Kürdistan Bölgesi Fransa Temsilcisi Ali Dolemeri Rûdaw muhabiri Ala Şali ile bir röportaj gerçekleştirdi.
Dolemeri, “Ortadoğu'da güvenlik ve istikrar Irak olmadan, Kürdistan Bölgesi olmadan sağlanamaz. Dolayısıyla Başkan Macron, Irak ve bölgeyle istikrar ve barışı sağlamak isteyen Kürdistan Bölgesi Başkanı Sayın Neçirvan Barzani'nin bu konudaki konumunu ve önemini çok iyi biliyor. Başkanın Irak'la, Türkiye'yle, komşu ülkelerle ve dış ülkelerle de iyi ilişkileri var” dedi
Fransa, Erbil ile Bağdat arasında her zaman iyi ilişkilerin olmasını istediğini ifade eden Dolemeri, “Kürdistan Bölgesi'ndeki siyasi güçler ve partiler arasında da iyi ilişkiler olması gerekiyor çünkü siyasi partilerin birliği Kürdistan Bölgesi'ni özellikle Bağdat'la ilişkilerinde ellerini güçlendiriyor. Bu nedenle Fransa, her zaman kendi içinde güçlü bir Irak ve güçlü bir Kürdistan Bölgesi’ni istiyor, böylelikle Irak anayasası çerçevesinde Kürtler meşru haklarına ulaşmış olacak” değerlendirmesinde bulundu.
İsrail-Hamas arasında yaşanan çatışmalara ilişkin Fransa yönetiminin endişeyle gelişmeleri takip ettiğini belirten Dolemeri, Macron’un çatışmalar sonrası oluşabilecek yeni bir göç dalgasından endişe duyduğunu ifade etti.
Kürtlerin İsrail-Hamas arasında yaşanan çatışmalarda tarafsızlığı seçmesinin Fransa tarafından olumlu karşılandığını vurgulayan Dolemeri, “Bu savaş iki millet ve iki devlet arasındaki bir çatışmaya dönüşmemeli. Bu İsrail ile terör örgütü Hamas arasında yaşanan bir çatışmadan ibarettir” diye konuştu.
Kürdistan Bölgesi Fransa Temsilcisi Ali Dolemeri, Başkan Neçirvan Barzani ile Macron'un ziyaretinin amacı ve görüşmelerinin ana konularına ilişkin şunları söyledi:
"Evet, bize teşekkür ediyorum Rûdaw izleyicilerine ve dinleyicilerine selamlar. Bildiğiniz gibi bu ziyaret çok önemli, bu ziyaret Cumhurbaşkanı Macron'un resmi daveti üzerine gerçekleşmiştir. Kürdistan Bölgesi Başkanı Sayın Neçirvan Barzani Paris'i ziyaret edecek ve Başkan Macron ile görüşecek. Görüşme Cuma sabahı yapılması bekleniyor. Bugün dünyanın hassas bir süreçten geçtiği herkesçe açıktır. Bir kaç farklı cephede savaş var, bir yandan Ukrayna ve Rusya savaşı, diğer yandan Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki savaş devam ediyor ve şimdi yanı başımızda yeni bir savaş ortaya çıktı: Hamas ile İsrail arasındaki savaşı kastediyorum. Bu nedenle bu ziyaret ayrı bir önem taşıyor. Öte yandan koronavirüs ve ardından Rusya ve Ukrayna'daki savaş nedeniyle Kürtlerin dünyayla dış ilişkileri geriledi. Bu arada Fransa, Kürdistan Bölgesi ve Irak başta olmak üzere bölgedeki durumu görüşmek üzere Kürdistan Bölgesi Başkanı'na bir kez daha resmi davette bulundu. Çünkü hem Irak hem de Kürdistan Fransa için özel bir öneme sahip. Ortadoğu'da güvenlik ve istikrar Irak olmadan, Kürdistan Bölgesi olmadan sağlanamaz. Dolayısıyla Başkan Macron, Irak ve bölgeyle istikrar ve barışı sağlamak isteyen Kürdistan Bölgesi Başkanı Sayın Neçirvan Barzani'nin bu konudaki konumunu ve önemini çok iyi biliyor. Başkanın Irak'la, Türkiye'yle, komşu ülkelerle ve dış ülkelerle de iyi ilişkileri var."
