Güney Pasifik'te, Avustralya'nın batısında yer alan yaklaşık 275 bin nüfuslu ve 576 kilometrekare yüzölçümüne sahip Yeni Kaledonya’da yaklaşık 174 bin seçmen, bağımsız olmak veya Fransa'nın bir parçası olarak kalmak amacıyla düzenlen referandumda oy kullanıyor.
Başkent Noumea'da bu sabah saatlerinde başlayan referandumda oy kullanmak isteyen seçmenler seçim merkezlerinde sessizce uzun kuyruklar oluşturdular.
Ülkenin yerli halkı Kanaklar ile bağımsızlık yanlısı gruplar "Sömürgeci otoritelelerin prangalarından kurtulalım" sloganı eşliğinde bağımsızlık için mücadele verirken, Avrupa tandentli bir çok seçmen ise Paris'e bağlı kalmayı savunuyor.
Referandum öncesi yapılan anketlerde her 10 seçmenden 6'sının Hayır oyu kullandığı ülkede referandum sonucunda Fransa’ya bağlı olarak devam etme olasılığının yüksek olduğu öngörülüyor.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un referandum sonuçları ortaya çıktığında kamuoyuna açıklama yapması beklenirken, Fransa Başbakanı Edouard Philippe'in yarın Yeni Kaledonya'da tüm tarafların liderleri ile temaslarda bulunacağı belirtildi.
Referandumda ayrılık taraftarlarının kazanması durumunda 1977’de Cibuti ve 1980 yılında Vanuatu’dan sonra Yeni Kaledonya da Fransa’dan bağımsızlığını kazanmış olacak. Aksi neticede ise Fransa ile 1998'de yapılan Noumea anlaşması kapsamında, Yeni Kaledonyalılar 2020 ve 2022 yılında olmak üzere bağımsızlığa Evet demek için iki fırsata daha sahip olabilecekler.
Fransa Parlamentosunda iki milletvekili ve iki senatör tarafından temsil edilen, nüfusun yüzde 44'ünü yerli halk Kanaklar'ın oluşturduğu, resmi dili Fransızca, başkenti Noumea olan Yeni Kaledonya, Fransa’dan her yıl 1,3 milyar euro mali destek alıyor.
Avustralya Hükümeti referandum süresince sıkı bir tarafsızlık sağlasa da Avustralya'nın başkenti Canberra'da Yeni Kaledonya'nın bağımsızlığı olasılığı hakkında bir takım rahatsızlıklar var.
Bazı Avustralyalı politikacılar, Yeni Kaledonya'yı kaybettiğinde bir müttefiğinden mahrum kalan Fransa'nın yavaş yavaş Pasifik'ten çekilmeye başlayacağından korkuyor.
Fransa’nın 1853 yılında ilhak ettiği Yeni Kaledonya, bu tarihten itibaren 1946 yılına kadar sömürge bölgesi oldu, 2003 yılına kadar da Fransa Denizaşırı Bölgeler Topluluğu içerisinde yer aldı. 2003 yılında gerçekleştirilen anayasa değişikliği sonucu Fransa'ya bağlı özerk bir bölge olarak konumlandırıldı.
