Gazeteci Fehim Taştekin, Erdoğan’ın tekrardan Cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından Rojava’ya olası operasyon ve Suriye- Türkiye normalleşmesinin Rojava Kürtleri üzerine olası etkilerini Gazete Duvar’a yazdı.
Taştekin, seçim sonrasının etkilerini anlatırken şu ifadeleri kullandı; ‘’Erdoğan’ın \'bağımsızlık\', ‘yerlilik’, ‘milliyetçilik’ ve ‘ulusal güvenlik’ temalarıyla galebe çaldığı seçimin ardından bir tezada uyanıyoruz: Çözülmesi gereken ağır sorunlar karşısında manevra alanları daralmış, kendisinden ödünler beklenen, biraz daha dışa bağımlı ve ziyadesiyle mahkum bir Türkiye.’’
Taştekin ayrıca, seçimden önce dış politikadaki tökezlemelerin ekonomik sıkıntılar ve uluslararası alandaki yeni dinamiklere bağlı olarak Erdoğan “U” dönüşlerinin; seçim zaferi sonrası psikolojik bir toparlanma sağlayabileceğini söyledi
Taştekin’in yazısından öne çıkanlar şöyle:
Liderler görüşmesi mi?
Eşikte bekleyen en temel sorun Suriye ile yarım kalan normalleşme süreci ve sığınmacıların dönüşü. Sürecin yönü Moskova’da kurulan dörtlü masaya tabii. Seçim öncesi Rusya Federasyonu Başkanı Vladimir Putin’in baskılarına rağmen Suriye lideri Beşşar el Esad, Erdoğan’la buluşma için koşullarını geri çekmedi. Bunlar malum Türk askerinin çekilmesi ve silahlı gruplara desteğin kesilmesi. Birinci koşulla ilgili yazılı taahhüdün yeterli olacağı yönünde bir ihtimal belirmişti. Bu esnemenin de iki koşulu vardı: Dörtlü masanın diğer iki ortağı Rusya ile İran’ın garantör olması ve çekilmenin bir takvime bağlanması. 29 Mayıs’ta Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın “Yakın vadede Erdoğan ile Esad arasında bir görüşme planı yok” dedi. Ertesi gün Suriye’nin BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Bessam Sabbağ, BM Güvenlik Konseyi’ndeki özel oturumda Suriye’nin işgalcilerle ilişkilerini normalleştirmeyeceğini söyledi. Ayrıca sömürgeci geçmişin diriltilmesi çabalarını reddettiklerini vurguladı. Suriye Dışişleri Bakanı Faysal Mikdad da seçimin iki turu arasında önce Russia Today’e demecinde \"Normalleşme ancak Türk kuvvetlerinin çekilmesinden sonra olabilir\" demişti. Liderler buluşması için acele eden Rus tarafı bir öngörüye dayanıyordu: Erdoğan gitmezse seçimden önce vermeye hazır olduğu tavizlerden vazgeçebilir. Belki doğru bir tahmin fakat Esad’ın eli de 19 Mayıs’ta Arap Birliği’ne dönüşle birlikte rahatladı. Şam açısından güvensizlik nedenleri baki. Erdoğan PYD-YPG varlığını gerekçe göstererek çekilme taahhüdü altına girmek istemiyor. Seçim sonrası iç siyasi denge farklı bir yerde kurulsaydı Suriye’de de pozisyon değişebilirdi. Erdoğan zafer konuşmasında yerel seçimler için start verirken kendi ayak izlerini bir kez daha çiğneyeceğini gösterdi. Yani içeride ve dışarıda Kürtlerle savaş halinde kalarak muhalefet blokunu felç etmek. Bu kısır döngünün yakıtı çatışmadan geliyor.
Ruslar yeşil ışık mı yakıyor?
Sahada bir hareketliliğin olduğunu belirten Taştekin; ‘’Seçimden hemen sonra Erdoğan’ın uzun zamandır askeri operasyon hedefinde yer alan Tel Rıfat’taki Rus askerlerinin başka bir yere kaydırılması biraz toz kaldırdı. Bu hareketlilik öngörülen operasyonun önünden çekilme olarak algılandı. Kürt kaynaklar Rusların Şerava-Kiştehare ve Tel Rıfat\'taki askerlerini Vahşiye’deki askeri noktaya kaydırdığını duyurdu. Rusların yerini Suriye askerlerinin aldığı aktarıldı. Bazı kaynaklar bu haberleri yalanladı. Ancak Şam’dan bir kaynak çekilmeyi teyit ederken bunun bir üs boşaltma olarak sunulmasının abartılı olacağını belirtti. Rus askeri varlığı sembolik. Üs denilince zihinde farklı bir tablo canlanıyor. Rusların varlığı bir savunma hattı işlevi görmüyor, sadece \"Biz buradayız, gelmeyin\" demeye yarıyor. Bu haberlere paralel olarak 31 Mayıs’ta 17 araçlık Türk askeri konvoyu İdlib’e girerek cephe hatlarına yerleşti. Putin, sahada dengeleri alt üst etmeden Erdoğan’a bazı jestler yapabilir. Beri tarafta ülkenin sahipleri orada. Rus askerlerinin yerini Suriye ordusunun alması operasyona karşı çıkmanın bir diğer yolu. Türkiye’yi durduracak bir güç olmasa da... Sahada statükoyu azcık yerinden oynatan bazı hamleler şaşırtıcı olmasa da nihayetinde Moskova masası ‘çekilmeye’ odaklı. Putin-Erdoğan ilişkisinin giderek perçinlenmesi ikilinin birbirini daha fazla gözeteceği anlamına geliyor. Buna rağmen Putin’in masanın hedeflerinden radikal sapmaya izin vermesi beklenen bir durum değil. Esad da Putin’den göreceği ilave baskıyı İran’la dengeleyebilir.’’ Değerlendirmesinde bulundu.