Irak'ın pek çok sorunu olduğunu biliyoruz, Erbil ile aralarındaki birçok meselenin de askıya alındığını biliyoruz. Fransa, Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani'nin Irak ve bölgede özellikle de Erbil-Bağdat arasındaki ilişkilerindeki rolüne nasıl bakıyor? Sorusuna Dolemeri şu cevabı verdi:
Bir defa şu açıktır, Kürdistan Bölgesi Başkanı Sayın Neçirvan Barzani, başkanlığı döneminde birçok alanda çok önemli roller üstlendi. Başlangıçtan bugüne kadar Irak hükümetinin kurulmasında tutun derin sorunların çözümüne kadar etkili bir rol oynamıştır. Çünkü Şiiler, Sünniler ve diğer tüm Irak toplulukları dâhil olmak üzere Irak'taki tüm kesimlerle çok iyi ilişkileri var. Komşu ülkelerle de çok iyi ilişkileri var. Aynı düzeyde Arap ülkeleri ve bölgede etkili bir konumu var. Başkan Macron, Kürdistan Bölgesi Başkanının olumlu etkisini, rolünü ve konumunun farkında ve bölgedeki mevcut durumda rol üstlenebilir. En azından güvenlik ve istikrarın sağlanmasında, Erbil ile Bağdat arasındaki ilişkilerin geliştirilmesinde aktif rol oynayabilir.
Kürdistan Bölgesi Başkanı’nın bu ziyareti ve dünya ülkeleriyle yapacağı görüşmelerin Bağdat ile yürütülen müzakerelere ne kadar etkileyeceğini ilişkinse Dolemeri, "Elbette etkisi olacaktır. En başında ifade ettiğiniz gibi Fransa BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyesi ve Almanya ile Avrupa Birliği'ne eş başkanlık yapıyor. Kürdistan Bölgesi Başkanı'nın Fransa gibi güçlü bir ülkenin cumhurbaşkanı tarafından davet edilmesi, Erbil ile Bağdat arasındaki ilişkilere mutlaka etki edecektir, çünkü bugün Erbil'in çok güçlü bir desteği var. Örneğin Fransa ve Cumhurbaşkanı Macron ile birlikte özellikle 2017 yılında Kürdistan Bölgesi'ne uygulanan yaptırımların kırılmasında büyük rol oynadı. Ayrıca sürekli Erbil ile Bağdat arasında yaşanan gerilimi azaltmak için çabalamıştır ve şu anda hem federal başkentle hem de Kürdistan Bölgesi'nin başkentiyle iyi ilişkiler kurmaya çalışıyor. Çünkü Başkan Macron, Erbil ile Bağdat arasında iyi ilişkiler olmadan güvenliğin ve istikrarın sağlamanın zor olduğunu biliyor." ifadelerini kullandı.
Dolemeri, Fransızlar Peşmerge Bakanlığındaki reform çalışmalarına ilişkin şu değerlendirmeleri aktarıyor:
"Fransa, Erbil ile Bağdat arasında her zaman iyi ilişkilerin olmasını istiyor. Kürdistan Bölgesi'ndeki siyasi güçler ve partiler arasında da iyi ilişkiler olması gerekiyor çünkü siyasi partilerin birliği Kürdistan Bölgesi'ni özellikle Bağdat'la ilişkilerinde ellerini güçlendiriyor. Bu nedenle Fransa, her zaman kendi içinde güçlü bir Irak ve güçlü bir Kürdistan Bölgesi’ni istiyor, böylelikle Irak anayasası çerçevesinde Kürt halkının meşru haklarına ulaşmış olacak. Bu, Kürtlerin birlikte Irak anayasası çerçevesinde haklarını talep etmeleri yönünde Fransa'nın verdiği siyasi mesajdır. Bağdat hükümetiyle de iyi ilişkileri olan bu politikayı her zaman destekliyorlar ve tüm açıklamalarında Irak hükümetinin Kürdistan Bölgesi'nin tüm meşru haklarını Irak anayasası çerçevesinde sağlaması ve Peşmerge Bakanlık dâhil tüm kurumlarını yeniden düzenlemesi gerektiğini vurguluyorlar."
