Rusya lideri Vladimir Putin, Sovyet ordusunun Nazi güçlerini yenilgiye uğratmasının kutlandığı Zafer Günü törenlerine katılmak üzere Rusya\'nın Mart ayında ilhak ettiği Kırım\'a gitti.
Kiev hükümeti Rus liderin Kırım ziyareti için, \"Ukrayna egemenliğinin vahim bir ihlalidir\" açıklaması yaptı. ABD, AB ve NATO ise ziyareti kınadı.
Sivastopol\'da bir gemiden halka hitap eden Putin, İkinci Dünya Savaşı\'nda görev alan silahlı kuvvetler üyelerine şükranlarını sundu.
Putin, Kırım\'ın \"Rusya\'ya geri dönmesinin tarihi bir hakikat\" olduğunu belirtip \"2014 tarihe burada yaşayan halkın Rusya\'yla beraber olma kararı verdiği, dolayısıyla tarihi hakikate duydukları sadakati onayladıkları bir yıl olarak tarihe geçecek\" dedi.
Rus lider, \"Daha yapılacak çok iş var ama tüm zorlukların üstesinden geleceğiz... çünkü biz hep beraberiz. Bu da daha güçlü olduğumuz anlamına geliyor\" diye konuştu.
Putin\'in Kırım ziyaretiyle ilgili açıklama yapan Ukrayna Dışişleri Bakanlığı ise, \"Ukrayna, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin\'in 9 Mayıs\'ta, geçici olarak Rusya işgali altında bulunan Kırım Özerk Cumhuriyeti\'ne yaptığı bu onaylanmayan ziyareti şiddetle protesto ediyor\" mesajı verdi.
Bakanlık, ziyaretin \'Ukrayna yasalarını ve uluslararası hukuku yok saydığını\' belirtti.
Açıklamada şu ifadeler kullanıldı:
\"Bu provokasyon bir kez daha Rusya\'nın, Rusya-Ukrayna arasındaki gerilimi kasten tırmandırma arayışında olduğunu ve sorunları diplomatik kanallar aracılığıyla çözmek istemediğini doğruluyor.\"
\'Uygunsuz bir ziyaretti\'
ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Jen Psaki de ziyaret için şu değerlendirmede bulundu:
\"Bu ziyaret provokatif ve gereksiz. Kırım, Ukrayna\'ya bağlı ve tabi ki bu bağlamda, Rusya\'nın attığı yasadışı ve gayri meşru adımları tanımıyoruz.\"
ABD\'nin, \'Rusya\'nın gerginliği dindirecek adımlar atmasını istediğini\' belirten Psaki, \"Sahadaki ayrılıkçıların eylemlerini etkileyebileceklerine inanıyoruz. Yapabilecekleri daha fazla şey var. Ve Putin\'in Kırım ziyareti açıkça bizim beklediğimiz yönde değil.\"
NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen de \'Kırım\'ın Rusya\'nın bir parçası olmadığı\' yönündeki görüşlerini yineledi.
Rasmussen, \"Benim bilgim dahilinde, Ukraynalı yetkililer Putin\'e Kırım\'ı ziyaret etmesi için davet göndermedi, dolayısıyla bu bakış açısına göre Putin\'in Kırım ziyareti uygunsuzdur\" dedi.
Avrupa Birliği Dış Politika Temsilcisi Catherine Ashton adına konuşan sözcüsü Maja Kocijancic de AB\'nin ziyareti kınadığını ifade etti.
Açıklamada, Putin\'in İkinci Dünya Savaşı anmasını Kırım\'ın ilhakı için bir vitrin olarak kullanmaması gerektiği belirtildi.
Putin, Kırım\'a geçmeden önce Moskova\'da yaptığı konuşmadaysa İkinci Dünya Savaşı \"kahramanlarını\" anarken, \"anavatanın\" korunacağını söyledi.
Almanya Başbakanı Angela Merkel, Putin\'in yıldönümü kutlamalarını vesile ederek Kırım\'a gitme hazırlığını \"Yazık\" diye nitelendirmişti.
Bu arada, Ukrayna\'nın Mariupol kentinde Rusya yanlısı ayrılıkçılarla askerler arasında çıkan çatışmada ölenler olduğu haberleri geliyor.
Mariupol\'de çatışmalar
Bugünkü Ukrayna, 1991\'de dağılan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği\'nin bir parçasıydı. Ülkenin doğu kesiminde çoğunlukta olan Rusça konuşan topluluklar, Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç\'in şiddetli eylemler nedeniyle Şubat ayında Rusya\'ya sığınması üzerine ayrılık talepleriyle kamu binalarını işgal etmeye başladı.
Rusya ise Mart ayında Kırım\'ı ilhak etti.
Kiev\'deki geçici hükümet, Rusya yanlısı eylemcileri bastırmak için doğu ve güney kentlerinde operasyonlar yürütüyor.
Operasyonların sürdüğü kentlerden biri olan Mariupol\'de Ukrayna bayrağı taşıyan zırhlı araçların sokaklarda dolaştığı sırada silah sesleri duyulduğu belirtiliyor.
Ukrayna güvenlik birimleri, Rusya yanlısı bir eylemcinin yaralandığını, Ukrayna tarafında ölü veya yaralı olmadığını kaydetti.
Sovyet \'çelik iradesi\'
Ukrayna\'daki geçici hükümet, Nazilerin yenilmesine atfen kutlanan geleneksel Zafer Günü\'nde sadece çelenk koyma töreni yapılacağını duyurmuştu.
Putin ise Kırım\'a geçmeden önce Moskova\'da yaptığı konuşmada, \"anavatanın korunacağı\" mesajını verdi.
Geçit töreninin yapıldığı Kızıl Meydan\'da konuşan Putin, Ukrayna\'daki gelişmelere değinmezken, her 9 Mayıs\'ta \"Sovyet halkının çelik iradesinin Avrupa\'yı kölelikten kurtarmasının\" anıldığını söyledi.
Putin şu ifadeleri kullandı: \"Yurtseverliğin baskın gücünün zafer kazandığı, hepimizin özellikle güçlü bir şekilde anavatana sadık olmanın ne demek olduğunu ve onun çıkarlarını savunmanın ne kadar önemli olduğunu hissettiği kutlu bir gün bu.\"
Rus devlet televizyonu, Kızıl Meydan\'daki geçit töreninin son 20 yıldaki en görkemli etkinlik olduğunu duyurdu.
Nazi orduları İkinic Dünya Savaşı sırasında Sovyetler Birliği başkenti kapılarına kadar dayanmış, 4 yıl sonunda Kızıl Ordu Nazileri püskürterek Alman lider Adolf Hitler\'in Berlin\'deki karargahını ele geçirmişti. Nazi Almanyası 8 Mayıs 1945\'te teslim oldu ve 9 Mayıs\'ta zafer ilan edildi.
Kırım ise 1954 yılında Sovyet Rusya\'dan Sovyet Ukrayna yönetimine devredildi.
Sovyetler Birliği\'nin 1991\'de dağılmasının ardından Rusya, Ukrayna toprağı olan yarımadada askeri varlığını sürdürdü.
Rusça ve Tatarca konuşan topluluklar karşısında Ukraynalılar Kırım\'da azınlık durumunda.
Yarımadanın Rusya tarafından ilhakı yönünde Mart ayında yapılan referandum uluslararası tepkilere neden olmuştu.
Ukrayna\'nın doğu ve güney kentlerindeki Rusya yanlısı eylemciler de bu Pazar günü benzer bir referandum düzenlemeye hazırlanıyor.
