kürt, meclis başkanlığına da bir Sünni seçiliyor.

Iraklı yetkililer, geçtiğimiz hafta ziyarete giden İran delegasyonunun başında Ulusal Yüksek Güvenlik Konseyi\'nin başkanı Ali Şamkhani olduğunu söyledi. Delegasyonda istihbarat, dışişleri, güvenlik ve Devrim Muhafızları\'nın temsilcileri yer aldı.