Türkiye\'de, AKP 3 değişik Anayasa paketini MHP’ye gönderdi. Gönderilen paketlerin ortak noktası ise Cumhurbaşkanı’nın yetkileri. MHP’nin paketler üzerine çalışacağı hafta sonuna kadar da AKP’ye vereceği ileri sürüldü. Taslaklarda “Yedek Parlamento Üyeliği” de yer alıyor.
Taslağa göre bakanların dışarıdan atanması gündemde. TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı’nın “Yedek Parlamento Üyeliği”çalışmasına göre Avrupa’da 20 ülkede yedek parlamento üyeliği sistemi var. Başkanlık ve yarı-başkanlık sistemlerinde parlamento üyesi bir seçilmiş, bakan olarak atandığında yasama üyeliğinden ayrılıyor. Parlamento üyeliği düşerken yerine yedek üye geçiyor ya da parlamento üyeliği geçici olarak askıya alınıyor ve yerine yedek üye göreve başlıyor.
MHP\'ye 3 Paket Sunuldu
Karar yazarı Elif Çakır bugünkü yazısında MHP’nin elindeki dosyayı çok bekletmeyeceğini, hafta sonuna kadar üzerinde çalışıp AKP’ye teslim edeceklerini ileri sürdü. Çakır, Bahçeli’nin açıklamalarından sonra AKP kulislerine yöneldiğini söyleyerek “AK Parti, MHP’ye iki alternatifli bir ‘anayasa taslağı’ değil, üç alternatifli bir hazırlık metni gönderdi” dedi.
Çakır’ın yazısında yer alan MHP’ye sunulan taslaklar şöyle:
“Birinci taslak, 45-50 maddeden oluşuyor. Bir numaralı hazırlık taslağı, ‘sil baştan’ bir anayasa demek. Anayasa Mahkemesi’nden HSYK’ya, YÖK’ten MGK ve askeri yargıya kadar köklü değişiklikler içeriyor. Ki AK Parti’nin MHP ile uzlaşmak istediği taslak metin bu.
İkinci taslak, 12-15 maddeden oluşuyor. MHP lideri Devlet Bahçeli’nin partisinin grup toplantısında ‘AK Parti’nin anayasa taslak metni tarafımıza resmen iletildi’ diyerek işaret ettiği metin bu. Ki MHP daha çok bu metin üzerinde duruyor. İkinci taslak metin anayasada kısmi değişiklikler içeren, ‘yasama ve yürütme’nin yetkilerini yeniden düzenleyen yani daha çok ‘hükümet sistemi’ ile ilgili maddeleri kapsıyor:
Başkan ve Meclis çift taraflı birbirini feshedebilecek. Milletvekilleri kabinede yer alamayacak. Bakanlar dışarıdan atanacak. Başbakan olmayacak. Güçlü bir parlamento olacak. ABD’deki gibi ‘başkana’ 5 artı 5, yani iki kez seçilme hakkı tanınacak. Parlamento ve başkanlık seçimi eş zamanlı yapılacak. Sistem, parlamentoda ikiden fazla partinin olmasına imkan tanıyacak.
MHP’nin hukukçuları bu ‘ikinci taslak’ metin üzerinde çalışıyor. Aslında buna çalışma demeyelim. Zaten ikinci taslak metin, MHP’nin hassasiyetleri göz önünde tutularak hazırlandı. Ufak tefek rötuşlar demek daha doğru. MHP ile AK Parti’li milletvekillerinden oluşan bir komisyon kurulacak ve son düzenlemeler bu metin üzerinde yapılacak.
Üçüncü taslak, oldukça dar kapsamlı bir anayasa değişikliğini içeriyor. Ufak dokunuşlarla cumhurbaşkanının fiili yetki kullanma durumunu yasal zemine kavuşturmaya yönelik bir taslak metinden oluşuyor. Ne MHP ne de AK Parti’nin üzerinde çok fazla durduğu bir taslak metin değil.
Taslakların Ortak Noktası
Üç metnin ortak noktası ise Anayasa’da cumhurbaşkanının görev ve yetkilerini belirten ve yıllardır tartışma konusu olan 101. maddedeki ‘Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesilir’ cümlesinin çıkartılmış olması.
Peki, diyelim ki ‘yeni anayasa’ ile sistem değişti ve yasal olarak Türkiye’ye ‘başkanlık sistemi’geldi. Anayasa’ya giren ‘hükümet sistemi’ ne zaman yürürlüğe girecek?
Hemen geçici bir madde ile Cumhurbaşkanı yasal olarak yetkilerini bu kez ‘yasal olarak’kullanmaya başlayabilir ve 2019’da parlamento ve başkanlık seçimi yapılır. Ya da Türkiye yine geçici bir madde ile seçime gidebilir. Referandum sonrasında Türkiye’nin içinde bulunduğu süreç ve gelişmeler durumu belirleyecek.”
Mecliste Neler Yaşanacak
AKP ve MHP bir taslak üzerinde anlaşırlarsa eğer teklif önce Anayasa Komisyonu’na ardından Genel Kurul’a gelecek. Teklif anayasada değişiklik öngördüğü için 330 oyu aranacak. Anayasanın değiştirilmesi en az TBMM üye tamsayısının üçte biri olan 184 milletvekilinin imzasıyla teklif edilebiliyor.
Cumhurbaşkanı anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları, bir daha görüşülmek üzere TBMM’ye geri gönderebiliyor. TBMM, geri gönderilen kanunu, üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu (367) ile aynen kabul ederse Cumhurbaşkanı bu kanunu halkoyuna sunabiliyor.
Meclis’te 550 milletvekili bulunuyor. AKP’nin 317, CHP’nin 133, HDP’nin 59, MHP’nin 40 milletvekili var. Bir de bağımsız milletvekili bulunuyor.