Erdoğan hikayesini Bıden’a nasıl anlatabilir
ABD Fırat’ın doğusunda yeni bir askeri harekâta karşı çıktığını ama aynı zamanda Fırat’ın batısında Türk askerinin çekilmesini istemediğini söyleyen Taştekin, Erdoğan’ın Suriye ile yeni sayfayı Biden’a nasıl sunacağının önemli olduğunu belirttiç
ABD Fırat’ın doğusunda yeni bir askeri harekâta karşı çıkıyor ama aynı zamanda Fırat’ın batısında Türk
Kürtleri kuşatan hal: Korku ve Ümit arasında
Rojava Kürtlerinin Erdoğan’sız Türkiye’den daha az düşmanlık görme ihtimalinin olduğunu yazan Taştekin; ‘’Beri tarafta Kürtlerin liderliğindeki özerk yönetimle ilgili Erdoğan’ın takıntılı hedefleri her şeyin altını oyuyor. Burada dönüp seçimlerden sonra Kürtleri neyin beklediği sorusuna bakmak gerekiyor. Kuşkusuz Esad gibi özerk yönetimin aktörleri de Erdoğan’sız bir Türkiye’den daha az düşmanlık görme ihtimali üzerinde duruyordu. Sandık badiresinden sonra Erdoğan’ın iktidarını uzatmasına yarayan düşmanlıktan geri dönmesi beklenmiyor. Halihazırda rutine binen nokta atışları devam ediyor. Fakat Erdoğan’ın sara nöbeti gibi gelen \"harekât başlıyor\" çıkışlarının önündeki ışık hala kırmızı. Kürtler açısından ise güvence sayılan ya da güvensizlik yaratan koşullar sabit değil:
- Arap Birliği’nin Suriye ile normalleşmesi bir yandan siyasi çözüm olmadan Şam’la köprüler kurulduğu için endişe kaynağı. Diğer yandan bu yakınlaşmada karşı unsur olarak Türkiye öne çıktığı için olumlu bir gelişme. Kürtler Şam’daki yeni Arap faktörünün lehte bir kapı açmasını umuyor.
- Biden’ın göreceli parya muamelesi yaptığı Erdoğan’ı kutlamada gecikmemesi Türk-Amerikan ilişkilerinde iyimserliği satın aldı. Biden NATO’da istediği sonuçları alırsa Erdoğan’ı daha fazla görmezden gelemeyebilir. Kürtler bunun sahaya olası yansımalarını göz ardı etmiyor.
- Kürtler mevcut koşullarda Türkiye-Suriye normalleşmesinin zor olacağını düşünüyor. Ola ki Esad ile Erdoğan’ı masada buluşturan koşullar olgunlaşırsa kabak Kürtlerin başına patlayabilir.
- Son olarak Kürtlerin Şam’la diyaloğundan anlamlı bir sonuç çıkmadı. Özerk yönetimin nisanda yaptığı 9 maddelik çözüm çağrısı da yanıtsız kaldı. Esad, Erdoğan’ın Kürtleri ortak düşman belleme planına yanaşmasa da Ankara’nın Kürtler üzerindeki baskısını kullanışlı buluyor. Bu dört boyutlu tablo yüzünden ‘korku ile umut’ arasında bir bekleyiş var. Erdoğan dümeni Araplarla normalleşmeden yana kırınca olumlu bir hava yakaladı. Kısa sürede Körfez’in himmetinden yararlanmayı başardı. Paradoksal olarak Türkiye’nin Irak, Suriye ve Libya’daki askeri operasyonlardan vazgeçmemesi yakalanan rüzgârın etkisini kesiyor. Orta Doğu’da birbirine paralel iki gelişmenin yansımaları olabilir. Bir tarafta Türkiye’nin işgalci olarak görüldüğü Suriye ile husumet dolu sayfalar kapatılıyor. Diğer tarafta İran Araplarla ilişkilerini normalleştiriyor. Bu iki gelişme Erdoğan’ın manevra alanlarını daraltıyor. Hızla değişen koşullar Ankara’ya pek çok tarafla ilişkileri rehine haline getiren Kürt düşmanlığını bırakmasını öğütlüyor. “Ulusal güvenlik” adına sürekli düşmanlar yaratan yaklaşım zincirleme sonuçlar doğuruyor ya da sorunların çözüm yollarını tıkıyor. Zaferini husumetlere bağlamış bir liderden aksi sadır olur mu?’’ ifadelerini kullandı.
Yazının tamamı...
