İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, İsrail'in, İran'ı Lübnan'daki çatışmaya katılması için kışkırtarak Ortadoğu'yu tam bir savaşa sürüklemek istediğini söyledi ve bunun “geri dönüşü olmayan” sonuçları konusunda uyarıda bulundu.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'na katılmak üzere New York'a gelişinin ardından dün bir grup gazeteciye konuşan Mesud Pezeşkiyan şunları söyledi:
“Ortadoğu'da istikrarsızlığın sebebi olmak istemiyoruz zira bunun sonuçları geri döndürülemez olacaktır. Biz barış içinde yaşamak istiyoruz, savaş istemiyoruz. Bu topyekûn çatışmayı yaratmak isteyen İsrail'dir.”
Temmuz ayında, pragmatik bir dış politika vaat ederek seçilen ve nispeten ılımlı bir siyasetçi olan Pezeşkiyan, Gazze'de “İsrail'in soykırımı” olarak adlandırdığı durum karşısında uluslararası toplumu sessiz kalmakla suçladı.
Pezeşkiyan'ın Ortadoğu'daki çatışmanın diyalog yoluyla çözülmesi çağrısı, İsrail'in dün Hizbullah'a karşı yoğun bir hava saldırısı dalgası başlatmasının ardından geldi ve İsrail ile Tahran destekli grup arasında yaklaşık bir yıldır süren çatışmalarda Lübnan'daki en ölümcül gün oldu.
Mesud Pezeşkiyan, İran'ın İsrail ve Hizbullah arasındaki çatışmaya girip girmeyeceği sorusuna “Haklarını ve kendisini savunan her grubu savunacağız” dedi ancak daha fazla ayrıntı vermedi.
Avrupa Birliği'nin dış politika şefi Josep Borrell de New York'ta yaptığı açıklamada durumu neredeyse tam teşekküllü bir savaş olarak tanımladı. Dünya liderlerini bunu durdurmak için ellerinden geleni yapmaya çağırdı ve ekledi: “İşte New York'ta bunu yapmanın tam zamanı.”
İsrail güçleri ile Hizbullah arasında neredeyse her gün yaşanan çatışmalar nedeniyle on binlerce insan sınırın her iki tarafındaki kasaba ve köylerden göç etmek zorunda kaldı. İsrail, Hizbullah'ın sınırdan daha geriye çekilmesini sağlayacak diplomatik bir çözümü tercih ettiğini söyledi.
Ancak topyekûn bir çatışmadan kaçınmak istediğini söyleyen Hizbullah da çatışmaların ancak Gazze'deki savaşın sona ermesiyle duracağını söylüyor. Gazze'de ateşkes çabaları Katar, Mısır ve Amerika Birleşik Devletleri'nin arabuluculuğunda aylardır süren görüşmelerin ardından çıkmaza girmiş durumda.
İran'ın bölgesel politikası, ülkenin en üst düzey yetkilisi olan Dini Lider Ayetullah Ali Hamaney'e bağlı olan seçkin Devrim Muhafızları tarafından belirleniyor.
İran Cumhurbaşkanı geçen ay göreve geldiğinden bu yana İran'ın İsrail karşıtı tutumunu ve bölgedeki direniş hareketlerine verdiği desteği defalarca teyit etti.
Pezeşkiyan, Filistinli militan grup Hamas'ın lideri İsmail Haniye'nin Temmuz ayı sonunda kendi topraklarında öldürülmesine İran'ın misilleme yapıp yapmayacağı sorusuna “Uygun zaman ve yerde, uygun bir şekilde karşılık vereceğiz” dedi.
Hem Tahran'ın hem de Hamas'ın İsrail'i suçladığı Haniye suikastı, İsrail'in Gazze'deki savaşı ve Lübnan'da kötüleşen çatışmalarla sarsılan bölgede Tahran ile ezeli düşmanı İsrail arasında doğrudan bir çatışma çıkacağı korkusu uyandırdı.
Devrim Muhafızları ve Hamaney, Tahran'ı ziyaret ettiği sırada öldürülen Haniye için “şiddetli” intikam sözü verdi. Tahran şu ana kadar olayla ilgisini ne doğrulayan ne de reddeden İsrail'e karşı doğrudan misilleme yapmaktan kaçındı.
Üç üst düzey İranlı yetkili Ağustos ayında Reuters'a yaptıkları açıklamada, Tahran'ın Haniye suikastı nedeniyle İsrail'e karşı misillemeyi ayarlamak için Batılı ülkeler ve ABD ile yoğun bir diyalog içinde olduğunu söyledi.
Pezeşkiyan, “İsrail ile Hamas arasında bir hafta içinde ateşkes anlaşması yapılacağı söylendi. Ancak o hafta hiç gelmedi ve bunun yerine İsrail saldırılarını genişletmeye devam etti” dedi.
