Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi Diyarbakır, Mardin, Urfa, Van, Batman, Siirt, Şırnak, Hakkâri, Ağrı, Muş, Bingöl, Bitlis, Kars, Dersim ve Iğdır’da Anadilin Kullanımı ile Anadiline İlişkin Talep ve Eğilimleri’ni ölçmek amacı ile saha araştırması yaptı.
TÜİK’in 2022 nüfus verileri kullanılarak yapılan araştırmada, 2 bin 443 kişi ile yüz yüze görüşüldüğü kaydedildi.
33-40 yaş Türkçe konuşuyor
“Kendinizi Etnik Kimlik Olarak Nasıl Tanımlarsınız?” sorusu sorulan araştırma grubunun yüzde 85,2’si kendini Kürt, yüzde 9’u Türk, 4,3’ü Arap, yüzde 0,2’si Ermeni, 0,2’si ise Süryani olarak tanımladı. Araştırmaya katılanların yüzde 60,8’i ev içinde Kürtçe konuştuklarını, yüzde 26,2’si Türkçe, 9’u hem Türkçe hem Kürtçe'yi aynı oranda konuştuklarını beyan etti. Kürtçe konuşma oranının ise 54 yaş ve üstünde yüksek olduğu, etnik kökenini Kürt olarak tanımlayan 33-40 yaş grubunda ise Türkçe konuşma oranın yüksek olduğu belirtildi. Hane aylık geliri yükseldikçe Kürtçe kullanımının azaldığı, Türkçe kullanımının arttığı görüldü.
Anadilde eğitim
Çalışma kapsamında sorulan “Çocuklarınızın Anadilinizde Eğitim Görmesini İster Misiniz?” sorusuna görüşmecilerin yüzde 86,7’si “evet” yanıtı verirken, sadece yüzde 4,2’si “hayır” yanıtı verdi. Araştırmaya göre, hanenin aylık geliri düştükçe çocuklarının anadilinde eğitim görmesini isteyenlerin oranının artması dikkat çekti.
Araştırmacılara göre, Kürtçe'nin korunması için eğitim öğretim dili olması, yasal güvenceye kavuşturulması, resmi dil olarak kabul edilmesi ve anadilde eğitim hakkının tanınması gerekiyor. Katılımcıların yüzde 10,2’si ise “hiçbir şey yapmaya gerek yok” yanıtı verdi.
