Bugün toplanan YNK Başkanlık Konseyi anlaşmayı onayladı. YNK Başkanlık Konseyi’nden yapılan açıklamada, iki parti arasındaki anlaşma metninin “prensipte” kabul edildiği belirtildi.
YNK Başkanlık Konseyi’nin akşam saatlerinde gerçekleştireceği ikinci toplantıda anlaşmanın detaylarının masaya yatırılması bekleniyor.
YNK\'ye yakın medyada çıkan habere göre, yakın bir zamanda her iki partinin yönetimleri, anlaşmanın ile iligli son kez toplanacak.
PDK ikinci parti olur
Bu anlaşmayla YNK ile Goran’ın, PDK’ye karşı daha güçlü bir tabana sahip olacağı düşünülüyor. YNK ile Goran’ın toplam oy oranı yüzde 48 ve bu bir milyon 186 bin seçmene tekabül ediyor.
2014’ün Nisan ayında yapılan belediye seçimlerinde PDK oyların yüzde 38.34’ünü almıştı. YNK Ocak’ta, Kürdistan Demokrat Partisi (PDK) ile aralarındaki “stratejik anlaşma”nın bittiğini duyurmuştu.
Başkanı Mesud Barzani liderliğindeki YNK ile Celal Talabani liderliğindeki YNK arasında 2006 yılında imzalanan “stratejik anlaşma”, ayrı bakanlıkların birleştirilmesi, seçimlere ortak girilmesi ve hükümet ile diğer idari birimlerin müşterek bir şekilde yürütülmesini kapsıyordu.
PDK ve YNKilişkisi
PDK ile YNK ilk defa Irak\'ın devrik lideri Saddam Hüseyin\'in Baas rejimine karşı etkili bir mücadele vermek amacıyla ideolojik farklılıklarını bir kenara koyarak 1986 yılında Tahran\'da bir anlaşma imzaladı.
Taraflar askeri ve siyasi faaliyetlerini tek çatı altında yürütmek hedefiyle \"Kürdistan Cephesi\"ni kurma kararını aldı. Ortak cephe, 1991 yılında Baas rejiminin Erbil, Süleymaniye ve Duhok\'tan püskürtülmesinde etkili ve belirleyici oldu.
Kürdistan Bölgesi’nde ilk defa 19 Mayıs 1992 yılında parlamento seçimleri yapıldı. Seçimlerde PDK oyların yüzde 51’ini, YNK ise yüzde 49’unu aldı. İki parti arasında yapılan anlaşmayla iktidar paylaşıldı.
ABD arabuluculuk yaptı
4 yıl süren iç savaş “Birakujî” (Kardeş kavgası) sonrası taraflar arasında güçlü ve kalıcı bir ateşkesin sağlanması için 1998 yılında ABD arabulucuk yaptı.
Taraflar, barış anlaşmasıyla iç savaşa son verdi. Ancak bu anlaşma çifte yönetimin (Yeşi ve Sarı bölgeler. PDK flaması sarı, YNK’nin ise yeşil. Sarı’nın merkezi erbil, Yeşil’in Süleymaniye) birleştirmesine yetmedi.
Kürdistan Bölgesi’ndeki iki idare ile Bağdat arasında 1992 -2003 yılları arasında hiçbir resmi temas olmadı.
Irak’ın ABD öncülüğündeki koalisyon güçleri tarafından işgal edilmesi ve Baas rejiminin yıkılmasının ardından 2003-2005 tarihleri arasında geçici bir hükümet kuruldu.
Yeni anayasada Irak içerisinde federal bir bölge olarak tanımlanan Kürdistan Bölgesi içişlerinde bağımsız, kendi parlamentosu ve başkanı olacak şekilde yasal bir statü kazandı.
Bölgenin nüfus oranına göre Bağdat’tan Erbil’e yüzde 17’lik bütçe payı aktarılmasına karar verildi.
Bunun yanısıra cumhurbaşkanlığı, Irak parlamentosu başkan yardımcılığı, genelkurmay başkanlığı ile bazı bakanlıkların Kürtler’e verilmesi üzerinde anlaşıldı.
Merkezi Irak Hükümeti’nin Kürdistan Bölgesi’ne resmi statü ve bütçe vermesinden sonra Barzani ve Talabani, yönetim merkezi Erbil olacak tek idareli sisteme geçilmesi konusunda mutabakata vardı.
PDK-YNK’nin seçimlerdeki ittifakı
İki parti, bölgede istikrarın sağlanması ve Bağdat’ta karşı konumlarının güçlenmesi için 2004’te aynı listeyle seçimlere girme kararı aldı ve 30 Ocak 2005’te yapılan Kürdistan Bölgesi parlamento seçimlerine “Kürdistan İttifakı” adı altında girerek oyların yüzde 83’ünü kazanmayı başardı.
PDK-YNK arasındaki anlaşma
Bu doğrultuda taraflar, anayasal olarak elde edilen kazanımların korunması ve ortak bir dış politika geliştirilmesi için 27 Haziran 2007 tarihinde \"stratejik anlaşma”ya imza attı.
Bu anlaşma kapsamında Erbil ve Bağdat’ta sahip oldukları hakların eşit bir şekilde paylaşılması, YNK\'nin, Celal Talabani’nin Irak cumhurbaşkanlığı’na, YNK\'nin ise Mesut Barzani’nin Kürdistan Bölgesi Başkanlığı’na destek vermesi konularında mutabık kalındı.
Goran, YNK’den ayrıldı
Uzun yıllar boyunca YNKGenel Sekreter Yardımcılığı yapan Newşirwan Mustafa, bazı siyasi ihtilaflardan dolayı 2006 yılında partisinden ayrıldı.
Mustafa’nın 2007’de Goran Hareketi\'ni (Değişim) kurması siyasi dengeleri değiştirdi.
İktidarı paylaşan PDK-YNK\'ye karşı etkin muhalefet yürüten Goran, kurulduktan iki yıl sonra 25 Temmüz 2009\'da yapılan genel seçimde 111 sandalyeli parlamentoda 25 sandalye almayı başardı.
YNK’de kriz
YNK Genel Sekreteri Celal Talabani\'nin, 2012 yılında Bağdat\'ta Irak Cumhurbaşkanlığı görevi sırasında aniden beyin kanaması geçirmesi ve tedavi için Almanya\'ya götürülmesi ile birlikte parti içerisinde ihtilaflar başladı.
Başkanlık krizi
2005 yılında parlamento tarafından, 2009’da ise halkoyuyla Kürdistan Bölgesi Başkanı seçilen Barzani’nin, 2013 yılında görev süresi dolmuştu,
Kürdistan Parlamentosu, Barzani’nin görev süresini 20 Ağustos 2015’e kadar uzatmıştı.
Bu süreçte YNK\'nin, Barzani\'nin başkanlık süresinin uzatılması veya halk tarafından seçilmesine açık destek vermemesi, iki parti arasındaki stratejik ittifakın sona erdiği şeklinde yorumlandı.
Başkanlık yasasının değiştirilmesi ve parlamento tarafından seçilmesi için yapılan oturumu PDK boykot ederken, YNK\'li parlamenterler Goran\'ın yanında yer aldı.
