Zerzevan Kalesi UNESCO yolunda

Roma İmparatorluğu’nun Doğu Sınır Garnizonu olan ve Diyarbakır-Mardin karayolu üzerinde bulunan tarihi Zerzevan Kalesi için Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu UNESCO’ya başvuru yapıldı. 2019 yılının başından şu ana kadar 300 bin kişinin ziyaret ettiği Zerzevan’ı yıl sonuna kadar 1 milyon turistin gezmesi bekleniyor. Kazı Başkanı Doçent Doktor Aytaç Coşkun, Zerzevan’ın 2021 yılında UNESCO’nun Dünya Kültür Mirası kalıcı listesine girmesini hedeflediklerini söyledi.

Antik “Kral yolu” olarak bilinen Diyarbakır-Mardin karayolunda, 124 metre yükseklikteki tepede ve 60 dönüm alanda kurulu bulunan Zerzevan Kalesi’nde kazı çalışmaları devam ediyor. Henüz yüzde 1’i kazılabilen ve yaklaşık 50 yıl boyunca arkeolojik kazının devam etmesi beklenen Zerzevan’ın tanıtımı için de girişimler başladı. Kazıların halen devam ettiği Zerzevan Kalesi’nin UNESCO Dünya Kültür Mirası listesine alınması için Karacadağ Kalkınma Ajansı ile birlikte başvurular yapıldı. Bu yıl geçici listeye gireceği tahmin edilen Zerzevan’ın, 2021 yılında Türkiye’nin 19’uncu dünya mirası olarak UNESCO’nun kalıcı listesine girmesi bekleniyor.

Mithras’ın gizemi tüm dünyanın ilgisini çekti.

Zerzevan’ın bu denli ilgi odağı olmasının en büyük sebebi ise kalede bulunan gizemli Mithras Tapınağı. Milattan Önce 600’lü yıllarda Pers kökenli ışık tanrısı olarak bilinen ve Roma askerleri arasında "asla yenilmez ve yok edilemez tanrı” olarak benimsenen Mithra’nın son tapınağı, 2017 yılında Zerzevan’da tesadüfen keşfedildi. İlluminati gibi gizemli tarikatlar, Tapınak Şövalyeleri ve masonik yapıların atası kabul edilen Mithra'nın 1800 yıl önce yapılan tapınağı bir anda bütün dünyanın dikkatini Diyarbakır’a çekti. Roma’nın derin yapılarının mabedi olarak bilinen tapınak, dünyada keşfedilen son ve en iyi korunmuş Mithras Tapınağı olarak kayıtlara geçti.

1 milyon ziyaretçi bekleniyor

Roma İmparatorluğu’nun Doğu sınırlarındaki son garnizonu olarak bilinen Zerzevan Kalesi, yıllar içinde büyük tahribatlara uğrasa da aynı zamanda en iyi korunmuş garnizon olarak kayıtlara geçti. İçindeki Mithras Tapınağı’nın gizemi de eklenince dünyanın dört bir yanından ziyaretçiler Zerzevan Kalesi’ne akın etti. 2018 yılında 352 bin kişinin, 2019 yılının ilk 8 ayında ise 300 bin kişinin ziyaret ettiği Zerzevan’a yılsonuna kadar 1 milyon turist bekleniyor.

Bölgenin tarihini değiştiren keşif

Zerzevan Kalesi’nin kazı ekibinin başında Doçent Doktor Aytaç Coşkun var. 2014 yılından beri kazı çalışmalarını yürüten Coşkun, zamanının büyük bir bölümünü Zerzevan’da geçiriyor. Zerzevan’ın, Roma’nın askeri yerleşimi ve dünyanın en iyi korunmuş garnizonlarından birisi olduğunu söyleyen Coşkun, 12 ay boyunca kazıların devam edeceğini belirtiyor.

Coşkun’a göre Zerzevan Kalesi hem bölgenin tarihinin aydınlatılması açısından, hem de bölge turizmi açısından çok önemli. Coşkun, Zerzevan kazılarının bölgenin özellikle Roma dönemi tarihini değiştirdiğini düşünüyor, aynı zamanda Diyarbakır turizmine önemli katkılarda bulunduğunu söylüyor. Yılsonuna kadar 1 milyon ziyaretçi beklediklerini söyleyen Coşkun, “Eylül, Ekim ve Kasım aylarında büyük bir akış olacak. Hem özel turlar, hem büyük firmaların bölgeye düzenledikleri turlarda Zerzevan kalesi önemli bir yer ediniyor.”dedi.

Mithras kazısı bu yıl tamamlanacak

Roma’nın doğu sınırındaki tek Mithras tapınağını Zerzevan Kalesi’nde ortaya çıkardıklarını ifade eden Coşkun, “Mithras’taki kazılar halen devam ediyor. Özellikle bu yıl Mithras’ta yoğunlaştık. Bu yıl hızlı bir şekilde kazılarını bitirip, daha sonra koruma çalışmalarına ve oraya uygun gezi rotaları yapmayı planlıyoruz. Bu nedenle ağırlığı Mithras’a verdik. Bu yıl kazısını tamamlayacağız. Önümüzdeki yıldan itibaren koruma çalışmaları başlayacak. Tabi Mithras çok ilgi çekiyor. Roma’nın doğu sınırında bulunan tek tapınak, dünyada bulunan son Mithras tapınağı ve en iyi korunmuş Mithras tapınağı. Özellikle bir gizem var. Roma’nın gizemliği olması açısından bilinmeyen birçok şey var Mihtras’la ilgili. Bunların bir kısmına buradaki tapınakta cevap buluyoruz. Bütün törenleri gizlilik halinde, ayinler törenler büyük bir gizlilik içerisinde yapılıyor. Bu nedenle herkesin de ilgisini çekiyor buradaki yapı.” diye konuştu.