Süreç çok yavaş ilerliyor, bu konuda Fransa’nın tutumu nedir?
"Şu ana kadar böyle bir tepkisi olmadı. Bildiğiniz üzere Kürdistan Bölgesi ve Irak'ta birincil güçler olan ABD ve İngiltere bu süreç üzerinde çalışıyor. Ancak Fransa, Peşmerge güçlerinin yeniden örgütlenmesi ihtiyacını her zaman destekledi. Sadece bu da değil, her zaman tüm kurumların birleşebilmesi çağrısında bulunmuştur, böylelikle Kürt birlik içeresinde haklarını Irak'tan talep edip sağlayabilirler."
Röportajın devamında şunlar kaydediliyor:
Ekonomik alanda Fransa, Kürdistan Bölgesi'ne, özellikle de petrol ihracatı konusunda nasıl destek verebilir ve nasıl bir rol oynayabilir?
"Bahsettiğim gibi Fransa'nın Kürdistan Bölgesi ile başta siyasi olmak üzere birçok alanda iyi ilişkileri var. Bu, Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani'nin Elysee Sarayı'na resmi olarak onuncu daveti. Nicolas Sarkozy döneminden günümüze olan süreçten bahsediyorum. Kültürel, akademik ve ekonomik olmak üzere diğer alanlarda da çok iyi ilişkilerimiz var. Kürdistan Bölgesi'nde 30'a yakın Fransız şirketi faaliyet gösteriyor, bu sayı daha fazla olabilirdi ama IŞİD'e karşı yürütülen savaş bunların bir kısmının geri çekilmesine, bir kısmının ise Kürdistan Bölgesi'ne gelmeme korkusu yaşamasına neden oldu. Şirketler savaşın ve çatışmanın olduğu bir yere yatırım yapmak istemezler. Buna rağmen şirketler Kürdistan Bölgesi'ne giderek orada yatırım yapıyor. Petrol meselesi Irak hükümeti ile Kürdistan Bölgesi arasındaki bir iç meseledir ancak Fransa bu meseleyi anayasa çerçevesinde çözülmesinden yana. Fransa, daha önce de belirttiğim gibi, Irak'ta istikrarı ve güvenliği her açıdan sağlamak istiyor. Dolayısıyla ekonomik, siyasi ve güvenlik açısından Bağdat ile Erbil arasında istikrar olmadan bölgesel güvenliğin ve istikrarın sağlanması zordur ve bu durum Fransa'yı doğrudan etkileyecektir."
Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani'nin Fransa ziyaretinin önemi özellikle böyle bir süreçte nedir?
"Kürdistan Bölgesi Başkanı Sayın Neçirvan Barzani, bölgedeki mevcut durumun daha da alevlenmesin önlemek ve yatıştırmak için önemli bir rol oynayabilir. Geçmişte de bu rolüne şahit olduk gelecekte de olacağız. Dünya şu anda çok büyük bir krizden geçiyor ve Kürdistan Bölgesi Başkanı'nın Fransa'ya davet edilmesi şunu gösteriyor; evet, Kürdistan Bölgesi Başkanı Sayın Neçirvan Barzani, gerginliklerin ve krizlerin azaltılmasında ve sakinleştirilmesinde tarihi bir rol oynayabilir mesajı içeriyor. Başkan Macron'un mesajı, çatışmaların bu düzeyde durdurulması ve daha da tırmandırılmaması ve sonunda iki taraf arasında ateşkes ilan edilmesi ve bölgede kanlı bir krize yol açılmaması yönündedir. Çünkü Irak ve Suriye'de yaşanan savaşlardan arda kalan çok sayıda terör örgütü bulunmaktadır. Dolayısıyla Ortadoğu'daki mevcut durumun sakinleştirilmesinde Kürdistan Bölgesi Başkanının rolü önemli olacaktır."
