Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, daha önce yaptığı açıklamalarda, nisan ayı itibariyle sistemin aktif hale geleceğini bildirmişti. Ancak Türkiye'nin Rusya'dan geçen yıl aldığı S-400 hava savunma sisteminin aktive edilmesinin yeni tip coronavirüs (Covid-19) salgını nedeniyle ertelendiği ileri sürülmüştü.
Reuters haber ajansına konuşan bir Türk yetkili, savunma sisteminin aktive edilmesi kararından vazgeçilmediğini, ancak nisan ayında kullanıma hazır hale getirme planının ertelendiğini dile getirmişti.
"Aktive Meselesi Türkiye'nin Rusya İle ABD İlişkilerine Bağlı"
Stratejik Düşünce Enstitüsü (SDE) Güvenlik ve Savunma Koordinatörü Mithat Işık, Türkiye ile ABD arasında, S-400’lerin aktif hale getirilmesi konusunda birtakım görüş ayrılıkları olduğunu söyledi.
K24’ün sorularına yanıt veren Mithat Işık, ABD’nin, S-400’lerin aktif hale getirilmesinden itibaren Türkiye’ye F-35’leri satmayacağını söylediğini anımsattı.
ABD’li Senatör John Thune'un Türkiye'den S-400’leri satın alması için sunduğu kanun tasarısını değerlendiren Işık, bunun mümkün olmayacağını belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:
“S-400 hava savunma sistemlerini Rusya’dan aldığımızda, bunların üçüncü bir ülkeye satılması yetkisini vermedik. Şu anki ilişkilere baktığımızda da böyle bir satışın gerçekleşeceğini düşünmüyorum. Ancak Türkiye ile Rusya arasında Libya ve Suriye konusunda birtakım gerginlikler var. Buna paralel olarak Türkiye-ABD ilişkileri gelişirse hava savunma sistemlerinin aktif hale getirilmesi ertelenebilir. Bu da Türkiye’yle ABD arasında ekonomik, siyasi gibi ilişkilerin gelişmesine bağlıdır. Şu anda Türkiye’yle ABD’nin Suriye politikası uyuşmuyor. Libya için de bir muamma söz konusu.”
“Türkiye ile Rusya arasında ilişkiler geliştiği takdirde ülkemiz Doğu Akdeniz’de bu silahları aktif hale getirebilir” diyen Işık, Türkiye’nin hava savunma sisteminde zafiyeti olduğunu sözlerine ekledi.
Öte yandan, ABD’nin Barack Obama döneminde Türkiye’ye Patriot satmadığını dile getiren Işık, “Eğer Patriotları bize satmış olsalardı, şu anda böyle bir durumla karşı karşıya kalmayacaktık. Ayrıca, bana göre S-400’ler görevini yaptı; başlangıçta bize Patriotları satmayan ABD, şimdi bunları bize satmak için uğraşıyor. Bu da S-400’lerin bize sağlamış olduğu farklı bir fayda olarak değerlendirilmelidir” dedi.
"Mesele Siyasi ve Ekonomik"
Anka Enstitüsü Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Sencer İmer ise, ABD’nin S-400’lerin satın alınması konusunda Türkiye’yi birçok kez engellemeye çalıştığını belirtti.
K24’e konuşan Sencer İmer, Türkiye’nin hava savunma sistemine ihtiyacı olduğunu belirterek, şu anda ülkede böyle bir sistemin olmadığını söyledi.
İmer, Türkiye’nin S-400’ler dışında başka bir hava savunma sistemine sahip olmadığı için buna askeri olarak ihtiyaç duyduğunu dile getirdi.
Senatör John Thune'un Türkiye'den S-400’leri satın alması için sunduğu kanun tasarısını değerlendiren İmer, şunları ifade etti:
“Bu sistem, Rusya’nın en gelişmiş hava savunma sistemidir ve Moskova’nın iznine tabidir. Dolayısıyla Rusya’nın böyle bir izni (S-400’lerin ABD’ye satılması) mümkün değildir. Bir an için izin verdiğini düşünelim, Türkiye’nin böyle bir şey yapması mümkün değil, çünkü başka bir alternatifi yok.”
ABD’nin Türkiye ile Rusya’nın arasını açmak için uzun zamandır her şeyi yaptığını iddia eden İmer, söz konusu tasarı önerisinin “kıymetsiz” olduğunu belirtti.
S-400’lerin neden aktif hale getirilmediğiyle ilgili soruya yanıt veren İmer, şunları söyledi:
“Esasen bu sistemin çoktan aktive edilmesi gerekirdi. Şu ana kadar aktive edilmemesini askeri sebeplere değil tamamen siyasi ve ekonomik sebeplere bağlıyorum. Covid-19 pandemisi nedeniyle Türkiye ekonomik sıkıntılarla karşı karşıya. Dışarıya borçlarını ödemesi için döviz tedarik etmesi gerekir. Bu anlamda ABD’de Türkiye’ye karşı olan kanadın, ekonomik alanda da Türkiye’ye sıkıntı çıkarabileceği konusunda endişeler var. Bu da S-400’lerin aktive edilmemesinin bir nedenidir diye düşünüyorum.”
"Türkiye'nin Elindeki S-400'leri Biz Satın Alalım"
Cumhuriyetçi Senatör John Thune, 25 Haziran’da Senato’ya sunduğu öneride Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı S-400 savunma sistemlerinin ABD tarafından satın alınmasını teklif etmişti.
Amaç ise iki ülke arasında krizin aşılması: Böylece F-35 savaş uçaklarının Türkiye’ye satışı mümkün hale gelebilir.
John Thune bu teklifini Amerikan ordusunun füze ihtiyacının karşılanması için 2021 Ulusal Savunma Yetki Yasası tasarısında bir değişiklik önergesi sunarak ortaya koymuştu.
Önerge S-400’lerin satın alınması için gerekli olabilecek meblağların ABD Ordusu'na tahsis edilmesine izin verilmesini öngörüyor.
ABD'li Senatörlerden Türkiye'ye Yaptırım Çağrısı
ABD’li Cumhuriyetçi ve Demokrat dört senatör, Savunma Bakanı Mark Esper’a mektup yazarak, Rusya’dan S-400 satın alması sebebiyle, Türkiye'ye yaptırımların yasa gereği gecikmeden uygulanması çağrısında bulundu.
Senatörlerin Savunma Bakanı’na gönderdiği mektup, Demokrat Senatörler Jeanne Shaheen ve Chris Van Hollen ile Cumhuriyetçi Senatörler Thom Tilis ve James Lankford’ın imzalarını taşıyor.
Diğer senatörleri de etiketleyerek mektubu Twitter’dan paylaşan Senatör Shaheen, “Erdoğan’ın NATO ve transatlantik güvenliği zayıflatmak amacıyla attığı adımların hoş görülmeyeceği konusunda net bir mesaj vermek amacıyla tasarının yasalaşması için çalıştık. Türkiye’nin F-35 tedarik zincirinden çıkarılması, Erdoğan’ın hesap vermesinin sağlanması ve ABD’nin en hassas teknolojilerinin korunmasına yönelik iki partinin de desteğini alan bir çabaydı. Yönetimin gecikmelere son vererek Kongre tarafından yazıldığı gibi yasayı uygulama zamanı gelmiştir” ifadelerini kullandı.
