Van’ın Çatak (Şax) ilçesinde ismi “Mirovxoran” (Bahçıvan) olan köy ile ilgili anlatılan ve yaklaşık 1000 yıl öncesine dayandığı iddia edilen yamyamlık hikayeleri üzerine araştırmalar yapan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. İrfan Polat, oldukça ilginç hikayelere tanık olduğunu söyledi.
Doç. Dr. Polat, bugün artık bir yerleşim olmayan tarihi Mirovharan (Mirovxoran) Köyü'nün ismini bir öğrencisi sayesinde tanıdı. "Mirovxoran" Türkçe "İnsan Yiyen" anlamına geliyor.
Doç. Dr. Polat, bu bölgede yüzlerce yıl önce yamyam bir topluluğun yaşadığı ve zamanla ifşa olunca da bölgeden uzaklaştırıldığı söylentisine ulaştı. Duyduklarından çok etkilenen Polat, 1-2 sene sonra bölgede yerinde inceleme yapmaya karar verdi.
“Böyle bir bilgiye rastlamadım”
Çalışmalarına devam eden Doç. Dr. İrfan Polat, boşaltılan köyün doğasından çok etkilendiğini şu sözlerle anlattı:
"Doğa olarak inanılmaz bir yer. Derelerin aktığı, köy içerisinde su kanallarının bulunduğu yemyeşil bir coğrafya. İlginçtir ki insanların buradan çok katı bir biçimde uzak durduğunu, özellikle ceviz ağaçlarının yoğun olduğu bir bölgede cevizlerin bile toplanmadığını gördük. Ayrıca oradaki yapıların yıkılmadığını ancak ek olarak bir şey de imar edilmediğine rastladık”.
Polati, öğrencisinin söylediği anlatılarla tarihi bağlantılar kurmak için dönem hakkında bilgi veren arşivleri tarama şansı bulduğunu belirterek, “Ama böyle bir bilgiye rastlamadım. Ben yörenin insanlarına sorduğumda, bu yamyamlık olayının neredeyse 1000 yıl önce olduğunu söylediler. Ancak yapılar ve bölgenin durumu 1000 yıllıkmış gibi değildi" diye konuştu.
9 efsane var
"Yamyamlığın Tarihi ve Van'da İnsan Yiyen Topluluk: Mirovharlar" adlı akademik çalışmasında hikayenin bu kısmına şu anda bilimsel olarak kanıtlanmadığı için yer vermediği belirten Doç. Dr. Polat, halk anlatılarını dinleyip toplamaya başladığında ise oldukça şaşırdığını anlattı.
Bölgede “İnsan Yiyen” topluluğa ilişkin dokuz efsane bulunduğunu ve bu efsanelerin yöre halkı tarafından bilindiğini söyleyen Doç. Dr. İrfan Polat, şöyle devam etti:
"Söylenceye göre bu köye dışarıdan bir gelin alınırsa, uzun süre gelin yemek işlerine karışmazmış. Bir gün bir gelinin çocuğu ağlamış, o da çocuğunun aç olduğunu düşünerek ona yemek hazırlamak istemiş. Eskiden 'gev' derlerdi, ekmek piştikten sonra konulan ağaç kaplar vardı. Gevi kaldırmış, bir ekmek almış. Ekmeğin arasında insan uzuvları bulmuş. Ondan sonra köyden kaçmaya karar vermiş. Yine söylenceye göre bu topluluk yalnızca insan etiyle beslenmezmiş. Ava çıkarlar, hayvan avlarlar, kimi zaman da çevre köylerden insanları yakalayıp yerlermiş."
Mirovxoran da yaşadığı iddia edilen böyle bir toplulukla ilgili net bir veri olmadığını belirten Doç. Dr. İrfan Polat, "Biz yamyamlığı genellikle zor durumla, açlık sebebiyle hayatta kalmak için yapılan bir eylem olarak düşünürüz. Oysa yamyamlığın çok farklı türleri var. Burada da durum farklı. En azından anlatılara göre böyle olduğunu söyleyebiliriz" ifadelerini kullandı.
