ABD’nin eski ulusal güvenlik danışmanı John Bolton’ın Beyaz Saray’da görev yaptığı döneme ilişkin anılarını kaleme aldığı kitap ABD’de büyük yankı uyandırdı. Bolton kitapta, ABD Başkanı Donald Trump’ın “sevdiği diktatörleri kayırdığı” yorumunu yapıyor; Trump’ın 2020 seçimlerinde Çin Devlet Başkanı Şi Jinping’den yardım istediğini ve Halkbank soruşturmasında da savcıları değiştirmek istediğini öne sürüyor.
Beyaz Saray’ın yayımlanmasını engellemeye çalıştığı kitaptaki Türkiye ayrıntısı, Halkbank soruşturması konusunda Demokratları harekete geçirmiş durumda. Bolton’ın ifadesinin alınması gündemde.
Amerikan basını, Bolton’ın salı günü satışa çıkacak olan “The Room Where It Happened” (Olayın Gerçekleştiği Oda) isimli kitabından bazı bölümleri yayımladı. New York Times’daki habere göre Bolton, Trump’ın Halkbank davasına müdahale etmek istediğini, bunu da Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan için yaptığını yazdı.
Halkbank Savcıları ‘Obama’nın Adamları’ Demiş
Washington Post ise şu ifadeleri kullandı: “Bolton, Mayıs 2018’de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Trump’a bir not ileterek Halkbank’ın masum olduğunu söylediğini anlatıyor. Bolton ‘Trump Erdoğan’a bu meseleyle ilgileneceğini söyledi, davaya bakan New York Güney Bölgesi savcılarının kendisinin değil Obama’nın adamları olduğunu anlattı ve bu kişilerin yerine kendi adamlarının geçmesiyle sorunun çözüleceğini söyledi’ diyor.”
Washington Post’a göre Bolton, Trump’ın damadı ve başdanışmanı Jared Kushner’in, Erdoğan’ın damadı Berat Albayrak’la görüşmeyi planladığını da anlatıyor: “(Dışişleri Bakanı Mike) Pompeo ve (Hazine Bakanı Steven) Mnuchin’e bu ‘damatlar hattı’ konusunda bilgi verdim. Pompeo çok öfkelendi. Kushner’in girmemesi gereken uluslararası ilişkiler alanına girdiğini düşünüyordu.”
Demokrat Senatör: Bolton Daha Fazla Bilgi Vermeli
Kitapta Türkiye’yle ilgili yer alan bu iddia, Senato’daki Demokratları harekete geçirdi. Senato Finans Komitesi’ndeki en kıdemli Demokrat isim olan Senatör Ron Wyden, “Kitap, Trump’ın Amerikan tarihindeki en geniş çaplı yaptırım ihlaline yönelik kriminal soruşturmaya müdahale ettiğinin teyidi” ifadelerini kullandı. Bolton’a daha fazla bilgi verme çağrısında bulunan Wyden, “Eğer John Bolton’ın kitap satmaktan önce ülkesine hizmet etmek gibi bir çıkarı varsa, Donald Trump’ın Türkiye’yle ilişkisi hakkında daha fazla bilgi vermesi için ileteceğim talebe hızla yanıt verir” diye konuştu.
Amerikan basınına göre kitapta John Bolton, yargıya müdahalenin Trump için “bir yaşam tarzına dönüştüğü” ifadelerini kullanıyor.
Trump, Çin’in Uygur Kamplarını Desteklemiş
Nisan 2018-Eylül 2019 arasında Ulusal Güvenlik Danışmanlığı yapan Bolton kitapta ayrıca, Trump’ın yeniden ABD Başkanı seçilmek için Çin Devlet Başkanı Şi Jinping’den yardım istediğini öne sürüyor. Buna göre Trump, Çin’in ABD’den daha fazla tarım ürünü alarak kendisine yeniden seçilmesi için destek vermesini istedi. Kitapta Trump’ın, Çin’deki insan hakları ihlallerini Şi’yle görüşmelerinde gözardı ettiği, Uygurların gözaltında tutulduğu kampları da “Doğru şeyi yapıyorsunuz” diyerek desteklediği öne sürülüyor. Trump’ın, Tiananmen Katliamı’yla ilgili bir açıklama yapmayı da “O olay 15 yıl önce oldu. Kimin umurunda? Burada bir anlaşma yapmaya çalışıyorum” diyerek reddettiği de iddia ediliyor.
Trump yönetiminin kitabın yayımlanmasını durdurmak için bir mahkeme kararı çıkarmak istediği belirtilirken, Trump’ın kendisi de Twitter’dan yaptığı açıklamada kitabın “yalanlar ve yalan hikayelerlerle dolu’ olduğunu savundu.
