Yerel seçimler öncesinde, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin, ‘Cumhuriyetin 100. yılında 100 il’ açıklaması, uzun yıllardır il olmayı bekleyen Van’ın Erciş ilçesinde de beklentiyi yükseltti. Erciş, tarihi yapısı ve stratejik konumuyla Urartu, Pers, Osmanlı ve Selçuklu medeniyetlerine dayanan zengin bir kültürel mirasa sahip. Van Gölü’nün kuzeyinde yer alan ve 171 bin civarında nüfusa sahip büyük bir ilçe.
Erciş’in, il olması durumunda Van’ın Muradiye ve Çaldıran, Ağrı’nın Patnos ayrıca Bitlis’in Adilcevaz ilçelerinin de Erciş’e bağlanması muhtemel olarak görülüyor. 171 bin nüfusa sahip olan Erciş’e, 45 bin 718 nüfusa sahip Muradiye’nin, 58 bin 635 nüfusa sahip Çaldıran’ın, 114 bin 81 nüfusa sahip Patnos’un ve 29 bin 541 nüfusa sahip Adilcevaz’ın bağlanması ile birlikte toplam 418 bin 975 nüfusu olan bir il ortaya çıkıyor.
Van’ın nüfusu 821 bine, ilçe sayısı ise 9’a düşebilir
Van’dan ayrılacak olan üç ilçenin toplam nüfusu 275 bin 353. Van’ın mevcut 1 milyon 141 bin 15 nüfusundan bu sayı çıkarıldığında, nüfusunun 865 bin 662’ye düşmesi öngörülüyor. Öte yandan, Hakkari’nin il merkezinin Yüksekova olarak belirlenmesi düşüncesi de gündemdeki yerini koruyor. Yüksekova’nın il olması durumunda Van’ın Başkale ilçesinin de Yüksekova’ya bağlanmasına da muhtemel olarak bakılıyor. Başkale’nin 44 bin 168 olan nüfusunun da Van’dan ayrılması, bu kez ilin nüfusunun 821 bin 494’e düşmesi anlamına geliyor. Ayrıca, Van’ın 13 olan ilçe sayısı da 9’a düşmüş oluyor.
Van 5, Erçiş 3 milletvekili çıkarabilir
Öte yandan, Türkiye’de milletvekillerinin seçim çevrelerine dağılımı yapılırken; toplam milletvekili sayısından yani 600’den, önce 81 ilin her birine milletvekili kontenjanı veriliyor. Son nüfus sayımına göre belirlenen Türkiye nüfusu, kalan milletvekili sayısına bölünerek bir sayı elde ediliyor. Daha sonra, ilin nüfusunun bu sayıya bölünmesiyle, çıkaracağı milletvekili sayısı belli oluyor. Van’ın mevcut durumda 8 milletvekili bulunuyor. Erciş’in il olması ve Yüksekova’nın Hakkari’nin il merkezi yapılması durumunda ise nüfusu düşen Van’ın 5 milletvekili çıkarması öngörülüyor. Bu durumda nüfusu 418 bin 975 ulaşan Erciş’in ise 3 milletvekili çıkarması bekleniyor.
Van büyükşehir olarak kalmaya devam edebilir
Van, 2012 yılında çıkarılan kanunla, büyükşehir oldu ve 2014 Türkiye Yerel Seçimleri’yle birlikte ilk kez büyükşehir belediye başkanını seçti. 6360 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’na göre, nüfusu 750 binden fazla olan il belediyeleri, kanunla büyükşehir belediyesine dönüştürülebiliyor. Erciş’in il, Yüksekova’nın ise Hakkari’nin il merkezi olması durumda Van’ın kaybedeceği nüfusa rağmen ‘büyükşehir’ pozisyonunu devam ettireceği görülüyor.
Duvar’dan gazeteci Kadir Cesur ,Van’ın sosyo-kültürel, ekonomik ve siyasi yapısına hakim olan Van Ticaret ve Sanayi Odası eski Başkanı Feridun Irak ile konuştu. Irak’a göre, Türkiye’de il sayısının 100’e çıkarılması kulağa hoş gelse bile, günümüzün iletişim ve ulaşım şartları göz önünde bulundurulduğunda gereksiz bir adım olur.
‘Karşılığı ve getirisi olmayan harcamalar yapılacak’
Irak, Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik süreçte, en önce açlık ve yoksulluk sınırı altında yaşayan ailelerin düşünülmesi gerektiğini ve Bahçeli’nin ‘100 il’ söyleminin popülist bir söylem olduğunu ifade etti. Irak şöyle konuştu: “Yeni il ve ilçelerin kurulması demek; buralara yeni kamu kurum ve kuruluşlarının kurulması demek. Bunlara yeni hizmet binalarının yapılması, buralara yeni kadroların getirilmesi demek. Bu kişilere yine süper lüks makam araçlarının verilmesi demektir. Bunu alt alta koyup çoğaltabiliriz. Kısacası, karşılığı ve getirisi olmayan harcamalar yapılacak.”’
‘Bu söylemler seçime yönelik vaatler’
Erciş’in yıllardır il olma arzusu olduğunu söyleyen Irak, “Ben il sayılarının arttırılmasına sonuna kadar karşıyım. Ancak illaki il sayısı arttırılacaksa, ilk başta Erciş il olmayı hak eder. Erciş il olursa Van’ın Muradiye ve Çaldıran ilçeleri de muhtemelen Erciş’in ilçeleri olacaktır. Erciş’in il olması Ercişli için olmazsa olmaz. Türkiye’de popülist söylemlerin halkta bir karşılığı her zaman oldu. Bildiğiniz gibi önümüzdeki yıl yerel seçim yapılacak. Bu söylemler de yine seçime yönelik vaatler” dedi.
‘Yürürlükte olan büyükşehir uygulamasının Van’a faydası olmadı’
Van’ın uzun vadede nüfusunun 750 binin altına düşmesiyle ‘büyükşehir’ pozisyonunu kaybetmeyeceğini, çünkü kazanılmış hakkın geri alınmayacağını ifade eden Irak, yürürlükte olan büyükşehir uygulamasının da Van’a faydası olmadığını belirtti. “Yurttaşların vergilerini artırmaktan başka bir işe yaramadı” diyen Irak şöyle konuştu: “Van’ın büyükşehir ilan edilmesinden önceki dönemlerde, halkın çok daha iyi hizmet aldığını rahatlıkla söyleyebilirim. Büyükşehir uygulamasıyla birlikte köyler mahalleye dönüştürüldü ve bu çok yanlış bir uygulama oldu. Oysa köylerimizi muhafaza etmemiz gerekiyordu. Büyükşehir uygulamasıyla birlikte köylerden şehirlere göç arttı. İnsanlar topraktan koptu.”
