Rusya ve İran'ın son dönemde niye daha yakın bir görüntü sergilemediği dış basında merak konusu oldu.
Wall Street Journal (WSJ) "İsrail ve ABD saldırılarının ardından bu ortaklık Tahran'a pek yaramadı" derken France24, "Moskova, İsrail-İran çatışmasından fayda mı sağlıyor?" sorusuna yanıt aradı.
Amerikan gazetesinin haberinde, İran'daki nükleer tesislere yönelik ABD saldırılarının ardından Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi'nin Moskova'ya giderek pazartesi günü Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'le görüştüğü hatırlatıldı.
Bu görüşmede "İran halkına yardım etmek için çaba gösteriyoruz" ve "İran'a yönelik saldırıların, hiçbir meşru gerekçesi yok" gibi ifadeler kullanan Putin'in askeri desteğe dair herhangi bir imada dahi bulunmadığı vurgulandı.
WSJ, hem Suriye'de yaptıkları işbirliği hem de İran'ın Ukrayna savaşının başlarında Rusya'ya sağladığı silah ve mühimmatı göz önüne alındığında Moskova'dan daha somut adımlar atmasının beklendiği yorumunu yaptı.
Putin'in İsrail ve Donald Trump'la ilişkilerini korumaya özen gösterdiği ve gerginliğin daha fazla artmasının İran ve Rusya için kötü olduğunu düşündüğü bildirildi.
Uzmanlar, Rusya'yla İran'ın ocak ayında imzaladığı Kapsamlı Stratejik Ortaklık Anlaşması'nın, istihbarat paylaşımının artırılması ve çatışma durumunda düşmanlara destek vermemeyle kısıtlı kaldığını belirtiyor.
Katar Üniversitesi'nden Nikolay Kozhanov, "İran, ABD'ye yönelik misillemesini Rusya'nın desteklemesini isteyebilir ama Moskova bunu asla kabul etmez" dedi.
Washington merkezli Carnegie Uluslararası Barış Vakfı'ndan Nicole Grajewski ise 7 Ekim 2023'te Gazze savaşının başlamasından sonra Tahran'ın Rusya'dan Sukhoi Su-35 savaş uçakları, Mi-28 saldırı helikopterleri, S-400 hava savunma sistemleri ve Yak-130 eğitim uçakları almasını öngören anlaşmanın imzalandığını ancak yalnızca eğitim uçaklarının İran'a ulaştığını hatırlattı.
Grajewski, üretimde yaşanan sorunlar haricinde Körfez Arap ülkelerinin baskısının da bu gecikmede etkili olduğunu söyledi.
WSJ, Rusya'nın ne Karabağ savaşında Ermenistan'a ne de HTŞ öncülüğündeki isyancıların Suriye'deki ilerleyişi sırasında Beşar Esad'a yardım ettiğini anımsattı.
Eski NATO danışmanlarından Fabrice Pothier, "Rusya kendini diktatörlerin arkadaşı gibi lanse etse de o kadar da iyi bir dost değil. Putin, kendisine ihtiyaç duydukları zaman otokrat arkadaşlarına sıklıkla sırtını dönüyor" dedi.
Diğer yandan İsrail-İran savaşının Moskova'ya yaradığını savunanlar da var.
Dünyanın Ukrayna savaşına verdiği önemin azalması ve petrol fiyatlarının artışının Rusya'yı memnun edeceği bildiriliyor.
Brüksel merkezli düşünce kuruluşu Uluslararası Kriz Grubu'ndan Oleg Ignatov, France24'e görüşlerini aktardı:
ABD'nin İsrail'e hava savunma sistemi, füze ve önleme uçağı sağlaması lazım. Bu da sözkonusu silahların Ukrayna'ya gitmeyeceği anlamına geliyor.
Avrupa Dış İlişkiler Konseyi'nden Kadri Liik ise ABD'nin Ortadoğu'da kazanamayacağı bir savaşa daha girmesinin ülkenin çöküşünü hızlandıracağını söyledi.
Çin'in de benzer bir şekilde Tahran'a yalnızca söylemsel destek verdiği anımsatılırken Stockholm Ekonomi Okulu'ndan Tino Sanandaji şöyle diyor:
İran'da yaygın dile getirilen şikayet şu: Çin ve İran gerçek birer dost gibi davranmıyor. İran'ın tecrit altında olmasından, doğal kaynaklara ucuza erişip ikinci sınıf askeri ekipmanı şişirilmiş fiyatlarla satarak istifade ediyorlar. Bazen bu ekipmanları hiç vermiyorlar bile.
